Naar aanleiding van de discussie die is ontstaan in de Kinky Boots-topic heb ik deze nieuwe topic geopend omdat ik dit altijd een interessant onderwerp vind. Vooral omdat er altijd een zekere tegenstrijdigheid inzit. Van de ene musical verwachten “wij” blijkbaar de originele versie te zien, maar bij een andere musical speelt dat helemaal niet. Waar heeft dat mee te maken?

Ik kan me nog goed herinneren dat er een grote teleurstelling door Nederland ging (ik overdrijf een beetje hoor) toen Stage bekendmaakte een eigen versie van Beauty and the Beast te brengen en niet de Broadway-versie waar Nederland al heel lang op zat te wachten. Maar toen Stage een paar jaar eerder een eigen versie van The Sound of Music aankondigde werd daar juist reikhalzend naar uit gekeken en hoorde je niemand over de originele versie.

Deels zal dit natuurlijk komen door hoe oud een musical is. The Sound of Music is een klassieker van enkele decennia oud en dan staan we blijkbaar meer open voor een nieuwe versie dan wanneer een musical nog niet zo lang geleden is gemaakt. Zeker bij echt recente voorstellingen kunnen we vaak het complete productieproces volgen via internet. Dat zou ook kunnen verklaren waarom er wel ophef is over een eigen versie van Kinky Boots, maar je niemand hoort over de versie van Evita die dezelfde producent zal brengen.

Maar is een eigen versie van een (relatief) nieuwe musical dan altijd een probleem en een discussie waard? Dat blijkbaar ook niet. De Nederlandse versie van Elisabeth was totaal anders dan het origineel van slechts zeven jaar eerder. Niemand die de originele versie verwachtte van The Bridges of Madison County.

Bij dat laatste voorbeeld wel eens het antwoord kan liggen. Bij producenten als Stage en De Gaaf & Cornelissen weten we dat ze kwalitatief hoogwaardige producties af kunnen leven, maar we hebben ook producties voorbij zien komen waar de kwaliteit ver te zoeken was. Bij OpusOne hebben we tot nu toe (en dan reken ik even vanaf Kiss of the Spider Woman) hebben we altijd kwalitatief hoge producties gezien. Blijkbaar vertrouwen we de ene producent dus meer dan de ander.

Het zit hem er dus blijkbaar in of een producent met een klein budget een grote of een kleine productie wil maken. Een grote productie met weinig geld doet al snel goedkoop aan dat zorgt voor teleurstelling. Een kleine productie met weinig geld zorgt vaak juist voor veel creatieve vondsten en kwaliteit. Een kortere looptijd of een minder centrale locatie nemen we dan graag voor lief. Zou bijvoorbeeld The Phantom weer naar Nederland komen en Stage is de producent, dan wil ik de originele versie zien. Wordt OpusOne de producent dan kan ik niet wachten hoe ze bepaalde zaken op zullen lossen zoals bijvoorbeeld de val van de kroonluchter.

Dit zijn in ieder geval mijn gedachten. Ik ben heel benieuwd hoe andere mensen erover denken.

Voor mij is het gewoon heel simpel: sommige musicals verdienen het om enkel en alleen in het origineel te worden opgevoerd. En een heel hoop voorstellingen, hebben dan ook in die originele vorm een groot succes gehad. Sommige zelfs het grootste succes dat ze hebben kunnen behalen. Natuurlijk ligt het ook bij mij subjectief. Kinky Boots is een voorstelling die in mijn persoonlijke top 10 staat.  Ik heb de show al 5 keer gezien op West End en had elke keer -in ieder geval als het gehad om decor, regie kostuums choreografie- weer bijna niks erop aan te merken.

Heel anders was dat bij de broadway reprise versie van La Cage Aux folles, ik vond het absoluut geen slechte show. Maar op de een of andere manier had ik het idee dat de acteurs laat staan het script het verhaal niet serieus namen. Met als gevolg dat het misschien wel belangrijkste moment I am what I am, niet lekker uit de verf kwam. Heel anders in de positieve zin des woord was dat met de nederlandse versie van Stage Entertainment. En dan niet alleen qua spel en uitvoering, maar ook qua decor, kostuums en regie. Dat vond ik in nederland allemaal veel meer geslaagd, terwijl de productie lang niet zo groots was als het origineel of de reprise daarvan. Ik moet dan wel helaas er bij zetten, dat La Cage Aux folles een van de weinige producties was die het origineel wist te overtreffen. Neem bijvoorbeeld The Little mermaid, de acteurs waren top, maar de kostuums en het decor zo kitscherig dat ik er slechts meewarig mijn hoofd om kon schudden. En de nederlandse versie ergerde me nog veel meer.

