Op dezelfde dag als in Rotterdam het bombardement uit de Tweede Wereldoorlog wordt herdacht gaat in Poperinge een voorstelling over de Eerste Wereldoorlog in première. Ieder land heeft zo zijn eigen kruizen. Waar de Tweede Wereldoorlog in Nederland nog steeds in het collectieve geheugen gegrift staat, is de Eerste Wereldoorlog juist een groot gat. Dankzij onze neutraliteit, die werd gehonoreerd, ontsnapte ons land aan de enorme slachtpartij van ‘De Grote Oorlog’, die 100 jaar geleden begon en die het onwaarschijnlijke aantal van circa 9 miljoen slachtoffers vergde. Wie de omgeving van de slagvelden van toen bezoekt, kan niet om de begraafplaatsen heen, waar eindeloze rijen grafstenen in serene rust je onmogelijk onberoerd kunnen laten.
Een van die begraafplaatsen is Lijssenthoek bij Poperinge, vlakbij Ieper, waar een veldhospitaal was en met 10,785 stenen de tweede grootste van deze regio. Naast deze begraafplaats is een tijdelijk theater neergezet voor de multimediavoorstelling Flanders Fields, een mengeling van film, theater en muziek. Deze première wordt voorafgegaan door speeches van de schepen van toerisme Jurgen Vanlerberghe en burgemeester Christof Dejaegher, met een welkomstwoord en enige toelichting op het project ook vanuit toeristisch perspectief, en natuurlijk de nodige bedankjes. Ook Geert Allaert van Musica Hall krijgt het woord, en geeft aan vooral een integere kleine voorstelling te hebben willen maken. Waar het speciale voor deze première ophoudt en de normale voorstelling begint is niet helemaal duidelijk. Steve Aernouts neemt het woord in zijn rol van schrijver Pieter, maar zegt dan wel weer dat hij Steve heet en die de cast in hun rol voorstelt. In ieder geval raken we zo langzaam in de daadwerkelijke voorstelling.
De voorstelling draait om een schrijver en een producent, die wil cashen met een voorstelling over de Eerste Wereldoorlog. Over deze motivatie is de schrijver wat minder enthousiast, maar hij besluit wel in de tent de verblijven op Lijssenthoek; een tent die daar door de producent is neergezet om inspiratie op te doen. Maar op deze begraafplaats waren ook een aantal geesten uit het verleden rond, en vreemd genoeg blijkt Pieter deze geesten te kunnen zien. Het zijn een zestal slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Verpleegster Nellie Spindler (de enige vrouw die op deze begraafplaats ligt), de broers Walter en Emiel de Corte, de Indiër Talib Singh, Alfie Cole en Sir Henry Leville. Allen hebben al dan niet bewust hun redenen niet te kunnen rusten, waarbij schuldgevoel bij velen een onderdeel is. Maar misschien dat het onderzoek van Pieter aan het dolen een eind kan maken. Ondertussen zetten producent Serge Schiettecatte met zijn plannen voor ‘Nellie de Musical’ en bimbo Klara Bloemen, de beoogde Nellie in de musical de schrijver onder druk.
De interactie tussen de filmbeelden is fraai. Het spel van de acteurs in het heden mengen fraai met het gebeurde van toen. Het enige is dat het allemaal enigszins surrealistisch aandoet, ook daar waar het waarschijnlijk niet de bedoeling is omdat de oorlogsbeelden relatief weinig mensen bevatten. Op andere plekken is het mooi, met uiteraard een rol voor de bloedrode klaproos, de fraaie bloem die onlosmakelijk is verbonden met de slagvelden uit de Eerste Wereldoorlog. Even dreigt de voorstelling te ontsporen, als het onsmakelijke hup-met-de-beentjes idee voor “Nellie de musical” op film wordt gevisualiseerd.
Er wordt prachtig en intens gespeeld, waarbij uiteraard de ‘geesten’ je het meest weten te raken. De verhalen zijn zeer aangrijpend en hoewel de schokkende ontwikkelingen zich vooral op het filmdoek afspelen, weet je je toch te binden met de mensen op het podium.
De constructie van het verhaal biedt een mooie kapstok voor een aantal wrange persoonlijke verhalen, maar tegelijkertijd roept het her en der wel vraagtekens op. De keuze voor de producent die voor het effect en vooral de winst gaat, maar met de gebruikte voorbeelden lijkt het meteen ook een aanval op de integriteit van andere producenten, ook al zullen sommigen misschien juist denken aan de producent van deze voorstelling. Het schuurt, net als het idee dat het toerisme in deze streek gebaseerd is op de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, en juist het opvoeren van de producent als slechterik lijkt een soort verdediging tegen de kritiek van nu: het kan dus erger. Wij zijn overtuigd van de goede bedoelingen, maar begrijpen ook die mensen die zich afvragen of een theaterstuk op deze plek in deze vorm wel de juiste beslissing is geweest.
Scènefoto’s: Luk Monsaert
