Tom Jones (tekst) en Harvey Schmidt (muziek) creëerden het overgrote deel van “The Fantasticks” binnen drie weken. De show is losjes gebaseerd op het stuk “Les Romanesques” van Edmund Rostand en beleefde haar première op 3 mei 1960 in New York. Oorspronkelijk werd er niet veel verwacht van deze productie, maar dankzij mond op mond reclame viel het doek uiteindelijk pas in 2002. Dit maakt het de langstlopende musical ooit. In 1992 ontvingen Jones & Schmidt een speciale Tony Award voor hun creatie en in 1995 werd een (onsuccesvolle) filmbewerking uitgebracht met Joel Grey (“Cabaret) en Joey McIntyre (New Kids on the Block). Na deze indrukwekkende geschiedenis kan Nederland dankzij deze productie eindelijk kennis maken met de uiterst charmante kamermusical.
Het ogenschijnlijk simpele verhaal gaat over twee buurmannen — hilarisch neergezet door Arjan Ederveen en Johnny Kraaijkamp jr. - die doen alsof ze aartsvijanden zijn en een muur tussen hun woningen in bouwen, zodat hun romantische en opstandige kinderen (Jeroen Robben en Annelies Fleskens) verliefd op elkaar zullen worden.
Het stuk is met grote expertise geënsceneerd door John Yost en speelt zich af op een geheel zwart-witte set van Thierry van Raay. De toepasselijke vormgeving doet denken aan het abstract constructionisme van een kunstenaar als Malevich. Net als het decor doet het gehele stuk, in al haar elementen, een beroep op de fantasie van de kijker. Zo is de cruciale muur nooit te zien, behalve in de fantasie van de kijker. Ook worden er theatrale presentatietechnieken uit het wereldtoneel ingezet. Deze reiken van Commedia del arte tot en met het Chineese theater. Vanaf het begin - tijdens de schitterende ouverture - wordt deze stijl gelijk energiek geïntroduceerd door de cast.
Tom Jones heeft het script een sterke structuur meegegeven. Het eerste gedeelte vertegenwoordigt de illusie van de liefde en speelt zich dan ook geheel ’s nachts af. De tweede helft is de desillusie en vindt plaats onder het onvergefelijke oog van de felle zon. Het latere werk van Stephen Sondheim — “Sunday in the Park with George”, “Into the Woods” — is ongetwijfeld beïnvloed door deze structuur.
De muziek van Harvey Schmidt is magnifiek en wordt uitgevoerd door slechts drie muzikanten: pianist, harpist en percussionist. Van begin tot eind weet Schmidt precies de juiste toon te treffen om het publiek in de romantische wereld van het stuk te zuigen.
Bovenstaande elementen worden allemaal op speelse wijze ingezet om het tijdloze verhaal van volwassen worden te vertellen. Deze pijnlijke reis wordt gereflecteerd in de levenservaring van de twee geliefden. De show zou dan ook niet kunnen werken als de centrale geliefden de harten van het publiek niet zouden weten te veroveren. Robben en Fleskens weten dat in deze show zeker te doen. Ze vormen een perfect stel, die je vanaf onschuld tot rijpheid wil volgen. Vooral Robben — met een schitterende volle stem — is een ware ontdekking. Beide jonge acteurs weten de jeugdige onschuld en romantiek van hun personages overtuigend en met volle overgave te brengen.
De gehele cast is overigens overtuigend. Vooral Jérome Reehuis weet van zijn kleine rol als de oude acteur een komische tour de force te maken. Alleen al bij zijn op- en afgangen brak het publiek spontaan in applaus uit.
De vertaling van Coot van Doesburgh loopt over het algemeen lekker. Slechts in het klassieke openingsnummer ‘September’ (‘Try to Remember’) — prachtig gezongen door Rolf van Rijsbergen als verteller - miste ik een Nederlandse equivalent voor de perfecte liedtekst ‘Without a hurt / the heart is hollow’. In deze ingenieuze zin heeft Tom Jones de kern van de show weten samen te vatten. Pas als de geliefden getekend zijn door het leven vinden ze echte liefde.
In “The Fantasticks” wordt de liefde, maar ook al wat uniek is aan theater, gevierd met een foutloze cast. Zorg dat je dit feest der romantiek niet mist.