Jan Jans en de Kinderen is bekend vanwege het stripverhaal. Hoe is het idee van een musical ontstaan?
Wil:We speelden in de musical ‘Pluk van de Petteflet’ en waren bij de Libelle Zomerweek aanwezig en daar moesten we iets doen als promotie maar omdat het regende moesten we een tijdje wachten totdat we op konden. We zagen daar de strip liggen en toen zei Kim ‘Hé dat is ook leuk, ‘Jan Jans en de Kinderen de Musical’. Maar Kim kan dat veel beter uitleggen.
Kim: Ik was als kind al fan van Jan Jans en de Kinderen en ook op de Kleinkunst Akademie heb ik altijd iets willen doen met de typetjes ‘Catootje en Jeroentje’, maar dat werd steeds uitgesteld. Eigenlijk zeiden we als grap dat we een musical over Jan Jans en de Kinderen zouden gaan maken, maar achteraf dacht ik ‘ja waarom ook eigenlijk niet?!’ Ik zag er wel potentie in en had ook al in gedachte welke mensen er dan in zouden moeten spelen. Ik heb toen contact opgenomen met de Jan Kruis studio en de Libelle en ook zij waren geïntresseerd. Daarna ben ik met het idee naar de producenten van ‘Pluk van de Petteflet’ gegaan en zij zagen er ook wel iets in en zo is het balletje verder gaan rollen.
Wil: Dit soort producties zijn natuurlijk enorm leuk om te doen. Je komt namelijk niet alleen naar het theater om je ding te doen, maar je zit heel dicht op de productielijn en dat is wat mijn betreft in het theater het leukste. Je bent overal bij betrokken en je kunt veel meer van je creativiteit laten zien.
Wat heb je zelf met Jan Jans en de Kinderen?
Wil: Ik las ze vroeger toen we thuis de leesmap hadden, maar ben dat uiteindelijk ontgroeid. Voor deze productie heb ik weer veel strips gelezen. Met name de oude strips vielen me toen weer op. Je kunt zien dat die heel liefdevol en zorgvuldig gemaakt zijn. Nu kun je echt zien dat de strips machinaal gemaakt worden, het leven is er een beetje uit, maar dat geldt voor alle strips.
Kim: Ik vond de strips vroeger ook enorm grappig en gedurfd. Ik identificeerde mezelf altijd wel met Catootje; een beetje een jongensachtig meisje, beetje brutaal. Ik wilde dan ook zeker de rol van Catootje zelf spelen.
De strips zijn allemaal losse, korte verhaaltjes. Hoe is het verhaal van de musical opgebouwd?
Wil: Het script is soms gebaseerd op bestaande strips en soms zijn er in de trant van de strips verhaaltjes bijgeschreven. Het zijn wel allemaal korte verhaaltjes die uiteindelijk 1 sfeer moeten geven en die ook aan elkaar gelast worden. Qua spel kwamen we er niet onderuit om aan de buitenkant van het karakter te blijven omdat die toch erg strip-achtig blijven. Het verhaal werkt eigenlijk naar het feit toe dat ieder gezin wel een ideaal heeft of op zoek is naar een verandering in het leven. In dit verhaal is dat dus ook zo want ze zijn er van overtuigd dat als ze eenmaal verhuizen naar Drenthe alles beter en mooier wordt. In werkelijkheid blijft het leven dat ze leiden precies hetzelfde en staan zelfs de meubels in hun nieuwe huis op precies dezelfde plek als in hun oude huis.
Kim: Het is een voorstelling dus je moet wel 1 grote lijn in het verhaal hebben, maar ondertussen hebben we ook kleine solo blokjes erin van Catootje, Karlijn, de dieren etc. Maar aan de andere kant is en blijft het ook een stip en dus ontkom je niet fragmentarische stukjes om het te laten werken.
Hoe eigentijds in het verhaal?
Kim: Een aantal dingen zijn in de strip best universeel, dus die konden we gebruiken. Daarnaast hebben we er ook wat dingetjes van nu in gedaan zoals Karlijn die eerst Gothic wordt en later Hip Hop.
