Recensie

Pistad - De eerste Vlaamse Urinetown

De merkwaardige musical Urinetown heeft een eerste Vlaamse opvoering. KotéKoer laat hiermee opnieuw zien tot de Vlaamse amateurtop te behoren.

Afgelopen vrijdag ging Pistad in première. Het was de eerste keer dat deze in Nederland in amateurkringen inmiddels erg populaire musical in Vlaanderen te zien was.

Urinetown is, zoals waarschijnlijk van de klinkende woordspeling in de titel is af te leiden, een absurde musical in vorm en inhoud, en speelt dan ook mooi met het bizarre basisgegeven. Het is daarbij ook nog eens een parodie in een parodie, want in veel versies worden met name in de dans stukjes uit andere musicals gebruikt. Ook in deze versie herkennen we een aantal bekende bewegingen, soms direct aam de productie (Les Misérables is niet te missen), en soms ook als een wat algemenere klassieke Broadway-beweging (de rij mensen die naar opzij uitwijkt). Een enkele keer is er zelfs erg veel moeite voor gedaan: één van de speelsters is de hele tijd zwanger om op het einde een bekende tekenfilm/musical scène te kunnen herhalen.
Urinetown/Pistad speelt zich af in een tijd van een groot watertekort. Thuis plassen is verboden, er moet gebruik worden gemaakt van betaalde openbare toiletten, en deze zijn er natuurlijk in allerlei luxe-klassen. Wildplassen, of het op een andere manier het omzeilen van de regels wordt streng bestraft: met een enkele reis naar Pistad, hoewel niemand precies lijkt te weten waar dat ligt. In een van de armoedigste openbare voorzieningen werkt de wat dromerige Bobby Goud, als assistent beheerder bij mevrouw Grijpgraag. Als zijn vader te weinig geld heeft om te plassen, besluit deze in het wild te doen, en wordt hij prompt opgepakt door de politie, daarmee Bobby met een schuldgevoel achterlatend. Maar er is ook een toevallige ontmoeting met een meisje, waarbij de vonk overslaat. Tijdens een onwennige tweede ontmoeting overtuigt zij hem vooral altijd zijn hart te volgen. Deze Lot blijkt echter de dochter van Reinhart Kleinhart, de grote man achter het corrupte bedrijf dat de toiletten exploiteert, en dat weinig werk maakt van de belofte een permanente oplossing te zoeken voor het probleem. Steekpenningen alom, bijvoorbeeld voor de trip naar Rio die minister Ric Dist wil gaan maken, voor het soepel regelen van legale prijsverhogingen. Maar als de prijsverhogingen worden doorgevoerd, volgt Bobby zijn hart en leidt een opstand. Hij voelt zich tevens gedwongen Lot te ontvoeren, als deze zich niet vrijwillig aansluit.
Het verhaal wordt aaneengepraat door twee karakters die ook in de voorstelling zitten, maar in de vertelrol ook weer afstand hebben. Agent Knuppel is de vertegenwoordiger van de gevestigde orde, die de draconische straffen uitdeelt; Kleine Eefje is een vroegwijs meisje uit de onderste sociale klasse, maar ook een gevoelsmens. Dezelfde rolverdeling hebben ze ook als ze uit het stuk stappen: Knuppel is de vertegenwoordiger van deze musical; Eefje is kritisch, over de titel, over het onderwerp, en het gebrek aan logica (Waarom is er geen aandacht besteed aan hydraulica?).  Maar als zij verzucht: “Zij houdt van hem he?”, is het weer Knuppel die van de logica is: “Ze zal wel moeten. Hij is de held van deze musical.”
De voorstelling maakt grotendeels gebruik van de briljante Nederlandse tekstbewerking die Jurriaan van Dongen voor het M-lab maakte. Spelen in Vlaanderen vraagt natuurlijk wel enige aanpassingen in de tekst, omdat Vlaanderen en Nederland nu eenmaal niet precies dezelfde spreektaal hebben. Zo zijn ook sommige namen aangepast; zo wordt mevrouw Grijpstuivers mevrouw Grijpgraag en is de organisatienaam PeaceInHarmony vervangen door PiKwadraat, een woordspeling die me bij het lezen ervan niet meteen duidelijk was, maar dat onmiddellijk werd toen tijdens het binnenkomen van de zaal echtpaar Goud aan het zagen was over het betaald pipi doen.
Deze bijzondere vertelstructuur, de wonderlijke ontwikkelingen, de vele verwijzingen en de buitengewoon gevatte tekst maken van Urinetown een zeer geslaagde musical, al ligt de typische humor vast niet iedereen. Natuurlijk rest dan nog de vormgeving en de uitvoering door het gezelschap.
Net als bij Carrie is gekozen voor een concept:  in het programma is te lezen dat er bij de kostuums gekozen voor vervreemdende elementen, wat leidt toe een minister in een kostuum met doorzichtig plastic mouwen bijvoorbeeld, en veel papieren stroken bij de reguliere bezoekers van het toilet in de voorstelling. Een typische keuze, die natuurlijk met smaak te maken heeft, maar mij wat geforceerd overkomt. Het decor is bestaat voornamelijk uit karton. Er zijn bouwwerken van kartonnen dozen over het complete podium, dat verder volledig open is, en dus ook de ruimte van de coulissen beslaat. Er is een stellage waar zich het kantoor van PiKwadraat bevindt, en dat zo inderdaad over het volk uitkijkt, als de glimmende toren op de heuvel zoals het verhaal vermeldt. Ook het orkest bevindt zich op het podium, en is, ondanks dat het wat naar achteren geplaatst is, goed zichtbaar. De hoorbaarheid is voor muzikanten natuurlijk nog belangrijker, en ook dat is goed in orde: het orkest speelt prima.
In de cast is de chemie tussen twee duo’s essentieel. Natuurlijk geldt dat voor het liefdeskoppel Bobby Goud en Lot Kleinhart. Sven Vanrietvelde is sterk als Bobby, Floortje Joosten overtuigt als even dromerige Lot. De klik is duidelijk te zien, en de soms bijzonder merkwaardige opmerkingen van de twee komen vol overtuiging over hun lippen. Daarnaast zijn de nummers die ze te zingen hebben heerlijk om naar te luisteren.
Het andere koppel is dat van de strenge, strikte agent Knuppel en kleine Eefje. De tegenstelling tussen de twee karakters wordt door hen goed uitgebuit. Joke Dumarey doet je vergeten dat ze een stuk ouder is dan de rol doet vermoeden, en steelt de show tijdens de momenten die ze daarvoor krijgt. Matthijs Vandekinderen is de strenge regelaar niet alleen op het podium, maar ook daarbuiten, als hij het publiek met stevige fluit de zaal in dirigeert. Het is leuk om Tom Versee weer eens terug te zien op het podium. Hij speelt de manipulatieve machthebber vol vuur, een rol die ver afstaat van de schattige eerste kennismaking tijdens de eerste voorstelling van dit gezelschap, toen hij het lelijke jonge eendje speelde. Ook hij zingt prima. Bij de kleinere rollen valt vooral die van Dikke Dirk op. Deze hippie-achtige slungel, prima vertolkt door Robin Vandekinderen, blijkt de enige die de visioenen, die Bobby Goud van zijn vader heeft, ook te zien. Dus als Goud verzucht dat het niet echt is, horen we Dirk zeggen: Je bent er toch wel, of ben ik er ook niet.” Een grapje dat zich herhaalt, al zal valt hem het grootste succes ten deel als hij over Grijpgraag keihard zegt wat ze in zijn ogen is, inclusief bord.
KotéKoer heeft met producties in het verleden continu bewezen kwaliteit af te leveren. Ook deze versie van Urinetown is weer een goede voorstelling. Inmiddels zou Vlaanderen dat toch ook wel moeten weten, en de zaal dus volzet moeten zijn. Dat dit nog niet voor alle voorstellingen het geval is, biedt dus kansen. Ga deze absurde musicalparodie zien, want vreemd genoeg zijn er nog plaatsen. De voorstelling speelt nog komend weekend in CC De Dijk in Brugge Sint Pieter.

