Op auditie bij Oorlogswinter

Rogier van de Weerd is de regisseur van het stuk, en staat tevens vermeld als één van de componisten. We vragen hem naar zijn blik tijdens de audities, en willen natuurlijk van alles weten over de aankomende productie Oorlogswinter.

Hoe duidelijk is het beeld vooraf bij de rollen waar dit weekend auditie voor wordt gedaan
Ik had eigenlijk niet verwacht dat we al zo’n duidelijk beeld zouden hebben. We zitten een half jaar voordat we in premiere gaan en het script is nog in ontwikkeling, en de songs ook. Maar nu is het zo snel gegaan, en de karakters staan zo goed op hun plek dat het script binnen 2, 3 weken vorm krijgt en zichzelf aan het schrijven is. We hebben er nu een heel duidelijk beeld bij dat je bij sommige mensen denkt, ‘ja, dat zou wel kunnen.’ We kunnen dus heel gericht zoeken.
Waar zit dan in
We hebben nu een heel duidelijk beeld van de karakters. We weten waar ze staan, wat ze moeten doen, welke transformatie ze doormaken, wat hun dramatisch doel in de voorstelling is.
We kijken de hele voorstelling door de ogen van Michiel, dus elk karakter verandert ook voor Michiel. Naarmate hij verder komt en zijn queeste vordert veranderen de mensen om hem heen, terwijl ze vanuit zichzelf niet veranderen, maar dus wel voor Michiel. Alle karakters moeten dus twee kanten hebben en daar zoek je naar. Dat maakt het wel moeilijk. Bij de mensen die we gisteren en vandaag gevonden hebben zien we dat wel.
Wat bepaalt dat voor het grootste gedeelte, het lied, de monoloog, het moment van binnenkomen.Er zijn heel veel technische aspecten. Wat zit erop, de stem, wat kunnen ze dramatisch aan en welke kant kunnen ze op. Er is toch een pluspunt en een minpunt waartussen de rol moet worden gespeeld; het bereik qua drama, maar ook qua zang. En dan is er ook het ‘ X-factor gevoel’. We hebben behoorlijk wat rollen, dat is moeilijk communiceren met je publiek. Het eerste gevoel is dus heel erg bepalend bij hoe het publiek deze rollen gaat zien, dus die moeten ze snel op een simpele manier helder kunnen maken. En kunnen we daarna nog de transformatie maken naar iets heel anders. Het is ook een voorstelling waarbij er steeds momenten zijn dat ze het gevoel hebben dat ze het niet hebben zien aankomen. En dat is lastig, want het boek en de film zijn er natuurlijk al. De voorstelling moet iets hebben wat op zich staat; het moet een authentiek project worden.

Bij één van de rollen staat Michiel/Dirk/soldaat. Dat is neem ik aan niet 1 rol?
Nee, dat is zijn rollen binnen één leeftijdscategorie. Zodat wij nog wat kunnen schuiven, en voor de acteur zelf ook. Dan kunnen wij tijdens de auditie sturen om te kijken waar hij meer geschikt voor is. En dat heeft al wel heel bijzondere dingen opgeleverd. Dus dat is wel leuk.

De rol van Dirk is wel aanzienlijk? Er staat me bij dat hij het niet zo lang uithoudt?
Dat is niet waar; hij komt uiteindelijk wel weer terug. Vooral het karakter van Dirk is heel erg bepalend voor het verhaal. Vandaar dat hij wel ijzersterk moet zijn, anders ga je het niet geloven. Een heel ander type dan Michiel, en dat contrast moet ook heel groot zijn om het te kunnen geloven. Dirk is een heel onvoorzichtige jongen die wel in het verzet gaat, terwijl Michiel juist het tegenovergestelde is, en hij redt het uiteindelijk. We zoeken echt alleen belangrijke rollen. Er zijn geen kleine rollen, alleen kleine acteurs.

