Merci!

Een Musicalreport is hier terug te vinden. Hier ook een aantal foto’s van de voorstelling.

Toen was ik op een avond m’n harde schijf aan het opschonen wat betreft tekstbestanden en vond ik dit weer:

Het past alleen niet in één bericht.

Eerste Akte

Drie personen trotseren de duisternis van de St. Marx Begraafplaats op een late herfstavond in 1809: Mozart’s weduwe Constanze Nissen, de onderzoeker Dr. Anton Mesmer en zijn bediende. Mevrouw Nissen heeft Dr. Mesmer beloofd hem naar het graf van Mozart te leiden in ruil voor een degelijke vergoeding. Overweldigd door het mysterieuze gevoel die de begraafplaats bij hem opwekt denkt hij terug aan een opvoering van het kind Amadé in de Weense Barokke Tuinen veertig jaar daarvoor.

De muziek van die gelegendheid zwelt aan en we reizen terug naar Wenen in het jaar 1768. Leopold Mozart, een dirigent uit Salzburg, presenteert zijn zoon Wolfgang Amadé aan de illustere Weense gemeenschap op een open lucht podium. Leopold wordt bijgestaan door Amadé’s oudere zus Nannerl, die zelf nog een protégee was tot voor kort. Amadé voelt zich niet goed en kan niet optreden. De jongen vind een mysterieuze doos die hij mag houden dankzij een tussenkomst van de Baron von Waldstatten.

Negen jaar later. Het kind protégee Amadé is veranderd in een jonge man genaamd Wolfgang. Hij laat een rode jas zien aan zijn zuster Nannerl die hij speciaal op maat heeft laten maken. Zijn vader, Leopold, komt binnen en verbiedt Wolfgang de jas te dragen. Hij eist dat Nannerl de jas terugbrengt en dat Wolfgang de serenade afmaakt waar de Prins in Salzburg op wacht.

Op het podium zien we niet Wolfgang die de noten componeert, maar de protegee Amadé die letterlijk vorm geeft aan het Genie van Mozart als een tweede individu. Dit “Onsterfelijke Porseleinen Kind” volgt Mozart door het hele stuk als een schaduw, onzichtbaar voor anderen. Zij zien alleen de sterfelijke mens Wolfgang Mozart. Maar de kleine Amadé, Mozarts eeuwige strevende Genie, is altijd ergens in de buurt. Het “Wonderkind” componeert zonder onderbreking, vaak gebogen over een stapel notenpapier, terwijl de volwassen Wolfgang, speelt, drinkt, liefheeft of droomt.

Terwijl Amadé de serenade componeert probeert Wolfgang de woede die voelt jegens zijn vader onder woorden te brengen. Hij vraagt zich af wanneer hij hem niet meer op de huid zal zitten en hem kan

Onder de supervisie van kamerheer Graaf Arco bereiden de bedienden aan het hof in Salzburg een feestelijk avondmaal voor. Aartsbisschop Colloredo verschijnt en wijst iedereen er op hard door te werken met discipline. Wolfgang Mozart is te laat. Als hij eindelijk verschijnt, begeleidt door zijn vader, stoot zijn arrogantie de toch al ongeduldige Aartsbisschop tegen de borst. Colloredo verscheurd de muziek die Mozart hem heeft gegeven en gooit het papier op de grond. Furieus verlaat Mozart het hof.

Leopold is verbijsterd dat Wolfgang’s zichzelf niet kan beheersen. Hoe dan ook voelt Wolfgang een vleugje vrijheid en is ervan overtuigd dat ij een betere positie kan verwerven in Wenen, Parijs of Londen. Hij wil alleen op reis, maar Leopold weet hoe afhankelijk Wolfgang is van anderen en wil hem niet laten gaan.

Wolfgang gaat zijn eigen weg en verlaat Salzburg, vergezeld door zijn moeder. Nannerl verteld de nieuwsgierige marktvrouwen in Salzburg over de reizen van haar broer. Ze is ervan overtuigd dat Wolfgang een goede positie zal weten te bemachtigen. Graaf Arco weet echter beter: Prins Colloredo zal zijn invloed aanwenden om Mozart tegen te werken.

Wederom in Salzburg heeft Leopold spijt dat hij zijn zoon heeft toegestaan te vertrekken. Donkere visioenen spelen hem parten, want hij is ervan overtuigd dat de wereld een slechte plaats is om te leven. Hij hoopt dat zijn goedgelovige zoon Wolfgang zichzelf weet te beschermen door zijn hart als het ware van ijzer te laten zijn.

