Vandaag gaat eindelijk in heel de Verenigde Staten de langverwachte Dreamgirls in de bioscopen draaien. De oorspronkelijke musical is 25 jaar oud, voelt qua thematiek ook als zodanig aan, maar ik raad iedereen zonder aversie tegen alles dat meer dan vijf jaar ouder is, op youtube te zoeken naar het beroemde fragment van de Tony Awarduitreiking in 1982, waarin hoofdrolspeelster Jennifer Holliday laat zien dat zij en niet Whitney Houston of Mariah Carrey het zogenaamde megazingen heeft uitgevonden.
De muziek van de musical is geweldig en meeslepend, maar lijkt nergens op het standaardwerk dat we gewend zijn uit Les Misérables of Aida. De musical vertelt het verhaal over de opkomst en teloorgang van een zwart meisjestrio dat erg veel lijkt op The Supremes. Dat staat overal geschreven, maar als je naar de muziek luistert, hoor je meer The Three Degrees dan de dames van Stop in the name of love.
Niet erg, want The Three Degrees maakten leuke muziek met hun Dirty Old Man, maar waren minder legendarisch.
Verhaal: drie meisjes met simpele jurkjes en potsierlijke pruiken worden ontdekt door een gehaaide platenproducer. Hij verandert hun image door ze louter vrolijke deuntjes te laten zingen (terwijl buiten op straat de rassenrellen een ware ravage veroorzaken). Omdat de solozangeres Effie te dik is en te zwaar op de hand, wordt de flinterdunne Deena (Beyoncé) naar voren geduwd. Dit tot grote teleurstelling van Effie. Dit is hét monumentale moment van de musical, waarin ex-Idol Jennifer Hudson de megasong ‘And I’m Telling You I’m Not Going’ zingt. Met Deena als gezicht van de groep mist de sound zwarte soul, maar kan de oversteek naar het blanke (en meer betalende) publiek gemaakt worden. Het succes wordt groot, maar Effie blijft alleen met een jonge dochter achter. Het duurt een hele film voordat alles goed komt.
Gelukkig: alles komt goed. Bij films die zich afspelen in zwarte milieus gebeurt het maar al te vaak dat we van ellende naar grotere ellende zwalken. Effie wordt een arme ongetrouwde moeder, maar gelukkig zien we haar niet wanhopig tippelen of naar de drugsspuit grijpen.
Toch merk je dat deze musical uit de vroege jaren tachtig stamt, nog vóór de film/het boek The Color Purple. Daarin worden mannen voorgesteld als beslissers, die op vrouwen neerkijken en ze uitlachen terwijl ze met jongere gansjes het bed in duiken. De vrouwen op hun beurt blijven zichzelf de schuld geven en gaan ereloos door het slijk om hun man weer terug te verdienen. Ze noemen hun man dan ook heel onderdanig ‘big baby’ of ‘Mister Man’ en kronkelen zich om het secreet, terwijl hij stug voor zich uitstaren (en ongetwijfeld met hun gedachten bij een nieuwe, jongere bitch zijn). Pas aan het eind van het verhaal kiezen die vrouwen voor zichzelf (net als bij The Color Purple). Als zo’n verfilming pas in 2006 uitkomt, wordt wel van de hedendaagse kijker geduld geëist.
Ik merkte in de zaal dat de meeste bezoekers zo lang niet konden wachten. Zelfs filmjournalisten van nu kunnen zich niet meer verplaatsen in de leefwereld van de (zwarte) vrouw in jaren zestig en zeventig. En dat terwijl in veel clips van tegenwoordige rappers de meisjes weer gedegradeerd zijn tot rondborstige maar gedienstige accessoires voor bij de nieuwe auto en de nieuwe diamanten.
