August August August is de jubileumvoorstelling van De Paardenkathedraal voor tien jaar Dirk Tanghe en blijkt hiermee de derde herneming van het stuk.
Pavel Kohout schreef zijn stuk tegen de achtergrond van de Praagse Lente, maar ook zonder dit gegeven is het verhaal te volgen. Hij omschrijft zijn stuk als volgt: “Ik heb een spel over de onbreekbare kracht van de menselijke droom geschreven. Of eerder een spel over het feit dat een grote, echte droom, een groot, echt verlangen alleen maar vernietigd kan worden door hem, die hem gedroomd heeft, te vernietigen.â€
Dit dekt de gehele lading van August (voornaam) August (achternaam) August (beroep): een clown die als het moet sterft met een glimlach, terwijl zijn droom blijft overeind staan.
In de voorstelling staat macht tegenover naïviteit. De dragers van de macht zijn gesymboliseerd in het zwart: met hun zwarte kleding en zwarte make-up scheppen zij een bijna satanisch behagen in het trekken aan de touwtjes als ware hun spelers marionet.
Hiertegen steken de kleurrijke clowntjes met hun tragikomische gezichten speels en onschuldig af. De clowns van Dirk Tanghe zijn met neus op geboren: er is een clown, er was een clown en er zal altijd een clown zijn. Tot aan zijn dood en daarna gaat alles gewoon weer verder in het paradijs.
De inspiratie voor ondermeer het decor werd gehaald uit foto’s van de Erwin Olaf. Het hele stuk speelt zich af in een piste met het model van een schietschijf midden op een verder kaal toneel. Het toneel wordt omgeven door hoge panelen die met alles zijn beplakt wat maar kan schitteren en door het gebruik van licht ontstaat een indrukwekkend, letterlijk schitterend en spectaculair geheel wat elke sfeer maar op kan roepen wat het nodig heeft. Voeg daarbij de gepaste muziek en de sfeer is de ene keer uitbundig en de volgende scène weer diep ingetogen, mystiek en bij momenten zelfs beklemmend.
Want hoewel de teksten met vele woordspelingen vaak simpel, maar soms ook grappig zijn, is bijvoorbeeld het harde Duitstalige commando bij een circusact van de dame van de directeur (opvallende travestie in deze en meerdere rollen) en de dreigende donkere muziek dat niet. Dit maakt van een ogenschijnlijk simpele berenact een nummer waar de ene helft van de zaal plat ligt van het lachen en de andere helft zich ogenschijnlijk afvraagt of de dieperliggende laag de rest nu echt ontgaat. Ik begrijp niet waarom het halve publiek moet lachen om scènes die mijns inziens bloedserieus bedoeld zijn. Maar misschien is dat wel het effect van wat een clown doet: grenzen opzoeken en overschrijden.
Dat is iets wat mij de hele voorstelling opvalt: humor en tragiek liggen dicht bij elkaar en overschrijden geregeld elkaars grenzen. Dit wordt bij momenten letterlijk voelbaar, door de reactie uit de zaal. Het doet me denken aan het symbool voor theater, de traan en de lach.
Als publiek van deze voorstelling maak je als het ware deel uit van de show. Het circusnummer speelt zich live voor je af, de piste is voor je neus. Het hooggeëerd publiek ben jij. En hoewel de applausmomenten waar nodig staan opgenomen op band om de voorstelling te ondersteunen, reageert het publiek in de zaal al gauw met deze momenten mee.