Hoe ‘klein’ kan Michiel zijn
Michiel moet in de periode van 44 tot het einde van de oorlog, een half jaar dus ongeveer, van een jongetje naar een jongeman gaan. Dat moet er dus allebei opzitten. Daar zoeken we naar, en als we dat vinden in iemand die wat jonger en wat kleiner, of juist wat ouder is, maar jong oogt en dat wel naïeve en toch berekenende kan meebrengen dan speelt lengte of leeftijd geen rol. Het is een gevoelskwestie; je moet hem durven geloven. Michiel moet toch een jongen zijn die van alles doet wat fout is, maar die je dan toch omarmt. En zo moeten meer rollen zijn.
In Kruistocht in Spijkerbroek hadden we zoveel karakters dat je niet de mogelijkheid had om ze allemaal uit te diepen. Nu hebben we een betrekkelijk kleine cast van hoofdrollen, wat de mogelijkheid biedt dat wel te doen. Dat geeft het ook wel een soort van moraal. Bij Kruistocht lag de uitdaging om het verhaal, die tocht, op het podium te brengen. Hier is dat om het verhaal authentiek te maken op het toneel. Het leent zich heel goed voor een musical; er gebeurt van alles.

Waar laat je het kinderensemble. Ik kan ze prima plaatsen in de uittocht naar het platteland, maar daarna?
De kinderen spelen wel een heel belangrijke rol. Het verhaal wordt vanuit Michiel verteld, en de mensen die het dichtst bij hem staan zijn toch de kinderen. Dus heel veel zal via die wegen worden verteld. De volwassen karakters staan aan het begin van de voorstelling ook heel ver weg van Michiel. Pas als hij begint aan zijn heldendaad komt de oorlog dichterbij. De kinderen zijn zeker een manier om dit te vertellen, om op een niet geforceerde manier daar naartoe te werken. Ze zijn dus heel belangrijk in de voorstelling. Kinderen geven ook een dubbele lading aan een oorlog. Een kind staat daar heel anders in; die vindt dat misschien wel heel spannend en ziet de verschrikkelijke dingen die allemaal gebeuren niet. Daarom is Jochem, het broertje van Michiel ook een essentieel karakter in het stuk. Juist door die ongedwongenheid en de eerlijke antwoorden die hij geeft. Terwijl Michiel zich langzaam maar zeker in de grote mensen wereld moet begeven waar ze elkaar niet de waarheid vertellen en niet zijn wie ze zijn. Jochem noemt gewoon de beestjes bij zijn naam.

Kunnen we dus één van de Thies-en uit Kruistocht als Jochem verwachten?
Nou, de Thies-en zijn inmiddels toch wel erg groot geworden, dus daar moeten we opnieuw naar kijken. Thies had inderdaad eenzelfde soort karakter, maar de Thies-en die we toen hadden zijn nu echt te groot. Daar zijn we dus weer flink naar op zoek.

Ik miste de rol van vader in de auditie-oproep. Wordt die rol gedubbeld?
Nee, maar daar wil ik eigenlijk niet te veel over uitweiden. We hebben een manier gevonden om die anders neer te zetten dan men kent. De rol is wel essentieel in het verhaal.
Als een stem van God
Nee nee, geen stem van God.

Verhalen over oorlog, waar zo veel mensen bij betrokken zijn, zijn veel verteld, in boeken, films, muziek, theater. Wat Oorlogswinter zo mooi maakt is het verhaal van die ene jongen die een piloot probeert te redden. Het lijkt misschien totaal niet zinvol om dat te doen, maar voor hem en de mensen om hem heen is dat het wel. In zo’n grote oorlog gebeuren van die mooie verhalen, en dat is de essentie van het stuk. De musical moet ook weer een additie zijn aan het boek en de film. We gaan ook zeker niet de film op het toneel zetten; we blijven dichter bij het boek dan de film, omdat we in het boek heel veel dingen herkennen die we belangrijk vinden. Een film is een film, en dat hebben ze fantastisch gedaan.

Wat kunnen we muzikaal verwachten
Mooie muziek. We zijn daar goed mee bezig. Maar het gaat wel om muziek die in die tijd hoort, die daarvandaan komt en daarop gebaseerd en geïnspireerd is. Big band en zo. Dat trekt je ook in de sfeer van die tijd, want het was niet alleen kommer en kwel en er kon op sommige momenten ook heel erg gelachen worden. Het is ook essentieel dat dat gebeurt, anders is het niet te harden. Het was natuurlijk in de steden ook heel anders dan op het platteland, zeker in het oosten. We proberen heel erg dicht bij de waarheid te blijven, het historisch zo correct mogelijk te doen en een mooi verhaal te vertellen.

Een teaser van de voorstelling Oorlogswinter is te vinden op You Tube: http://www.youtube.com/watch?v=unA1FIPMLxE