Zijn angst blijkt niet onterecht. In Mannheim valt Wolfgang in de handen van de Webers, een familie met vele dochters en een twijfelachtige reputatie. De mooie en muzikale dochter Aloysia is verkozen door Madame Weber om Wolfgang het hof te maken. Ze slaagt en Mozart geeft de Webers geld. Hij beloofd Aloysia om te toveren in een Prima Donna.

Wanneer Leopold te weten komt over de relatie van Wolfgang en Aloysia Weber ziet hij zijn ergste nachtmerrie waarheid worden. In een gesprek met God zoekt hij een manier om zijn zoon te redden. Hij gebied Wolfgang terug te komen naar Parijs, met uitsluitend zijn moeder aan zijn zijde. Wolfgang stemt toe me een steen op zijn hart. Om Aloysia niet te verliezen stuurt hij de familie Weber al zijn geld vanuit Parijs, inclusief het geld dat zijn vader hem vanuit Salzburg had gestuurd. Door deze daad leven zijn moeder en hij in armoede. Zijn moeder sterft in een ellendige kamer. Uit wanhoop twijfelt Wolfgang aan de zin van het bestaan.

Hij keert alleen terug naar Salzburg, een totale mislukking. De jaloerse bedienden van de Aartsbisshop bespotten Wolfgangs terugkeer naar Salzburg om zo zijn vernedering weer te doen herleven. De theaterdirecteur Emanuel Schikaneder, wiens spelers een gastoptreden verzorgen in de stad, is verheugd bij het theatrale spektakel dat hij ziet.

Leopold Mozart geloofd dat hij een manier heeft gevonden om te zorgen dat Wolfgang bij hem blijft: Hij geeft hem een lijst met zijn schulden die hij alleen af kan betalen in de vorm van werk. Barones von Waldstatten komt op bezoek en biedt aan om Wolfgang mee te nemen naar Wenen. Leopold is kort maar krachtig: Wolfgang moet en zal in Salzburg blijven.

Een paar maanden later duikt een nieuwe kans op. Aartsbisschop Colloredo reist met zijn hof van Salzburg naar Wenen en eist dat Wolfgang daar ook zal zijn. Graaf Arco is echter tegen het plan. Hij vreest dat Wolfgang aan de prins zou kunnen ontsnappen in Wenen.

Maar Mozart blijft in de buurt van Colloredo. Niet lang daarna ziet hij een tentoonstelling in het Weense Prater. De show waar hij naar kijkt blijkt te worden uitgevoerd door de familie Weber die haar activiteiten heeft verplaatst van Mannheim naar Wenen. Wolfgang verliest wederom zijn hart. Aloysia is in de tussentijd met een andere man getrouwd, maar Wolfgang ontdenkt dat hij gevoelens heeft voor haar dochter Constanze Weber. Cacilia Weber overtuigd hem om in te trekken het appartement van de familie.

De geruchten komen tot aan Salzburg. Leopold Mozart voelt aan dat zijn zoon in Wenen zal blijven. Verraden en bitter gooit hij ‘souvenirs’ aan de tijd van het ‘Wunderkind” in de rivier Salzach. Nannerl probeert tevergeefs haar vader op andere gedachten te brengen. Ze blijft alleen achter en realiseert zich dat haar eigen kinderdromen nooit zullen worden vervuld. Terwijl Wolfgang de weg volgt dat door zijn Genie wordt gemaakt is zijn gebonden door haar trouw en plicht aan haar vader en de voorbestemde rol van de vrouw in de maatschappij.

Problemen in Wenen. Colloredo breekt zijn belofte om Wolfgang voor de stellen aan de Keizer. In paats daarvan stuurt hij hem terug naar Salzburg. Mozart is woedend en gaat in strijd met de Prins. Het conflict escaleert en eindigd met Mozart’s ontslag. Graaf Arco gooit de rebelse componist letterlijk uit de verblijven van de Aartsbisschop.

Wolfgang begint langzaamaan te genieten van zijn herwonnen vrijheid als hij beseft dat hij niet echt vrij is. Zijn Genie, die hem overal achtervolgd in de vorm van het porseleinen wordenkind Amadé, stelt grotere eisen aan hem dan een van zijn meerdere en opdrachtgevers ooit hebben gedaan. Amadé blijkt een te grote last en wordt een Monster voor Wolfgang en hij is gedoemd hem te dienen, voor eeuwig.

