De musical vertelt het verhaal van Billy, afkomstig uit een mijnwerkersmilieu in Durham, die met behulp van Mrs. Wilkinson ontdekt dat hij een talent voor dansen heeft. Dans wordt zijn toevluchtsoord voor problemen en een enkeltje uit zijn toekomstloze mijnwerkersdorp.
In de openingscene was het even moeilijk om een van mijn favoriete films los te laten. Een jochie fietst over het toneel en observeert de mijnwerkers en hun families, die het openingsnummer The Stars Look Down brengen. Hierna is het al gauw duidelijk dat je de film moet los laten, omdat de theaterversie compleet anders is vormgegeven door regisseur Stephen Daldry, die ook de film regisseerde. Het script en de liedteksten zijn van de hand van de scenarioschrijver van de film, Lee Hall. Deze heeft zijn meest bekende teksten uit de film weggelaten en frisse dialogen geschreven, die niet onder doen voor het origineel.
De muziek van Sir Elton John functioneert perfect in het stuk. Elk nummer heeft een duidelijke dramatische functie en is meesterlijk gearrangeerd door Martin Koch (Mamma Mia!). Dit is het beste werk dat John tot nu toe voor het theater heeft gecomponeerd en gekoppeld aan de ruige liedteksten van Hall passen ze helemaal in het milieu waarin het stuk zich afspeelt.
De beste nummers zijn zowel komisch als ontroerend tegelijk. Goede voorbeelden zijn de solos van Mrs. Wilkinson (tijdens de eerste balletles waaraan Billy deelneemt) en het nostalgische nummer dat Billy’s oma voor hem danst. Ook is het duet in ‘drag’ tussen Billy en zijn beste vriend, Michael, een gewaagde show stopper. Het enige min punt aan dit nummer is de dansende jurken die aan het eind opkomen. Dit hoort meer thuis in de kitcherige Beauty and the Beast van Disney, dan in deze show.
De absolute hoogtepunten van de show zijn de fenomenale dans solos van Billy. Deze laten je op het puntje van je stoel zitten, ademloos en met het gevoel alsof je vliegt. Choreograaf Peter Darling heeft meesterlijk werk afgeleverd en combineert allerlei dansstijlen, van tap en klassiek tot breakdance.
Niet alleen Billy zijn interne maar ook externe wereld wordt in dans uitgebeeld. Vaak wordt zijn dansklas geframed door politie aan de ene kant van het toneel en stakende mijnwerkers aan de andere. Deze werelden botsen ook in fantastische bewegingsmomenten. Een theatraal hoogstandje is ook als Billy, uit frustratie, danst tegen de beschermende muren die de politie opgooit.
Het meest ontroerende moment voor mij in de show was de pas de deux, die de jonge Billy danst met zijn toekomstige volwassen zelf. Billy wordt door zijn oudere zelf symbolisch opgetilt, met als hoogtepunt het moment dat hij vliegt boven het toneel. Hij is even helemaal vrij en zorgeloos.
Wat de show extra sterk maakt is de sociale contekst. De levensomstandigheden van de mijnwerkers wordt levendig geportetteerd en er is kritiek (in het openingsnummer van het 2e bedrijf) op het beleid van Thatcher en Haseltine. Een levensgrote pop van de ‘iron lady’ zweeft in deze scene boven het toneel. Ook de toekomstige premier Blair krijgt een veeg uit de pan.
Liam Mower speelde op indrukwekkende wijze Billy Elliot . Het is een erg zware rol en toch wist hij je van begin tot eind te boeien en te ontroeren. Dit is ongetwijfeld te danken aan de ijzersterke regie van Daldry.
Haydn Gwynne is ook fantastisch als Mrs. Wilkinson. Ze heeft de rol zich eigen gemaakt, iets wat ik dacht onmogelijk was na de onvergetelijke filmvertolking van Julie Walters.
Ann Emmery (oma) en Brad Kavanagh (Michael) zijn komische juweeltjes. Alleen de band tussen Billy en zijn vader en broer kwam voor mij niet zo sterk naar voren als in de film.
Gelukkig zijn de producenten niet gegaan voor spectaculaire dekorstukken, maar is Billy’s wereld simpel vormgegeven door Ian MacNeil en wordt vooral het prachtige lichtontwerp van Rick Fisher gebruikt om de interne emotionele wereld van Billy uit te beelden.
Aan het eind van de voorstelling sprong het hele publiek (inclusief ik) op uit zijn stoel om een verdiende staande ovatie te geven aan de gehele productie. Hierna werden we nog getrakteerd op een hilarische encore in tutus. Een uitzonderlijk magische nacht in het theater.