Dat terzijde: ik denk gewoon wel dat er klassiekers zijn, waarvan iedereen het hier over eens, dat er niet anders moet worden opgevoerd dan het origineel. Denk aan bijvoorbeeld The Phantom of the Opera. Dat is zo’n enorme klassieker, als je dat gaat aanpassen dan zou het zijn alsof je een beroemd schilderij gaat proberen te verbeteren. En dat hoeft niet alleen maar met verschillende stage producties te zijn. Ook met bepaalde verfilmingen, Les Miserables bijvoorbeeld, het script is vrijwel op enkele kleine wijzigingen na identiek, en toch vond ik de zang en de manier van overacting in die film -met als tenenkrommend hoogtepunt Anne Hathaway- totaal de plank de misslaan.

Leuk topic Martijn. Ik reageer graag. Voor nu (eerste impuls reactie) hangt het voor mij van 2 zaken af:
1) nieuwsgierigheid: bij nieuwe producties die een hit zijn op Broadway en/of West End (neem nu bijvoorbeeld Hamilton of eerder Wicked , Billy Elliot) ben ik nieuwsgierig naar de Nederlandse uitvoering van het origineel. Dat geldt dan bij mij met name voor de “grotere “shows waarbij decor, kostuums, techniek belangrijke onderdelen van de show zijn. Die wil ik eerst graag in een Nederlandse versie van het origineel zien voordat men eraan gaat sleutelen

2) intentie/integriteit: bij revivals (Rent, La cage aux folles, Evita) of Nederlandse versies van “kleinere"shows” (neem Next to Normal, Bridges of Madison County) maakt het mij beduidend minder uit dat men het origineel volgt. Voor mij is de intentie om een kwalitatief goede show neer te zetten in dat geval veel belangrijker dan dat het exact een kopie is van wat we al eens gezien hebben. Neem een Rent in de M-Lab versie, behoorlijk uitgekleed vanaf het origineel, maar simpelweg een ontroerend prachtige voorstelling omdat die met hart en ziel was gemaakt en met de intentie om de boodschap van het verhaal over te brengen. Bij “aangepaste” versies van Les Mis, Evita, Mamma Mia ! en dat soort shows, ben ik echter veel huiveriger, daar die aanpassingen voor mijn beleving niet vanuit een creatieve intentie geboren zijn om het verhaal eens op een andere manier over te brengen, maar eerder vanuit een financieel/commercieel denken om kosten te besparen, meer winst te maken. Iets bijvoorbeeld als “eigentijds” betitelen om onder die noemer een orkest weg te kunnen bezuinigen is gewoon vrijwillig inboeten op kwaliteit zonder het toe te durven/willen geven naar mijn mening en daar ben ik allergisch voor. Maar ik kan legio voorbeelden noemen van “grote"shows die ik in een kleine, gedownsizede versie heb gezien en die ik prachtig vond. Wat die voorstellingen gemeen hadden was dat in alle geval oprecht en duidelijk getracht was de kern van de voorstelling op een artistiek verantwoorde wijze over te brengen.

Dat is mà­jn eerste reactie op je opgeworpen balletje.

Natuurlijk heb ik liever de originele versie. En dat heeft eigenlijk maar 1 reden.
Zo is de musical ontwikkeld. Hier heeft jaren voorbereiding, ontwerpen, weggooien, opnieuw beginnen en proberen in gezeten.
Nu wil het niet zo zijn dat het altijd 100% goed is. Je ziet vaak dat als een musical naar London transferd, dat ze dan weer wat dingen verbeteren / aanpassen.
Gelukkig heb ik zelf wel de luxe om 1 keer per jaar naar Londen te gaan en daar prachtige dingen te zien.

Neemt niet weg dat ik ook graag in Nederland naar het theater blijf gaan.
Maar ik stel van te voren wel mijn verwachtingen bij. Een groot deel hangt bij mij ook af van wie in het creatieve team zit.

Ik vind Martin Michel een hele aardige vent die leuke choreografieën maakt. Maar zijn regies zijn inwisselbaar en kan ik bijna voorspellen. Zijn regie’s hangen samen met de choreografie. En hij besteed, naar mijn gevoel, altijd net even iets meer aandacht aan de choreografie.
Maar als ze aankondigen dat Paul Eenens een eigen versie gaat regisseren, dan ben ik hier eerder benieuwd naar. Omdat ik weet dat die mijn enorm goed zijn huiswerk maakt en echt over elke detail nadenkt.

