Ik ben benieuwd naar jullie mening over try outs. Gaan jullie daar graag heen of juist niet? En in hoeverre mag je in jullie ogen tijdens try outs een oordeel vellen over een voorstelling?

Ikzelf heb een soort haat-liefde verhouding met try outs. Enerzijds vind ik het leuk als het allemaal nog niet zo goed gaat en vind ik het leuk om na de première nog eens te gaan kijken wat er beter/anders is.

Ik kwam op dit onderwerp door iets dat ik op social media voorbij zag komen. Daar was namelijk iemand halverwege de try out periode naar een voorstelling gegaan en die schreef dus op social media dat hij het maar deels een geslaagde voorstelling vond. Op een hele nette manier beschreven trouwens, geen onredelijke dingen brandde de voorstelling niet compleet af. Iemand uit de theaterwereld had dit blijkbaar gezien (niet iemand uit die productie overigens) en die zei dat die jongen geen mening mocht vormen op basis van een try out en dat dat lelijk was om te doen etc.

Dus daarom vroeg ik me af wat jullie mening hierin is. Tuurlijk is een try out periode een spannende periode en is alles nog niet helemaal af. De kaartjes zijn ook vaak ietsje goedkoper, maar er zijn natuurlijk een hoop mensen (niet de echte theaterliefhebbers) die niet eens van het bestaan van try outs af weten of het niet in de gaten hebben dat ze een try out boeken en die dus ook alleen op basis van een try out een mening vormen en die ook waar voor hun geld willen.

Leuke vraag want dit is iets waar steeds weer discussie over ontstaat. Aan een try-out gaat een repetitieperiode vooraf. Op het moment dat de voorstelling de try-out periode in gaat is de voorstelling dus in principe af en kent iedereen zijn of haar teksten. Echter de try-out periode is wel bedoeld om te optimaliseren richting de première. Werken de choreografieën zoals ze bedacht zijn en werkt alles technisch. Moet voor een verkleding meer tijd genomen worden en zijn de op en afgangen wel logisch. Dat soort dingen kunnen ervoor zorgen dat een try-out nog niet vlekkeloos verloopt. Echter daar is vaak de prijs ook naar.

Maar mag je er iets vinden van de try-out. Ik ben van mening dat het antwoord ja is. Over hetgeen je ziet kun je prima een oordeel vormen zolang je de schoonheidsfoutjes laat voor wat het is. Pas na de try-outs mag je een vlekkeloze voorstelling verwachten die staat als een huis. Een stukje schrijven over een try-out met daarin wat opbouwende kritiek is wat mij betreft dan ook prima, maar bewaar je oordeel voor het eindresultaat.

Ja.

Het is voor mij volstrekt onmogelijk om naar welke voorstelling dan ook te gaan zonder daar iets van te vinden.

tberends - 11 March 2019 09:02 AM

Een stukje schrijven over een try-out met daarin wat opbouwende kritiek is wat mij betreft dan ook prima, maar bewaar je oordeel voor het eindresultaat.

En het creatieve team kan ook altijd de kritiek mee nemen in het proces.
Het is, lijkt me, juist alleen maar fijn om dingen te lezen.

Kijk, schrijf je ‘het geluid ging te laat open’ of ‘hij kende zijn tekst niet’ of ‘er is geen chemie’
Dat zijn zaken waar try-outs voor zijn en dat weten die creatieve ook wel.

Ik denk dat je er niet echt aan ontkomt om iets te vinden, maar iets vinden is wel iets anders dan iets beoordelen. Wanneer een bezoeker een stukje schrijft op basis van een try-out is daar niet zoveel mis mee denk ik zolang er wel bij wordt vermeld dat het om een try-out gaat. Een recensie schrijven op basis van een try-out is not done.

Ik ben het eens met jullie maar vind persoonlijk nog wel een verschil zitten tussen een 100e versie van Mamma Mia die in de repetitiefase min of meer alleen ‘ingestudeerd’ hoeft te worden en een heel nieuwe productie. Bij een nieuwe voorstelling willen de try outs nog wel eens meer impact hebben op een stuk dan de dingen die tberends noemt. Scenes die herschreven worden, nummers die verdwijnen, volgordes die veranderen etc. Dat heeft ook weer invloed op de techniek, op de omkleedtijd, etc. Een acteur kan zich dan niet beperken tot het zo goed mogelijk spelen van de nieuwe zojuist ingestudeerde scene zodat de regisseur kan zien of het zo wel werkt, omdat er op de achtergrond dus nog veel meer speelt. En soms moet het de try out erna dan weer anders. In een toch al super vermoeiende periode. Voor de flexibiliteit van de mensen op en om het toneel in de try out periode heb ik daarom de laatste jaren nog meer respect gekregen. Als je een kaartje koopt wil je gewoon een goede voorstelling zien dus dan wil je niet met al die processen rekening houden, dat begrijp ik, maar de prijs is zoals gezegd vaak wat lager dus vind ik dat de verwachtingen van het publiek voor try outs ook iets lager mogen liggen.

