Een originele musical in Nederland is steeds lastiger te vinden. Niet alleen vallen de professionele producenten terug op bekende musicaltitels, ook amateurgezelschappen kiezen meestal voor de bekendere titels. Misschien leuk voor de familie en bekenden, die dus bekenden van hen in een bekend stuk zien, maar voor de liefhebber van musical zijn er die paar uitzonderingen die je in de auto of trein doen stappen, om een flink eind verder naar een amateurvoorstelling te gaan kijken. Een voorbeeld daarvan is Jane Eyre, dat dit weekend te zien is in het Jan van Besouw in Goirle.
Natuurlijk is niet de titel onbekend, het boek van Charlotte Brontë uit is ongetwijfeld aan bod gekomen bij de Engelse literatuurles als een van de literaire hoogtepunten uit die periode. En voor wie niet zo veel met lezen heeft: het verhaal is ook met enige regelmaat als film of televisieserie verschenen.
Het verhaal, met een autobiografisch kantje, gaat over Jane, die wees is en bij haar tante woont. Die tante mag haar niet, en als neefje John haar beschuldigt van iets wat hij zelf gedaan heeft, is de maat vol, en wordt Jane naar een weeshuis gestuurd. Hier maakt ze kennis met Helen Burns, een vroom en hulpvaardig, wijs en vriendelijk meisje. Maar als de tyfus huishoudt in de school, is ook zij één van de slachtoffers. Hoewel ze als leerling niet goed werd behandeld, blijft Jane op de school en wordt ze een docente. Dan besluit ze op haar achttiende toch verder te gaan kijken, en krijgt ze een baan op Thornfield Hall, als gouvernante van Adèle. De heer des huizes, Rochester, is er lange tijd niet, en als Jane hem op een wonderlijke manier ontmoet, ontstaat er een merkwaardige verstandhouding tussen de twee. Hij gedraagt zich vooral als bruut, maar zij krijgt de indruk dat hij dat niet is. Het is niet het enige merkwaardige; op een avond is er brand in de kamer van Rochester, en weet Jane hem te redden. De volgende dag wordt er echter geen aandacht gegeven aan het incident. Ondertussen heeft de adellijke Blanche Ingram zich aangediend als huwelijkskandidaat voor Rochester, iets wat Jane met argusogen bekijkt. Ze dreigt weg te gaan als het huwelijk doorzet. Het is nog lang niet het einde van het verhaal.
De musical heeft een wat ongebruikelijk kantje van het boek overgenomen. Net als in het boek, wordt je als bezoeker af en toe aangesproken, alsof Jane zich bewust is van je aanwezigheid. Het is ook, net als het boek, een soort terugblik, wat bijvoorbeeld helder is als we de jonge Jane naast de oudere op het podium zien staan. Zoals veel boeken in deze tijd zijn er belangrijke rollen voor schimmen en geesten, al dan niet echt. In de musical komen ze ook terug. Zo zien we alle spelers uit het stuk naast in hun eigen kostuum, ook soms met extra een organza capeje, als de geesten in de herinneringen van Jane Eyre. Ze nemen ook een deel van de vertelteksten van Jane over. Het geeft een vreemd effect (en is ook nog eens leuk voor de kleinere rollen, die zo wat meer tekst hebben dan alleen de eigen woorden) .
De hoofdrollen in deze versie van de musical zijn bijzonder goed bezet. Dat geldt voor de uitmuntende zangpartijen van het tweetal, maar ook voor het prachtige spel. Janneke de Beer en Berry van de Wiel dragen de voorstelling, en weten de merkwaardige interactie tussen hun twee rollen geweldig neer te zetten. Linda Schrik is als Blanche Ingram wars van enige compassie met het gewone volk, en blaakt van arrogantie en zelfvertrouwen. Een fikse dobber dus voor onze Jane. Daarnaast verdienen Michelle Wouters als de prachtige Helena, en Loes Langhuis, die Adèle niet speelt maar is (zo natuurlijk lijkt het te gaan) een speciale vermelding. Daarnaast staan vele mannen en vrouwen in de cast hun mannetje, al geldt bij een amateurvoorstelling als deze natuurlijk ook dat er vertolkingen bij zitten die wat minder tot de verbeelding spreken. Het gaat echter niet ten koste van het stuk. Een sober decor van jute, prachtige kostuums die het tijdsbeeld goed weergeven, en rekwisieten waar nodig. Er is niets wat afleidt van de indringende vertelling. Nou, voor een enkeling op de eerste rijen misschien de rook, die overdadig aanwezig is, maar juist voor een schitterend podiumbeeld zorgt, prachtig aangevuld met een fraaie belichting. Ook de enscenering is prima; mooi en duidelijk
Jane Eyre (in 2000 op Broadway) werd geschreven door John Caird en Paul Gordon, geen superbekende namen in de musical wereld, al is hun Daddy Long Legs op zowel West End als Broadway te zien geweest. Het nummer ‘Painting her portrait’ gaat door voor de hit uit de show, maar, zonder dat het radioklassiekers oplevert, kent de musical veel meer mooie songs, met zoals je mag verwachten, vrij veel ballads. In sommige van de songs komt het thema uit de hitsong subtiel terug.
De dramatische musical dreigt ten onder te gaan in een overkill aan aanbod van feel-good musicals. Een stuk als Jane Eyre is dan een verademing, al zal die dan misschien af en toe stokken van ontroering. Zeker als het zo voortreffelijk is gedaan als in deze jubileumproductie (30 jaar) van Spot! uit Goirle. Volgend weekend is er nog een kans: ga kijken, en neem je zakdoek mee. Kijk op de site van Spot! voor verdere ticket-info.