Een eigen versie is vrijwel synoniem voor een uitgeklede versie, en in die zin is het een term om te gruwelen. Maar als dat niet het geval is hoeft het geen slecht teken te zijn. Natuurlijk zijn er voorstellingen briljant en moet je er verder afblijven (Billy Elliot, Chicago bv), maar als een origineel me niet meteen omver heeft geblazen, zie ik zelf ook wel vaak ruimte voor verbetering. Bij Kinky Boots bijvoorbeeld heb ik het gevoel van de onverbeterbare show helemaal niet, al vrees ik wel voor dat het hier wel om een ‘downgrade’ gaat. Zo speciaal is deze voorstelling niet. Maar mocht A Monster Calls komen, (niet waarschijnlijk), dan graag in de originele versie. Net als War Horse of Curious Incident voorstellingen zijn die door het concept zo geweldig zijn geworden (en natuurlijk door geweldige performances).
Tegelijkertijd moet er natuurlijk rekening gehouden worden met de omstandigheden. Ik zou Rebecca best in de originele versie willen zien, maar besef dat dat nooit gaat gebeuren vanwege de kosten. Dan toch maar een eigen versie? Dat zal uiteindelijk afhangen van het resultaat, en daarvoor moet je toch naar het theater. Met de juiste instelling, dus zonder meteen te gaan vergelijken. Geef het een kans, en doe de weging achteraf. Het werkte bij mij wel toen ik in Copenhagen de totaal andere Billy Elliot zag.
Tijdloze voorstellingen zijn een zeldzaamheid, en in beton gegoten voorstellingen ook. Tijden veranderen nu eenmaal, en ook de smaak van de mensen die de kaartjes koopt. Niet voor niets verandert Starlight Express jaar in jaar uit. Dat het resultaat zowel positieve (het oogt steeds spectaculairder ) als negatieve (de nieuwe songs zijn een gruwel) effecten heeft, is daar een gevolg van.

Wat ik me achteraf het meest aan stoorde bij Beauty and the Beast waren de interviews waarbij de nieuwe versie gepromoot werd alsof het beter werd dan het origineel , dat het 10 jaar succes op Broadway niets voorstelde en dat ze het wel even beter gingen doen,.

Ik ben in het geval van Kinky Boots vooral bang dat de Angels er goedkoop en als slechte slapstick drag uit gaan zien. In het origineel is er zoveel aandacht aan deze look besteed zowel op het gebied van make-up, haar, kostuums, etc. Plus dat ik me afvraag of we de juiste mensen er voor hebben in Nederland. In Duitsland was het blijkbaar een enorm moeilijke opgave genoeg mannen te vinden voor the angels omdat het naast fysiek zwaar, ook vocaal een heftige partij is voor hen. De kracht bij originele casting ligt in mijn ogen in het feit dat ze het mannelijke en het vrouwelijke benadrukken bij de angels en het geen jochies zijn die zich mogen verkleden en vrouwelijk mogen doen. Dus please geen, sorry, jochies bij Marthas vandaag zoals bodyguard…

Interessant onderwerp, Martijn.

martijn-j - 18 August 2018 04:54 PM

Van de ene musical verwachten “wij” blijkbaar de originele versie te zien, maar bij een andere musical speelt dat helemaal niet. ... Ik kan me nog goed herinneren dat er een grote teleurstelling door Nederland ging (ik overdrijf een beetje hoor) toen Stage bekendmaakte een eigen versie van Beauty and the Beast te brengen en niet de Broadway-versie waar Nederland al heel lang op zat te wachten. Maar toen Stage een paar jaar eerder een eigen versie van The Sound of Music aankondigde werd daar juist reikhalzend naar uit gekeken en hoorde je niemand over de originele versie.

Om even mee te gaan in je voorbeeld en te proberen een hersenspinsel hierover te verwoorden: ik denk dat het in het geval van The Sound of Music men meer met de film in het hoofd zit dan met de musical. Men kent de liedjes en het gevoel en het maakt dan minder uit hoe het er op het podium uitziet. Wanneer dan bij Disney-musicals in het algemeen of - in dit geval - Beauty and The Beast specifiek wordt gezegd dat men een eigen versie maakt, gaan dan blijkbaar alle alarmbellen af. Waarom zou je een eigen versie maken als Disney dat werk al voor je heeft gedaan?

