Dinsdagavond de 2e voorstelling en première van The Elephant Man gezien en ik kan me wel in Jeroen’s recensie vinden.
Bij nieuwe Nederlandse musicals moet je altijd maar afwachten wat je krijgt. Soms levert het heerlijke voorstellingen op, soms denk je: ‘F7 “Document Bewaren?†Nee’. Waar valt The Elephant Man op deze schaal?
Ik weet het eigenlijk niet. Het uiteinde van de schaal van weggooien en opnieuw beginnen? Absoluut niet. Maar we zijn nog niet bij ‘Heerlijke voorstelling’. Er zit veel potentie in. Voornaamste gedachte, ‘dit is nog niet af’. Als dit een eerste workshopvoorstelling zou zijn was het prima.
Waar scoren ze punten mee?
- Interessant onderwerp.
- Goede muziek, het was het sterkste punt van de voorstelling. Voor Tom Norman zijn er een paar heerlijke nummers geschreven.
- Live orkest, en dan niet een 5-man combo, maar gewoon een volledige bezetting zoals het hoort.
- Sterke bezetting, Tom Norman (Jochem Feste Roozemond) en The Elephant Man (Mathieu van den Berk).
Waar scoren ze geen punten mee?
- Deze regie…
- Decor, ik stoor me eigenlijk zelden aan decor, en ik vond het functioneel genoeg. Enig nadeel, als je 1 speelplek hebt, zorg dan dat je decor past op het toneel. Een decor dat net te groot is voor de vloer, het staat zo knullig.
- Hedendaagse humor. Er wordt 2x een verwijzing gemaakt met een flauwe grap naar het heden, maar dan niet het heden-heden, maar meer recent verleden. De voorspelling van de waarzegster: “Amerika krijgt een zwarte president.†Aletta Jacobs wordt gevraagd naar haar reis van Nederland naar Engeland “Was er maar een tunnel!†Doe maar niet.
- Ik zou Aletta Jacobs er sowieso uithalen, voegt echt niets toe om dit te melden.
Voor het verhaal, zoals gezegd, er zit potentie in, maar het is wel terug naar de schrijftafel. Als je deze vertelling legt naast de 2 andere bekende muzikale vertellingen die er al zijn rondom freak shows, dacht ik eerst, wat gaat dit voor nieuws brengen? Er is naast Side Show en The Greatest Showman absoluut ruimte voor nog een vertelling over dit onderwerp, maar dan moeten er wel duidelijke keuzes gemaakt worden.
Ik zit vooral met de manier hoe het verhaal verteld wordt. Wat ze doen is hetzelfde als wat ze in de laatste monster films als Godzilla hebben gedaan: het monster zolang mogelijk verborgen houden. We zien schaduwen, we horen hem, maar we zien hem pas ruim een half uur na aanvang. En dat is veel te laat.
Ik wil met Joseph Merrick een band opbouwen, ik wil weten wat hij voelt en denkt over zijn leven, situatie en lichaam. Ik wil niet dat anderen daar continu over vertellen. Joseph is nu meer een bijfiguur in plaats van de hoofdrolspeler (had ik bij Disney’s Hunchback trouwens ook last van, maar in mindere mate).
Ik snap de keuze op zich wel, ze willen spanning opbouwen, maar dat komt je personageontwikkeling niet ten goede. Helemaal als de onthulling van zijn gezicht, vrij plotseling en vooral zonder enige muzikale begeleiding komt. Als je het vergelijkt met de onthulling van de Phantom, in de eerste en tweede akte, was dit nogal een anti-climax.
Wat er gebeurt in deze voorstelling dat vooral Tom Norman en Dr. Treves laten weten wat hun ervaringen zijn met Joseph, zonder dat Joseph daar echt bij betrokken wordt. Hoe zijn relatie met Tom Norman was, wat een belangrijk punt is in de show, komt pas tien minuten voor het einde vanuit Joseph’s standpunt echt aan bod.
Terwijl dat juist een mooi uitgangspunt had kunnen zijn omdat aan het eind blijkt dat Joseph en Tom samenwerkten, dat ze inderdaad vrienden waren. En een interessant contrast met Dr. Treves. Waar ligt de grens van helpen, werken, vriendschap en medische behandeling? Bij wie is Joseph beter af? Dat had een prachtig innerlijk conflict voor Joseph kunnen opleveren. Maar deze driehoeksverhouding beperkt zich door telkens maar twee zijden van de driehoek te laten zien. En dan vooral Tom Norman en Dr. Treves samen. Weliswaar leverde dat ook het hoogtepunt van de show op, met de reprise van “Hij is van Mijâ€.
Daarnaast, theater is een visueel medium, maar dat gebeurde te weinig. Er wordt te veel verteld wat er off-stage gebeurt. Bijv. in de tweede akte vertelt Joseph Merrick aan Catherine dat er mensen langskomen in het ziekenhuis die geld geven en aardig tegen hem zijn. Het moment is absoluut schrijnend omdat we vlak daarvoor hebben gezien dat Catherine in het ziekenhuis een donateur tegenkomt die nogal sensatie belust is. Maar ik had ook graag het moment daarvoor gezien tussen de donateur en Merrick, in plaats van dat Merrick er over vertelt.
Voor Dr. Treves is dat eigenlijk continu het geval. Zijn personage is niet zo in balans als het zou kunnen zijn. Dat komt doordat we hem voornamelijk bezig zien met Tom Norman en zijn collega’s. Daar neemt hij continu een arrogante houding aan, wat ik snap. Maar als hij meer interactie zou hebben op het toneel met Joseph, en we gezien hadden dat hij wil helpen, dan had ik zijn woorden hierover meer had geloofd. Dr. Treves gaat nu richting eendimensionale slechterik en dat is niet nodig.
Zo had bijv de scene tussen de doktoren veel krachtiger kunnen zijn (denk Board of Governors in Jekyll & Hyde). Daar had veel meer overtuiging in gekund dat hij Joseph wil helpen. Misschien zit het al in het huidige nummer, maar het kwam er niet lekker uit, ook doordat in dit nummer het ensemble afleidt.
Doordat Dr. Treves vanaf het begin voornamelijk als arrogant wordt neergezet, was ik sowieso geneigd om de kant van Tom Norman te kiezen.
Spoiler:
Ander voorbeeldje, de dood van Joseph Merrick is anders dan de werkelijkheid was, maar dat geeft niet, kijk ik wel doorheen. Ik snap dat ze voor een minder dramatische optie hebben gekozen, maar wel een mooi ingetogen einde. Ik denk alleen dat er meer in had kunnen zitten. Zeker ook met het symbolische bed op de achtergrond, en het wordt een aantal keer aangehaald: Joseph Merrick kan niet op zijn rug liggend slapen omdat ie dan zou stikken. Dat alleen is al een mooi gegeven voor een dramatische solo. Een klassieke I-want-song. Als dit dan je finale is, dat hij zelf ook zegt dat hij gewoon zou willen slapen en dat vervolgens ook doet, dan zou je toch zeggen daar moet je eerder in de show meer aandacht aan besteden.
Laatste puntje: Als je de show begint met een boekje met de verhaal van de Elephant Man door hemzelf opgetekend, dan zou je hem continu moeten zien schrijven. Ik was wat verrast aan het eind toen dat boekje opeens overhandigd werd.
Twee pagina’s met mijn gedachten over het verhaal verder. Ik hoop dat ze deze serie voorstellingen als testcase zien en verder gaan met het ontwikkelen. Wie weet wordt het dan een parel 😉