Toch was het grootste bezwaar onder het publiek bij deze voorstelling van Dreamgirls het feit dat het om een musical ging. Musical is nog steeds taboe onder filmjournalisten. Liedjes mogen dan nog net, maar zodra dialogen gezongen worden, is het voorbij met de welwillendheid. De makers van de film hebben duidelijk met dit probleem geworsteld. Daarom laten ze ons eerst een heel halfuur naar een film kijken die toevallig gaat over een zanggroep. De liedjes die we tot dan toe horen, worden gezongen tijdens talentenjachten en plaatopnames. Maar na deze dertig minuten moeten de makers er toch echt voor uitkomen dat Dreamgirls een musical is en alsof het niet anders kan zien we de gehaaide manager al zingend besluiten om radiostations om te kopen (Steppin’ to the bad side door Jamie Foxx). Onmiddellijk hoorde ik achter mij het eerste verzet opkomen. Er kan en mag veel op het scherm, in 2006 kun je in een zaal als Tuschinski ongestraft in een gewone film twee mensen de daad zien verrichten, maar als je tijdens dialogen de hoofdrolspelers laat zingen, ga je nog steeds te ver.
Toen tien minuten later Family (zie foto) werd gezongen - waarin de manager en de zangeressen vergeefs de verontwaardiging van hun dikke collega proberen te sussen - liepen de eerste mensen alweer weg. Ik ben benieuwd hoe hun recensie zal zijn: ook drie keer zo kort als de gebruikelijke artikellengte?
Maar wat vonden we er zelf van? De ouderdom van het gegeven is problematisch. Het is niet als The Sound of Music of West Side Story, die zijn zo oud, dat het weer interessant is om naar zoiets historisch te kijken. In Dreamgirls is het moeilijk om begrip te krijgen voor dat gekronkel van die vrouwen om hun zakken van mannen.
Maar de liedjes zijn prachtig, zoals gezegd heel anders dan het gebruikelijke spul. Mijn favorieten zijn: ‘One Night Only’ zowel de ballad- als de discoversie, ‘Listen’, ‘Family’, dat heel merkwaardig qua stijl op de feelgoodfinale van Rent lijkt. Jammer dat als excuus voor de musicalhaters tijdens de songs zo vaak door middel van beelden een tweede verhaal wordt verteld dan dat van het lied.
De vormgeving is adembenemend. Je ziet de hele jaren zestig en zeventig in vogelvlucht aan je voorbijgaan. Eddie Murphy is geweldig als derderangszanger. Als hij een Oscar voor deze rol wint, moet hij hem zeker opdragen aan zijn zangleraar. Beyoncé is vooral leuk. Ze heeft een ondankbare rol, omdat zij de naar voren geschoven zangeres speelt die de witte meerderheid van de platenkopers het naar de zin moet maken. Maar op het eind krijgt Beyoncé haar kans omdat ze een zelfgeschreven nieuw lied mag toevoegen aan het oorspronkelijke Dreamgirls-materiaal. Listen heet de song en het is voor het eerst dat ik Beyoncé verder hoor gaan dan haar zoete, krachteloze gepiep tot nu toe. De ster van de film is Jennifer Hudson. Heel toevallig waren wij in Amerika toen deze ex-Idol twee jaar geleden in de finale naar huis werd gestuurd. Het land was toen geschokt en pas nu weet ik waarom. Hudson heeft een krachtige stem en weet zelfs woorden als ‘de’ of ‘een’ een heftige emotie mee te geven. Het is goed dat tot dusver er nog geen beelden zijn vrijgegeven van haar topsong ‘I’m not going’. Het moet voor het publiek echt geheim blijven in welke hoedanigheid zij dat nummer zingt. Ik kan wel zeggen: zakdoeken bij de hand. Het is de Defying Gravity van Dreamgirls.
Na de voorstelling vroegen de mensen van filmmaatschappij Universal aan ons of we een idee hadden hoe de film in Nederland zou vallen. Ze zitten duidelijk met de film in hun maag. Misschien dat daardoor Dreamgirls in Nederland pas uitkomt op donderdag 22 februari. Vlak voor de Oscaruitreiking, die ongetwijfeld gunstige voorpubliciteit aan de film zal geven.
Groeten, Frans.