Bij Kinky Boots kán dat anders liggen. Ik denk inderdaad dat men prima een eigen versie van deze show kan maken, omdat deze als musical niet zo bekend is(*), maar je moet hierin ook het publiek respecteren die de musical in de orginele versie wél kent. Als je die wil afschepen met een duidelijk zichtbare goedkope variant, dan neem je je hele publiek niet serieus. (En daarbij: er gaat ook geld zitten in het helemaal opnieuw visueel ontwikkelen van zo’n voorstelling.)

*Niet zo bekend als The Phantom of The Opera bijvoorbeeld, al heeft dit niet zo veel te maken met de specifieke decors en kostuums zoals ze bijvoorbeeld op West End te zien zijn, maar de grandeur die eraan kleeft. Ik denk dat dit ook geldt voor een Evita of Elisabeth, bijvoorbeeld. Je kunt van deze twee denk ik prima een eigen versie maken, maar de naam belooft ook een bepaalde kwaliteit in decor en kostuums en dat moet je ook waar maken. Neem niet weg dat ik absoluut zou gaan kijken als een OpusOne zich waagt aan The Phantom.*

Bij een voorstelling als The Bridges of Madison County ligt de focus duidelijk minder op decors en kostuums, en kan prima zonder al te veel poeha wat dat betreft. Laat het verhaal, de songs en de cast maar voor zich spreken.

martijn-j - 18 August 2018 04:54 PM

Bij dat laatste voorbeeld wel eens het antwoord kan liggen. Bij producenten als Stage en De Gaaf & Cornelissen weten we dat ze kwalitatief hoogwaardige producties af kunnen leven, maar we hebben ook producties voorbij zien komen waar de kwaliteit ver te zoeken was. Bij OpusOne hebben we tot nu toe (en dan reken ik even vanaf Kiss of the Spider Woman) hebben we altijd kwalitatief hoge producties gezien. Blijkbaar vertrouwen we de ene producent dus meer dan de ander.

Ik denk dat dit ‘m niet zit in vertrouwen in de producent. Stage en De Graaf & Cornelissen maken voorstellingen om grote zalen te bespelen. Grote zaal schept grote verwachtingen. Een grote naam, een groots decor, geen Primark maar Bijenkorf. OpusOne heeft een aantal keer het Zonnehuis bespeeld, heeft toen wat geprobeerd in de NDSM-loods, stapje naar de kleine zaal van Delamar (wat met 600 stoelen nog best behoorlijk is). En dat werkt met de voorstellingen die ze hebben gebracht.

Als ik naar mezelf kijk, ben ik op zich ergens wel benieuwd als een producent een eigen versie aankondigt. Maar in alle eerlijkheid, ik heb dit vooral bij OpusOne of een andere kleine producent. Zeker na de overname door CCV maak ik snel de rekensom als Stage Entertainment dit zegt: het kost te veel om het in de oorspronkelijke versie te maken dus doen het anders om kosten te besparen. (Hoewel ik me in het geval van The Bodyguard kan voorstellen dat de passe-partout die ze op West End gebruikten, gewoon te groot was. Maar de show heeft ook getourd door de UK en ik kan me niet voorstellen dat alle theaters die werden bespeeld eenzelfde grote backstage hadden als het Adelphi. Dus dan denk ik: een tourdecor. Waarom hangen we dat dan niet in het Beatrix Theater?) En de prijs van een show speelt dan ook mee. Je kan het aan mij niet verantwoorden als je €100 vraagt voor een ticket en vervolgens de hele cast, voor meer dan de helft bestaande uit stagiaires, in Primarkjes in een kartonen decor laat lopen en laat playbacken op een band van vijftien jaar terug. Stage had volgens mij een zorgvuldig opgebouwde reputatie, maar heeft dat met besparen op kwaliteit en kortinsgacties om toch de zalen maar vol te krijgen, goed naar de kloten geholpen.

Kortom: als je als producent kosten wil besparen, prima, maar zodra de kwaliteit eronder gaat lijden, speel je met je publiek en je reputatie.

Hallo allemaal,

wat een interessant onderwerp en gesprek. Orgineel vs eigen versie. Dit ligt voor mij aan zoveel dingen. Ik vind een eigen versie meestal niet zo heel erg, al is het natuurlijk lastig als je al ergens een beeld van hebt. Een goed voorbeeld vind ik de Bodyguard. Ik zag hem in Londen en vond het echt heel erg tof, maar hier in NL viel het tegen. Waarom, omdat ik het orgineel al had gezien.