De prijs is vaak maar 5 euro lager, dat zijn nou niet de kosten die het verschil maken. Oftewel kaartjes zijn dan nog niet goedkoop.  Ik ga zelf heel vaak naar eerste tryout, juist omdat ik het leuk vind om door het seizoen verandering te zien. En ik vind uiteraard ook echt vanalles. Het zou wellicht een idee zijn om echt testvoorstellingen te doen en feedback te vragen. Al heeft dat bij Soof ook niet gewerkt.

Interessant topic. Ik heb onlangs iets soortgelijks gehad. Ik was bij een voorstelling geweest (ergens in de try out periode) en iemand vroeg me wat ik ervan vond. Ik heb dus niet zelf een oordeel online gezet, maar alleen gereageerd op iemand die me vroeg wat ik ervan vond. Mijn antwoord was in mijn ogen netjes. Heb positieve feedback gegeven over de eerste akte, want die was vermakelijk, maar tijdens de tweede akte leek het of ik naar een totaal andere voorstelling zat te kijken waarin het verhaal zoek was en niemand meer snapte waar de voorstelling heenging. Ik werd toen ook aangevallen door iemand uit de theaterwereld die mijn reactie blijkbaar voorbij had zien komen. Het was niet iemand uit de voorstelling zelf. De persoon in kwestie vond dat ik geen oordeel mocht vellen over een try out omdat de voorstelling nog niet klaar is op dat moment. Ik voelde me enorm aangevallen, zeker omdat ik geen echt lelijke dingen heb gezegd en ik respect heb voor de maakproces van een voorstelling.

Ik weet dat de periode van try outs een enorm kwetsbaar proces is en er soms nog hele scenes worden geschrapt (of juist toegevoegd) maar ik kon me bij deze voorstelling niet voorstellen dat ik de tweede akte ooit goed zou gaan vinden, omdat ik me niet kon voorstellen dat ze het complete verhaal nog zouden aanpassen. Meerdere mensen zijn tijdens de voorstelling gewoon weggelopen omdat ze het zo slecht vonden. En tja…die mensen hebben een kaartje gekocht dat slechts €4 goedkoper is dan “gewone” voorstellingen.

Ik word een beetje kriegelig van het opgedrongen hyper correcte dat ik bijvoorbeeld lees in wat marronsisters is overkomen. Begrijp me goed: ik vind het (bijna) altijd belangrijk mijn mening over een voorstelling, spelers weer te geven op een genuanceerde manier. Ook ben ik niet van de groep die vind dat iedereen zijn mening maar te pas en te onpas moet kunnen ventileren. Maar deze 2 dingen gezegd hebbende: als je iets maakt wat in essentie zijn waarde van het maken ontleent aan het feit dat het gezien en ervaren gaat worden door anderen, dan is daaraan altijd inherent verbonden dat die ander er dàºs iets van vindt /  een mening over heeft. Of je het nu over een schilderij, een documentaire of een musical hebt. En of je het nu over een try out of een premiere hebt maakt daarin vind ik geen verschil.

Het is vervolgens chique van de kijker om in haar of zijn mening mee te nemen dat het om een try out gaat, maar als iets bagger is, is het bagger, try out of niet en als je dat dan niet mag uiten omdat de tere hartjes van de makers/uitvoerenden dat niet kunnen verdragen, roept dat wel irritatie in me op. Leggen diezelfde mensen de mensen die lovend zijn over wat ze doen ook het zwijgen op omdat ze niet over een try out mogen oordelen vraag ik me dan af ? Ik vermoed het niet.

Kortom, wat mij betreft: aan theater maken is verbonden dat je een manier moet vinden om met de mening van degenen die komen kijken om te gaan. Als je dat niet kunt, moet je geen theater maken. Aan de bezoeker is het om zijn/haar mening zo eerlijk, onpersoonlijk en gefundeerd mogelijk weer te geven . Maar niet om maar te zwijgen of erger nog lof toe te zwaaien voor iets wat als middelmatig of slecht ervaren worden. Maar dat is altijd zo, ik zie (los van het door opstartproblemen heen kijken) niet in wat hierin het grote verschil zou moeten zijn tussen een reguliere voorstelling een dag na een premiere en een try out een dag voor een premiere.

Mark - 12 March 2019 09:48 PM

Leggen diezelfde mensen de mensen die lovend zijn over wat ze doen ook het zwijgen op omdat ze niet over een try out mogen oordelen vraag ik me dan af ? Ik vermoed het niet.

Dit is wat ik me dus ook meteen afvroeg toen ik werd aangevallen om mijn mening en dat heb ik toen dus ook gevraagd. Als ik wel lyrisch was geweest of dat dan wel kon, want de voorstelling was immers nog niet af zoals deze persoon zei. Toen kreeg ik slechts terug: “positiviteit is altijd goed”. Ik vond het een nogal krom antwoord want waarom zou ik wel tegen mijn omgeving mogen verkondigen dat iets helemaal geweldig was terwijl het “nog niet af is” maar niet als ik het slecht vond?!

Ik vind in ieder geval dat je altijd je mening moet kunnen geven. Zoals Mark ook al zei: de intentie is dat je het aan mensen laat zien en dan kun je ook een reactie verwachten, zowel positief als negatief. Het zou wel fijn zijn als mensen hun (negatieve) reacties een beetje onderbouwen zodat men er iets mee kan doen.