De kracht van de strip zit hem o.a. in het feit dat het losse korte verhaaltjes. Waar ligt volgens jullie de kracht van de musical?
Wil: Vooral in de enorme virtuositeit waarmee we de dingen doen. Maar ook in de herkenbaarheid van het gegeven van een gezin. Het gaat over heel kleinmenselijk drama en dat heeft iedereen in zich en om zich heen.
Kim: Voor mij is dat de humor en de grappige, cabareteske sketches en daar zijn wij als acteurs ook goed in. Timing en snelheid zijn ook zeker van belang in dit stuk. Daarnaast zijn de personages natuurlijk ook super uitgesproken.
In hoeverre is Jan Kruis bij deze productie betrokken geweest?
Wil: Die wilde er niet bij betrokken zijn. We zijn wel bij hem op de thee geweest in Drenthe. Het rare is dat Jan Jans en de Kinderen niet meer van Jan Kruis is. Hij heeft een aantal jaren geleden de rechten aan de Libelle verkocht, dus we hebben meer te maken gehad met de Libelle en Sanoma Uitgevers. Hij is wel op de première geweest en was door dolle heen, hij vond het echt een hoogtepunt in zijn Jan Jans carrière.
Kun je iets meer vertellen over je karakter
Wil: Ik speel Jan en gisteren bedacht ik me dat ik in mijn hele carrière nog nooit zo’n saaie, vervelende en burgelijke man heb gespeeld haha. Maar ik heb geprobeerd om het heel leuk te maken dat het dan uiteindelijk toch niet zo heel saai en burgelijk is dat mensen erbij in slaap vallen. Het is leuk om te zien bij alle typjes, maar vooral bij Jan, dat ze wel iets willen, maar dat ze eigenlijk niet durven en dat ze gedoemd zijn om het leven wat uitgestippeld is maar te blijven volgen. In het verhaal is Jan voornamelijk gekoppeld aan Karlijn (gespeeld door Anne van Veen red.) en zij is een puber en de wig die er tussen vaders en meisjes in de pubertijd ontstaat is natuurlijk heel herkenbaar voor alle vaders in de zaal.
Kim: Ik speel Catootje. Ze is een beetje jongensachtig, kan enorm grappig uit de hoek komen, is brutaal en eigenwijs. Ik speel de rol wel erg uitvergroot, maar dat is het leuke eraan.
In hoeverre had je eigen inbreng in je karakter, aangezien deze natuurlij vast staan in de strips?
Wil: Vooral in de balans tussen in hoeverre je het drama maakt of er een karikaturaal figuurtje maakt. Die spanning moet je zelf aanvoelen tijdens de voorstelling. Het is soms ook zo ‘lelijk’ acteren haha, het heeft ook een lange tijd geduurd voordat ik dat durfde. Ik heb namelijk nogal de neiging om de boel te psychologiseren en dat moet je hier helemaal niet bij doen.
Kim: We werden best vrij gelaten in het zoeken naar de invulling, we hebben alle ruimte gekregen. In het begin was het natuurlijk wel spannend om de rol in te vullen omdat iedereen toch een bepaald beeld bij de strips heeft. Maar goed, op een gegeven moment kom je wel op een punt dat als jij denkt dat het goed is hoe je de rol invult, dat het dan ook goed is.
Hoe heb je je voorbereid op je karakter?
Wil: Het was moeilijk voorbereiden omdat het best lang duurde voordat het script er was en ik me geen enkele fantasie kon maken wat we er nou mee moesten. Ik heb voor het eerst in mijn leven het maar op me af laten komen. Meestal ben ik ziekelijk in mijn research haha, maar dat kon nu dus niet. Het was voor mij dan ook de engste repetitieperiode in mijn leven. Achteraf gezien was het heel leuk want je moest dingen terplekke met de hele ploeg gaan uitvinden. Daarnaast heb ik mijn eigen familie ook een beetje doorgespit. Ik kom nogal uit een grote familie en een traditioneel gezin en ik heb een beetje naar mijn broers en zwagers gekeken. Ik moet wel zeggen dat ik een groot verschil ontdekt heb tussen broers met allemaal dochters en zwagers met allemaal zoons. Daar is een vreemd soort competitie tussen, dus daar heb ik ook wel wat uit kunnen halen.