Disney wordt hier nu veel genoemd, maar laten we niet vergeten dat Disney Stage Entertainment de vrijheid heeft gegeven om de band die Disney met Joop had/heeft. Joop mocht van veel voorstellingen een nieuwe versie waren die op Broadway geflopt waren, denk aan Little Mermaid & Tarzan. Deze producties worden als basis/orgineel gezien. Dit zelfde geld ook voor Beauty and the beast. Het maak proces van de voorstelling werd samen met Disney gemaakt. Natuurlijk, de Lion King die nu in het theater staat, is een tour versie, maar wel een versie ontwikkelt door Disney.

Voor mij staat en valt een eigen versie op het artistieke team. Wie vertaalt/bewerkt het en vooral wie regisseert het. Martin Michel heeft een prachtige Lelies geregisseerd en ik moet zeggen dat ik zijn Hairspray ook wel kon waarderen. Daarnaast denk ik dat deze voorstelling (Kinky Boots) hem ook op het lijf geschreven is en dat het echt goed komt.

Ook in Amerika is op dit moment wordt er veel gewerkt aan de klassiekers. Denk aan de nieuwe versie van Les mis of The Phantom. Grote kans dat deze ook naar Londen komt, nu deze naar een ander theater moet verplaatsen.

Eens met Klaske wat betreft Beauty and the Beast. De versie die we hier in Nederland voorgeschoteld kregen was oke, maar haalde het niet bij het origineel die ik in Londen heb gezien. Probleem met Joop van den Ende is echter dat hij het publiek laat denken dat alles hier in Nederland beter is. Het groter publiek weet vaak niet beter maar wij als insiders natuurlijk wel.

Ik weet niet wat beter is. Engels is gewoon wat lastiger te volgen dan de eigen taal. Als ik kijk naar Sweeney Todd en Merrily We Roll Along. Die waren in Londen fantastisch maar in Nederland zeker niet minder.

Zou de moeite waard zijn om eens te proberen iets “Engels”.... doe eens gek en maak naar het voorbeeld van ENO een semi-staged Sunset Boulevard productie voor een “1 month only run” ....en zorg dat je echt een knaller van een naam hebt, een Glenn Close, een Elaine Page, een Patti Lupone .... en probeer het eens of zoiets loopt of niet. Als ze in het in London kunnen en uit de kosten kunnen komen, waarom zou het hier niet kunnen ? Genoeg toeristen en genoeg Nederlanders die goed genoeg Engels spreken om zo’n voorstelling aan te kunnen.

Doen we dat nu niet al een beetje met tours van Cats, JCS en de shows van Broadway aan de Amstel? Weliswaar niet sémi-staged, maar wel Engels, wel (een poging tot) shows die we hier niet snel in deze vorm zouden zien.

(Maar even, ik ben voor.)

En wat als Nederlanders/Vlamingen een nieuwe versie maken voor Broadway? Wat betekent dat in deze discussie?

Ik was het al weer vergeten, maar Ivo van Hove en Anne Teresa de Keersmaeker maken op dit moment een nieuwe West Side Story voor Broadway.
https://www.nrc.nl/nieuws/2018/07/13/nieuwe-broadway-versie-van-west-side-story-door-ivo-van-hove-en-de-keersmaeker-a1609922

Er zijn voorstellingen waar het concept een belangrijk onderdeel is van de ervaring, en voorstellingen waar het er minder toe doet. Een eigen versie van The Lion King ligt bijvoorbeeld niet voor de hand, en bij voorstellingen als Chicago of Billy Elliot kun je ook beter maar gewoon de gangbare voorstelling op de planken zetten.
Een eigen versie van Kinky Boots lijkt me geen probleem;  ik heb daar niet vol verwondering naar het totaalconcept gekeken, en zo zijn er velen meer. De versie die hier van de Bodyguard te zien was, was qua opzet veel beter dan het origineel (al bleef het een waardeloze musical natuurlijk): Probleem is natuurlijk dat eigen versie vaak een verkapte term is voor downsizen, en dat gaat vaak wel ten koste van de beleving. Daar mag best wat kritischer mee worden omgesprongen: misschien is geen voorstelling beter dan een kapotbezuinigde voorstelling.

Jeroen - 24 August 2018 07:41 PM

De versie die hier van de Bodyguard te zien was, was qua opzet veel beter dan het origineel (al bleef het een waardeloze musical natuurlijk): Probleem is natuurlijk dat eigen versie vaak een verkapte term is voor downsizen, en dat gaat vaak wel ten koste van de beleving. Daar mag best wat kritischer mee worden omgesprongen: misschien is geen voorstelling beter dan een kapotbezuinigde voorstelling.

Echt? Ik vond de Londense versie van Bodyguard toch echt 100x beter.