Tijdens Eerste Kerstdag deze voorstelling gezien, om 16:00 uur. Volledige eerste bezetting, wat ik tegenwoordig als een cadeautje beschouw. Ik kwam heel vrolijk naar buiten, en dacht: Mamma Mia! staat nog steeds als een huis. Maar toen de magie van de feestelijke toegift verdween, ging ik toch iets meer terugdenken aan de gehele show. Toen kwamen de herinneringen weer van de gemengde gevoelens die ik tijdens de show op sommige momenten had. En dan ga ik toch twijfelen of ik alles wel echt zo leuk vond.
Let op: verslag kan spoilers bevatten voor hen die deze versie van de show / de musical an sich niet eerder zagen!
Op de eerste plaats merk ik dat ik altijd gevoelig ben voor de sfeer in de zaal, en die was nu stukken minder enthousiast dan bij de voorstellingen die ik van eerdere Mamma Mia! producties zag. Daar ging de zaal uit z’n dak, in lachen en/of applaus, in menige spelscène, na Dancing Queen, na Weet Je Moeder Dat. Hier was de reactie minimaal. Richting het einde komt de boel los - maar je moet dan ook van steen zijn om dan niet te lachen of te applaudisseren. Ik realiseerde me ineens des te meer dat publiek nu met een andere bril kijkt: wereldwijd hebben miljoenen mensen die film gezien uit 2008, en door het groots gepromote vervolg liggen de hoofdkarakters nog vers in het geheugen van het publiek. Toen Mamma Mia! door Nederland toerde in 2009 had de film nog niet zo’n cultstatus als nu, waardoor mensen destijds minder het verhaal en sommige dialogen mee konden dromen. Dat voelde nu anders. Dat is sneu voor de cast, die duidelijk hard staat te werken om er een feestje van te maken, maar een gegeven waar ze waarschijnlijk al vanaf de eerste voorstelling van deze productie mee dealen.
Dat gegeven lijkt er mee te maken te hebben dat de cast veel grappen en situaties te snel weg speelt. Wat mij betreft is deze show een ‘musical comedy’, maar in deze productie lijkt er vooral tijd gestoken in het zang- en dansgedeelte (musical) en minder in het uitspelen van de comedy. De ontroerende momenten doen wel zijn werk, maar ook een beetje wisselend. Echter, het gevoel bekruipt me dat dit vooral ‘eigen initiatief/rolinvulling’ van de acteurs, dan wel de resident director, is en niet van de ‘hoofdregie’. Die lijkt met name tijd te hebben gestoken in de staging en de basislijn/invulling voor de karakters. Daar wringt de schoen. Het is hier al vaker gezegd, maar de dingen die sommige acteurs doen voelen te houterig en (te) ingestudeerd. Sophie die op de grond zit, Donna die er 3 stappen van af staat en zegt: “Wacht, ik kom naar je toe.” Dat hoef je toch niet te zeggen, dat moet je gewoon doen. En als je het dan hebt over wegspelen van scènes…er zit behoorlijk wat ironie en Britse humor in deze show. Britse humor gaat vaak gepaard met ongemak, zoals in de trouwscène aan het eind. Die mag best absurd zijn, omdat alles in stroomversnelling terecht komt: als de waarheid over Sophie’s vader(s) uitkomt, Sophie uiteindelijk een nogal rigoureus besluit neemt, en er dan maar een ander personage besluit om te trouwen…Ik wil het nog best allemaal geloven, maar speel het ongemak uit van zo’n scène, denk ik dan. Een zin als “Al heb je met honderden mannen geslapen!”- incasseer die even, laat net een extra ongemakkelijke stilte vallen, in plaats van op kluchttempo de teksten eruit te gooien zonder één fatsoenlijk incasseringsmoment voor de andere personages. Dan is het grappiger én heeft het tegelijkertijd ‘meer hart’.
In de cast vind ik vooral Hilke Bierman & Sophia Wezer heerlijk om naar te kijken. Zij spelen samen, weten wat comedy is, maar geven het geheel ook hart en echtheid. Met name Hilke zet een heel eigen Roos neer, die nergens compleet de lach aan haar kont heeft hangen, maar die je wel gelooft van de eerste tot de laatste minuut en vanuit die oprechtheid grappig is. Complimenten als je zoiets kan combineren met een dergelijke hoeveelheid fysiek spel.
Soy Kroon speelt naturel, zingt lekker, danst goed en weet me zelfs te raken als hij ruzie heeft met Sophie. Jolijn Henneman is een prachtig plaatje als Sophie; ze zingt mooi en speelt goed.. Af en toe zie ik de actrice door het personage heen komen, met andere woorden: dan zie ik dat ze niet honderd procent lijkt te begrijpen waarom Sophie een keuze maakt, maar het speelt omdat het nou eenmaal zo moet.