20 May 2016
Première
Brugge (BE)
Cultuurcentrum de Dijk
http://www.kote-koer.be

Over de auteur

Jeroen schreef dit artikel voor jou

Jeroen

Jeroen is sinds 2005 redacteur van Musicalworld. Hoewel Jeroen al jong in aanraking kwam met theater, is zijn passie voor musical pas deze eeuw tot volle bloei gekomen. Hij was zeer onder de indruk van de eerste voorstelling van Cats, en de Nederlandse versie van Oliver uit 1999, op basis van de film al een van zijn favorieten, was de eerste voorstelling die hij meermaals zag. Toch waren deze bezoeken eerder sporadisch dan frequent. Sinds hij redacteur is van Musicalworld bezoekt hij meer dan 100 voorstellingen per jaar. Jeroen is de Musicalworld-specialist op het gebied van familievoorstellingen en kindervoorstellingen. Hij is tevens de correspondent voor Vlaanderen. Ook in Duitsland en Engeland (Londen) is hij regelmatig te vinden. Hij doet ook verslag van amateurvoorstellingen die voor neutrale toeschouwers de moeite waard zijn. Tot zijn favoriete musicals behoren naast Oliver! meer musicals met kinderen in de hoofdrol. "Billy Elliot" is zijn all-time favorite, maar daarnaast moeten zeker "Whistle down the Wind", "Matilda" en "The Secret Garden" worden genoemd. Daarnaast zijn Chicago, Come from Away, Spamalot en Soho Cinders voorstelling met een ongelofelijke aantrekkingskracht. Hoogtepunten in het jukebox-genre: Our House, Ich war noch niemals in New York en Ich Will Spass? (en voorganger Doe Maar). Favoriete Nederlandse producties zijn: Ganesha (een Perfecte God), Lelies, Wat zien ik? en Kuifje. Naast het bezoeken van musicals is hij een frequent bezoeker van attractieparken. Favoriete park in Europa is Europa Park (met een uitgebreid entertainment programma). Naast deze tijdverslindende hobby is Jeroen ook nog werkzaam in de ICT.

Meer van Jeroen

Meer artikelen van Jeroen

Delen