VBW, of volledig uitgeschreven Vereinigte Bühnen Wien, heeft de wereld op een aantal fraaie getrakteerd. Twee ervan zijn, zeker in de Duitstalige landen: Tanz der Vampire en Elisabeth. Twee totaal verschillende musicals, zoals er op dit moment ook twee totaal verschillende musicals van deze producent te zien zijn. De eerste is ‘Schikaneder’, dat net als ‘Elisabeth’ qua verhaal een sterke binding met de stad heeft. Net als Mozart! (waarschijnlijk binnenkort in België te zien) en Rudolph, twee andere VBW-titels. De tweede komt later aan bod.
Wie enige kennis heeft van klassieke muziek of de musical ‘Mozart!’ zag, of een van de films over het leven van de componist, weet wie Schikaneder is. Hij is de librettist van het overbekende ‘der Zauberflöte‘. Maar hij is ook de oprichter van het bekende Theater an der Wien, en een acteur. De musical gaat over zijn leven, of eigenlijk nog meer over dat van haar: mevrouw Schikaneder. De ondertitel ‘Die turbulente Liebesgeschichte hinter der Zauberflöte‘ laat ook weinig aan duidelijkheid over. We zien de ontmoeting tussen de zelfverzekerde flirt en losbol Joseph Johann Schikaneder, steracteur en (soms) schrijver van het gezelschap, en de nieuwe actrice Eleanore, die aanvankelijk niet op zijn doorzichtige voorstellen ingaat. Toch slaat de vonk over, mede door de gezamenlijke wens ooit een vast theater in Wenen te bezitten. Op de huwelijksdag verandert Schikaneder zijn voornaam in Emanuel, om beter te combineren met de naam van zijn vrouw.
Emanuel blijft echter rondflirten, en negeert de kinderwens van zijn vrouw. Eerst zal dat eigen theater er moeten komen. Eleonore besluit de andere kant op te kijken, ook als ze wordt gewaarschuwd. Maar als één van de minnaressen zwanger raakt, en dit aan Eleonora komt melden, is de maat vol. Eleonore stond al een tijdje in de belangstelling van de ontwapenende, schuchtere en jonge Johann Friedel, en ze besluiten samen te vertrekken. Naar Wenen, naar een eigen vast theater.
De vertelling begint met Eleonore en haar theatergezelschap. Zij heeft het theater geërfd, maar mag deze niet runnen. Concurrent Karl Marinelli doet een aanbod, maar dat slaat zij af. Tot ongenoegen van de cast, die hun werk in rook zien opgaan. De enige optie die nog overblijft is in zee gaan met haar ex-man Emanuel, maar dat wil ze ook niet. Om duidelijk te maken waarom, vertelt ze haar verhaal, zoals hierboven omschreven.
Natuurlijk speelt de Toverfluit uiteindelijk nog een belangrijke rol in de voorstelling, al is er zeker erg creatief omgegaan met de feiten. Het levert wel een sappig verhaal op, dat op overtuigende manier wordt gebracht.
De muziek van Stephen Schwartz, bekend van onder andere Wicked en Pippin, is nogal klassiek, en past zodoende heel goed bij in de tijd waarin de musical zich afspeelt. Het decor is opvallend. Het bestaat uit een podium op een podium, maar wel een bijzonder geval. Niet alleen staat het op een draaischijf, maar het kent meer bewegende delen, ondanks het schijnbaar authentieke uiterlijk. Scènes die zich niet op of achter het podium afspelen, gebruiken de zijkant van dit decor, zonder veel opsmuk. Ondanks dat het veel draait, en soms ook snel, wordt dit niet vervelend.
Musicals in een vreemde taal zijn doorgaans wat lastiger te volgen. Zeker als er gezongen wordt, en vooral als het dan ook nog eens meerdere stemmen betreft, is het niet altijd te verstaan. Daarom is het handig dat de voorstelling wordt zijtiteld. Niet boven- of onder, maar aan beide zijkanten wordt de show in het Engels vertaald. Handig voor de mensen die het Duits niet machtig zijn, maar soms ook praktisch als het het gewoon even niet kunt volgen. Ook al is de tekst niet altijd even letterlijk.
De voorstelling die wij zagen had een extra Nederlands tintje. Niet alleen was swing Stef van Gelder op, Lillian Maandag speelde haar understudy-rol van Maria Anna Miller, de naïeve minnares die zwanger raakt. Op zich had het nog Hollandser gekund, als Marle Mertens Eleonore had gespeeld. Die rol is voor eerste cast Milica Jovanović. Voor de rol van Emanuel is niet hoofdrolspeler en bekende naam, Mark Seibert op, maar Ricardo Frenkel Baudisch. Zijn spel en zang is overtuigend, al is het plaatje van Mark Seibert wel wat passender voor de man, die vrijwel geen vrouw kan weerstaan. Lilian Maandag straalt bij haar momenten, waar ze totaal geen inlevingsgevoel voor de bedrogen vrouw lijkt te hebben, en is zo een komische noot. Florian Peters is ontwapenend, vertederend en schattig als Johann Friedel, en Milica Jovanović weet je als publiek helemaal mee te nemen in haar verhaal. Want haar kant blijkt toch een stuk interessanter dan het zijne. Wat dat betreft is het vreemd dat de acteur die Emanuel speelt het laatste applaus krijgt, ook al is het (normaliter) de bekendste acteur van het stel.
Door zijn onderwerp leent Schikaneder zich minder als exportproduct. Met het beoogde eind op 21 juni zal hopelijk niet het doek definitief vallen voor deze show. VBW doet regelmatig aan een revival, zoals Mozart vorig jaar, en Tanz der Vampire het komende seizoen. Het is te hopen dat deze Schikaneder niet heel lang in het archief blijft liggen.
Foto’s: Deen van Meer