Van de vaders komt Emiel de Jong het beste tot zijn recht. Hij is de mannelijke equivalent van Hilke’s Roos - ontzettend grappig maar tà³ch geloofwaardig. Een verrassende, maar zeer geslaagde castingkeuze. Zjon Smaal beschikt over een goede komische timing, maar laat mij continu twijfelen of Harrie zo houterig is, of dat ik naar een niet zo naturel spelende acteur kijk. Gezien Zjon’s andere werk ga ik uit van het eerste en dan kan ik alleen maar concluderen dat hij het echt heel goed speelt. Dieter Troubelyn’s Sam is qua uitstraling en stem perfect - fijn om een Sam te horen die zà³ goed kan zingen - maar lijkt weinig handvatten te hebben gekregen van de regie, waardoor zijn personage wat vlak blijft. Daar had ik bij andere Sam-acteurs in eerdere producties geen last van.
Van de kleinere rollen blijft met name Delano Willemsen als Pepper je ontzettend bij. Natuurlijk is het ook het ‘grootste’ kleine personage, maar Delano heeft een spelenergie waardoor je naar hem blijft kijken. Het feit dat hij klein van stuk is tegenover Sophia Wezer’s Tanja is een hele fijne match. De overige ensembleleden spetteren qua energie van alle kanten. Erg jammer om inderdaad de stemmen van tien jaar geleden als click track te horen, en niet die van hen. Als je het eenmaal weet, gaat het pas opvallen, maar toch.
Antje Monteiro hou ik de meeste gemengde gevoelens aan over. Na alle verhalen in de recensies heb ik geprobeerd zo objectief mogelijk te kijken. In het begin was ik zeer positief verrast. De zang klonk goed - het is niet mijn favoriete manier van zingen, maar in het begin vond ik het best passen - en ze acteert geloofwaardig. Ze speelde nergens op de automatische piloot en incasseerde alsof het de eerste keer was dat ze dit verhaal meemaakte, wat knap is als je dit stuk zo’n 6 keer per week speelt. Haar komische timing is een ander verhaal. Ik heb voor het eerst geen lach gehoord na Donna’s ontdekking dat de drie mannen op het eiland zijn. In elk beeld dat ik ooit heb gezien - live en op internet - komt er na die beruchte ‘JIJ!’ als Donna Sam ziet, een lach. Maar Antje plaatste haar timing zodanig raar, waardoor de grap dood sloeg. Het stomme is dat op andere momenten ze eigen dingen aan de rol toevoegde die wél insloegen, maar zo gauw ze dingen deed die in alle andere landen ook zo getimed worden, werkte het niet. Die momenten wisselde elkaar gedurende de hele voorstelling af.
Qua zang blies ze me weg en was ik zwaar onder de indruk in De Winnaar krijgt de macht, maar bij ‘t Glipt me door m’n vingers wilde ik het liefst roepen: stop met die vocale truukjes, vertel dat verhaal en laat zien dat je het voelt! Misschien stond de goede vrouw zich helemaal te pletter te spelen en te ‘voelen’, maar dan kwam het bij mij niet aan. Meteen daarna maakte ‘de winnaar’ wél veel goed…maar ook daarbij zag ik een diva die haar ‘eleven o’clock’ nummer zingt, en niet een vrouw die zich inleeft in de pijn van vroeger. In de scènes daarna voelt ze zich meer op haar gemak, en aan het einde wordt ik vrolijk van haar enthousiasme in de finale. Voor de duidelijkheid: die vrolijkheid voelde ik ook al toen de 3 dames ‘Dancing Queen’ zongen in de eerste akte. Ik vond het heel fijn om te zien dat ze na tientallen voorstelling nog zoveel lol hebben. Kortom…ik schommelde de hele tijd.
Dus ja…Mamma Mia! staat wel nog als een huis. Maar wel een waarvan sommige stenen misschien wat te lang vastgeplakt/geroest zijn. Wat losser zou geen gek idee zijn.
Met andere woorden: het is en blijft een feestje, maar qua staging en vrijheid van spelinterpretatie zou deze show voor mij minder ‘blauwdruk’ mogen zijn en qua spel een meer ‘eigen versie’. Want alles wat de acteurs zelf bedacht lijken te hebben komt wél uit de verf. Zoals de show nu staat is het een voldoende - daar is de basis te sterk voor - maar voor het dadelijk letterlijk ‘Here we go again’ op de automatische piloot wordt, hoop ik dat de producers ingrijpen en iets meer vrijheid tolereren. Dat zou wonderen doen.