Tweede Akte

Dr. Mesmer’s bediende begint te graven op de St. Marx begraafplaats. Constanze Nissen weigert om Dr. Mesmer’s indiscrete vragen over wolfgangs ‘vreemde gewoontes’ te beantwoorden. Ze ontwijkt de vragen over de jaren van haar huwelijk. Dr. Mesmer herinnert zich dat Mozart zich soms eigenaardig gedroeg.

We reizen terug naar het jaar 1781. Tijdens een Mozart Concert discussiëren zijn opdrachtgevers en geldschieters over de mate van belangrijkheid van de componist. Over een ding zijn ze het eens: In Wenen is het hebben van Talent en Succes niet genoeg. Men hoort ook uit te blinken in de kunst van de intrige.

Wolfgang is uit het appartement van de Weber’s gegaan. Ondanks dat is zijn liefde voor Constanze sterker dan ooit. Ze bezoekt hem op een avond. Constanze heeft haar ouderlijk huis verlaten en richt zich tot de enige persoon waarvan ze weet dat hij te vertrouwen is. Als Wolfgang haar in zijn armen sluit staan Cacilia Weber en haar nieuwe echtgenoot Johann Thorwart in de deuropening. Ze beschuldigt Wolfgang ervan dat hij haar dochter heeft verleidt en dwingen hem om een contract te tekenen dat ervoor moet zorgen dat Wolfgang trouwt met hun dochter of haar financieel onderhoudt voor de rest van haar leven. Constanze is razend over het plan van haar moeder. Zonder dat haar moeder het merkt bemachtigd ze het contract en verscheurd het voor de ogen van Wolfgang.

Verwarde gevoelens blijven over. In een nachtmerrie ziet Wolfgang hoe hij wordt achtervolgd door de personen uit zijn eigen verleden. Plotseling staat hij in het middelpunt van een gemaskerd bal waar niemand blijkt te zijn wie hij lijkt. Wolfgang zoekt naar het antwoord op zijn bestaan. Zijn gemaskerde vader blijkt het te weten, maar hij verdwijnt in de verwarring van alle maskers. De Barones eist van Mozart dat hij ophoudt met het achtervolgen van zijn vader. Hoe moet uiteindelijk opgroeien en volwassen worden.

In Salzburg is Nannerl verliefd geworden op een man die haar vader, Leopold, niet goed wil keuren. Zij kan alleen met hem trouwen als ze kan zorgen voor een bruidsschat. Zij vraag haar broer om het geld terug te geven dat hun vader oorspronkelijk voor haar opzij had gezet, maar naar hem had gestuurd toen hij is Parijs was. Wolfgang heeft het geld en is bereid het haar te geven. Hij stopt het geld in een enveloppe en is van plan het naar haar te sturen per post. Foute vrienden halen hem om met drank en maken hem in een kaartspelletje het geld afhandig.

Constanze is niet de vrouw die Mozart kan genezen van zijn zwakheid. Ze houdt zelf te veel van het leven om zijn onbevangenheid te corrigeren. Na een wilde nacht in de stad struint ze door het armzalige appartement van Mozart. Ze aanbid het zorgeloze leven van haar man. Terwijl ze bijkomt van een kater denkt ze terug aan de opwindende avond. Haar lijfspreuk is: Het zou pas echt een schande zijn als je een dans afslaat.

Omdat hij nu uiterst succesvol is kan Mozart zich een leven van luxe veroorloven. Het enige wat in de weg staat voor volmaakt geluk is een verzoening met zijn vader. Na jaren van eenzaamheid keert Leopold terug naar Wenen om zijn zoon te zien. In de brieven van haar vader leest Nannerl in Salzburg het nieuws van zijn bezoek. Leopold is in eerste instantie enthousiast, want Mozart laat dagelijks zien dat hij succesvol, rijk en alom gerespecteerd is in Wenen. Maar toch, als Leopold merkt dat hij overbodig is geworden voor zijn zoon wordt zijn stemming grimmiger. Wolfgang wil zich met zijn vader verzoenen, maar helaas. Hij geeft hem de mysterieuze doos die hij al sinds zijn jeugd bij zich draagt. Leopold maakt de doos open. Deze is gevuld met geld wat ervoor kan zorgen dat zijn vader kan afzien van zijn plichten aan de Aartsbisschop. Maar Leopold vat het heel anders op. Hij roept dat Mozart niet met geld kan betalen wat hij hem allemaal schuldig is en gooit de doos en het geld aan de voeten van Wolfgang.

