Recensie

De Tweeling: ontroering blijft uit ⭐⭐⭐

Het uitgangspunt lijkt zo veelbelovend: een ontroerend gegeven, een getalenteerde cast en nieuwe Nederlandse muziek. Maar De Tweeling valt helaas een beetje tegen.

Tijdens het daverende slotapplaus wordt ze speciaal aangekondigd: schrijfster Tessa de Loo, die in een helblauwe jurk, ietwat onhandig op hele hoge hakken buigt voor het publiek. Ze lijkt er wat schuchter bij.  Wat zal er door haar hoofd gaan? Ook zij heeft net in 110 minuten het verhaal van haar beroemde boek aan zich langs zien trekken. Zou ze ontroerd zijn geweest? Of verward, omdat hele stukken van het verhaal zijn overgeslagen? Of vond ze het fantastisch?

De Tweeling vertelt het verhaal van de Duitse zusjes Lotte en Anna die op zevenjarige leeftijd door de dood van hun ouders van elkaar worden gescheiden. Anna wordt meegenomen door oom Heinrich naar een boerderij, waar ze moet werken voor de kost en niet naar school mag. Lotte komt in Amsterdam terecht bij Elizabeth en Franà§ois, een echtpaar in goede doen.  De meisjes verliezen het contact elkaar en denken dat hun zusje is overleden. De dreiging van de tweede wereldoorlog is voor beide meisjes voelbaar: Anna wordt verliefd op een Bernd, die dweept met Hitler, terwijl Lotte in Amsterdam verliefd wordt op de Joodse pianist David.  Tijdens de oorlog komen ze erachter dat de ander nog leeft en proberen ze elkaar te zien als Lotte naar Amsterdam reist met verschrikkelijke gevolgen. Ze ontmoeten elkaar niet, dat gebeurt pas na de oorlog als Lotte in een interneringskamp zit opgesloten en dreigt vermoord te worden.  Anna is gekrenkt door de gebeurtenissen van de oorlog en twijfelt of ze haar tweelingzusje wel moet erkennen.

Oorlog op het toneel is lastig, al levert het, als het lukt, fantastische producties op als Cabaret of Soldaat van Oranje. Het verschrikkelijke verhaal van de oorlog moet verteld worden en het is dan ook te prijzen dat Stage Entertainment in samenwerking met Stichting Theater Alliantie van Joop van den Ende de gok wagen in deze moeilijke musicaltijden om zo’n ambitieuze serieuze nieuwe Nederlandse musical te maken. Ze kozen voor het artistieke team dat verantwoordelijk was voor het succesvolle Hij Gelooft in Mij: regisseur Ruut Weissman en scriptschrijvers Frank Ketelaar en Kees Prins. Zij hebben bewezen dat van de muziek van volkszanger Hazes theater te maken was. De muziek leverde een gewaagde keuze op: Ilse de Lange en JB Meijers, nu vooral bekend van The Common Linnets, een samenwerking die begon met het werken aan De Tweeling. Beiden hebben in interviews aangegeven weinig met het genre musical op te hebben, maar veel zin te hebben in dit spannende project.

Wat er nu op de planken van het DeLaMar staat (en na januari op landelijke tournee gaat) is een bloedserieuze voorstelling. Binnen tien minuten heb je als publiek een prachtig maar loodzwaar koornummer voor de kiezen gehad (Merel) en een gruwelijke, gewelddadige scene in het interneringskamp, waar Nederlanders wraak nemen op collaborateurs na de oorlog. Je snakt naar adem, maar krijgt die eigenlijk niet, want meteen volgt een confrontatie tussen de twee zussen die er niet om liegt. Het plot is wel duidelijk dan en je weet dat je meegenomen zult worden in een verhaal dat bol staat van de droefenis en ellende.  Dat is in musicals die oorlog als thema hebben niet zo verwonderlijk, maar De Tweeling gunt je eigenlijk nauwelijks kans om de twee hoofdpersonen in je hart te sluiten, daarvoor is het harde begin te bepalend.

De muziek van de Lange en Meijer luistert lekker weg en kent een paar prachtige lijnen die veelvuldig herhaald worden. “Voor Altijd” is een pareltje, net als “Hoop Vervlogen” en de sterke pauzefinale “Niemand Weet wat er Komt”.  Maar de score laat ook wat uitgelezen kansen op een knetterend nummer liggen: als David aan het begin van de tweede acte de brieven van Lotte vindt die nooit verstuurd zijn, zou iedere componist met een beetje gevoel voor theater er een prachtige power-ballad voor schrijven. Maar nee, niet de Lange en Meijer. De Tweeling is de eerste musical in jaren waarin je wenst dat er meer muziek voor was geschreven en er meer tijd was genomen voor het vertellen van het verhaal. Nu kabbelt het veel teveel voort, zonder je echt in het hart te raken.

De cast maakt er absoluut het beste van, met mooi gedoseerd spel van Hanna van Vliet als Anna en Rosa da Silva als Lotte. Vooral van Vliet maakt indruk als het domgehouden boerenmeisje dat stapelverliefd wordt op de zoon van de smid, Bernd (prachtig gespeeld en gezonden door Niels Gooijer). William Spaaij speelt David, de jongen achter de piano die foute grappen maakt en met lekker nonchalant spel de enige lucht van de avond brengt. Dic van Duin is een angstaanjagende oom Heinrich die zeer geloofwaardig is in zijn lompe behandeling van de kleine Anna, maar ook in zijn afkeer van het Nationaal Socialisme. Doris Baaten en Kees Boot spelen de pleegouders van Lotte en hebben eigenlijk te weinig te spelen om echt indruk te kunnen maken.

De Tweeling is een voorstelling die te bewonderen is om het lef van de producenten, het acteren van de cast, een paar hele mooie liedjes en een vormgeving die sober, maar indrukwekkend is. Toch is het als musical niet geslaagd, daarvoor blijft het verhaal van de twee zusjes teveel op afstand. Je zit erbij en je kijkt ernaar. De voorstelling doet er van alles aan om tranen op te roepen, maar laat je uiteindelijk koud. Dat kan de bedoeling niet zijn geweest.

10 October 2015
Première
Amsterdam
DeLaMar
http://www.stage-entertainment.nl/shows/musical/de-tweeling/
De Tweeling, tweeling, musical, Stage Entertainment, ruut weissman, hanna van vliet, Rosa da Silva, Niels Gooijer, William Spaaij, Dic van Duin, Doris Baten, Kees Boot, Frank Ketelaar, Jacco Plooijer