Kim: De stips gaven natuurlijk wel heel veel informatie over hoe ze zijn en hoe ze bewegen, dus in de voorstelling hebben we die bewegingen en motoriek ook terug laten komen.
De rol van de Rode Kater wordt gespeeld door een man, Niek Berendse.
Wil: De andere dieren die voorkomen in de strip zoals Lotje de teckel en Loedertje de Siamese kat worden ook door mensen gespeeld. Alex Klaasen speelt in totaal iets van 11 rollen waaronder die van Lotje en Plien van Bennekom speelt naast Jans ook de rol van Loedertje. De Rode Kater is het enige dier wat het hele stuk door in het verhaal zit, hij is als het ware de rode draad in het verhaal.
De laatste tijd is er in de pers nogal wat te doen geweest over het feit dat er tegenwoordig maar van alles een musical gemaakt wordt. Deze ophef is met name ontstaan rondom de productie ‘Turks Fruit’. Hebben jullie vooraf ook last gehad van dit soort kritieken?
Wil: Ik vind het erg leuk dat er ook dit soort producties zijn. Ik geef les op de Frank Sanders Akademie en ik druk mijn leerlingen altijd erg op het hart om eigen dingen te verzinnen want in grote producties staan is echt niet zaligmakend. Veel mensen hebben meer noten op hun zang dan dat ze in grote producties kunnen laten zien, dus ik vind het alleen maar goed dat er meer van dit soort kleinschalige producties gemaakt worden. Mensen betalen een hoop geld voor shows als ‘Annie’ en ‘the Lion King’ maar weten vaak niet dat er ook nog zoveel leuke kleinere producties te zien zijn. Dus hoe meer comotie over die producties, hoe beter wat mij betreft want het is nooit negatief dan mensen weten dat het bestaat.
Kim: Wij maken natuurlijk wel iets nieuws. Je kunt wel de zoveeltste productie uit Engeland of Amerika halen, maar het is ook heel leuk om nieuwe dingen dingen maken en dan vooral iets uit je eigen cultuur. Ik persoonlijk denk dat als ze van ‘Turks Fruit’ en toneelstuk hadden gemaakt, ze die kritieken nooit hadden gehad, maar omdat er in gezongen wordt, werd het meteen als plat en ordinair bestempeld. Ik hou er zelf heel erg van als er in theater ook gezongen wordt, het is en blijft tenslotte vermaak.
Welke doelgroep willen jullie met deze voorstelling bereiken?
Wil: De musical wordt gedefiniëerd als een familievoorstelling omdat je dan een bepaalde doelgroep aanspreekt. Maar het liefste wil ik mensen bereiken die geïntresseerd zijn in theater en het leuk vinden om dichter op de productie te zitten dan bij een grote spectakel voorstelling. Maar onder de noemer ‘familie voorstelling’ kunnen de theaters het kwijt en reageren de mensen erop. Dat is ook een beetje het probleem met deze voorstelling want wij hebben het niet echt als een familie voorstelling benaderd, maar meer als muzikale komedie maar dat valt nergens bij en dan is het moeilijk om de mensen te bereiken. Vandaar dat het ook niet zo lekker loopt met de kaartverkoop en dat de zalen niet helemaal gevuld zijn.
Kim: De producent heeft bepaald dat het 10+ moest worden. Voor kleine kinderen zijn Jeroentje en Catootje wel leuk, maar er zitten ook veel volwassen grappen in de voorstelling en die krijgen die kleine kinderen niet mee. De basis is bij ons, anders dan de andere ‘familie voorstellingen’, meer het spelen en de brutaliteit. Je kunt deze voorstelling denk ik het beste vergelijken met het werk van Annie MG Schmidt als ‘Heerlijk duurt het langst’.