Leopold verdwijnt en Wolfgang kan hem niet bijhouden. Hij kan niet beseffen waarom zijn vader hem verkeerd begreep en zonder de goedkeurig van zijn vader kan hij niet genieten van zijn succes. Als artiest moet hij echter zijn eigen weg kiezen, er is geen andere keuze. Zwaar overstuur door het allerlaatste afscheid van zijn geliefde vader valt Mozart in een zwart gat. Het Genie Amadé grijpt dit moment van zwakte aan om Wolfgang aan te vallen. Amadé is niet gelukkig met de houding die Wolfgang van tijd tot tijd aanneemt.

In Salzburg is Aartsbisschop Colloredo zijn voormalige musicus niet vergeten. Vol verbazing buigt hij zich over een partituur van Mozart. Hij gebied Leopold om te weten te komen of hij zijn zoon al heeft verteld over een nieuwe positie aan het hof. Leopold adviseert hem om Wolfgang te vergeten. Hij beloofd hem om hem een nieuw wonderkind te bezorgen en mag direct weer gaan van Colloredo. Als hij alleen is ruziet Colloredo met God. Voor zo’n verlichte man is het moeilijk te accepteren dat de magie van muziek zoveel kan bereiken.

Wolfgang ontdekt dat zijn geldschieter bij het eerste concert gelijk hadden: In Wenen gaat het niet alleen om talent en succes. Zijn ster daalt. Ondanks alles wordt hij nog steeds goed betaald, maar het geld dat hij verdient verdwijnt altijd op mysterieuze wijze. Cacilia Weber neemt steeds meer van Mozart inkomsten in beslag. Ze eist van Mozart dat hij zijn vrienden en geldschieters smeekt om geld. Wolfgang wordt langzaam volwassen door deze vernederende situatie. Als hij zich uiteindelijk verzet tegen de wensen van de Webers komt het nieuws uit Salzburg dat zijn vader is overleden.

In de St. Stephan’s Kathedraal neemt Wolfgang afscheid van zijn vader. Zijn woorden vormen echter eerder een beschuldiging van een gebed. Hij weet dat Leopold minstens zoveel heeft geleden als hijzelf. Wolfgang realiseert zich dat de Wonderen van God altijd een prijs hebben. Als hij de Kathedraal verlaat komt een gemaskerde man naar hem toe. Hij geeft Wolfgang geld om een Requiem te componeren.

Het nieuws van de Franse Revolutie heeft Wenen bereikt op een avond in Juli 1789. Een geagiteerd publiek bespreekt de gebeurtenissen. Als een monarchist de keizer verdedigd en hem bestempeld als “Vader van het volk” laat Mozart van zich horen en laat weten dat zelfgemotiveerde kinderen geen vader nodig hebben. Emanuel Schikaneder staat vlak bij Mozart en waarschuwt hem niet zo opvliegend te zijn. Hij herinnert de componist er aan dat artiesten er beter bij gebaad zijn zichzelf te uitten. In de tuin van zijn Theater geeft Schikander Wolfgang het libretto van “De Toverfluit” dat Amadé met beide handen aanpakt. De Theaterdirecteur drukt Mozart op het hart vooral pakkende melodieën te schijven, want hij hoop wanhopig met dit stuk succes te boeken. Een actrice wordt erbij gehaald om Mozart te inspireren. Hij verdwijnt met haar in het tuinhuis. Amadé zit al componerend op het dak. De nacht valt en verschillende figuren uit “De Toverfluit” zweven door de tuin.

De première van “De Toverfluit” is een overweldigend succes. Een enthousiast publiek stroomt uit het theater. Kooplieden verkopen portretten van zowel Wolfgang als Amadé. Aanbidders klimmen op het dak van het theater. De ovaties beginnen langzaam de vorm aan te nemen die latere generatie zo bij Mozart gewend zijn.

Maar Mozart kan niet genieten van zijn herwonnen roem. Hij heeft gevoel dat hij is vergiftigd. Bleek en ziek ligt hij in bed terwijl Amadé naast hem frivool verder schrijft aan de requim. Als zijn inktpotje leeg is prikt hij is Wolfgangs arm, zoals hij al vaker deed, zodat hij met zijn bloed verder kan schrijven. Wolfgang smeekt zijn “Dubbelganger” om genade. Tot slot steekt Amadé zijn veer recht in Mozart’s hart.

Tijd en ruimte worden één. De dode componist is het slachtoffer van aaseters en jagers. De schimmen uit zijn verleden komen tevoorschijn uit het duister en vormen een cirkel rond zijn sterfbed. Uit de St. Marx begraafplaats houdt Dr. Mesmer een menselijke schedel omhoog. Nannerl vind de mysterieuze doos en opent deze. Een zachte melodie weerklinkt die haar herinnert aan de dagen van het “Wonderkind”.