Een musical maken over een van de grootste watersnoodrampen die Nederland ooit heeft getroffen is geen makkelijke opgave. Grote delen van Zuidwest-Nederland zijn in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 onder water gelopen en meer dan 1800 mensen en vele dieren zijn verdronken. Meer dan 100.000 mensen raakten al hun bezittingen kwijt. Een heftig onderwerp dus. Van Hoorne Theaterproducties heeft het echter aangedurfd om hier een musical van te maken. De keurig verzorgde première vond plaats in de Stadsschouwburg van Middelburg op dinsdag 1 februari.
In een klein Zeeuws polderdorp is iedereen druk bezig met de voorbereidingen van de opening van het nieuwe Raadhuis, terwijl op de achtergrond het onheil onherroepelijk nadert. Niemand ziet kwaad in de naderende storm. Alleen de nieuwe wachtmeester van Teylingen (Marcel Smid) heeft een angstig voorgevoel. Dit zou een spannend gegeven kunnen zijn, maar dat wordt het voor de pauze helaas niet. De personages blijven te veel hangen in typeringen. Daardoor wordt het erg moeilijk om met ze mee te voelen. Esther van Santen speelt de “typisch” zuinige Zeeuwse vrouw van de kroegbaas, Joke de Kruijf speelt de “typisch” stugge Zeeuwse zeemansvrouw en Ben Cramer speelt de “typisch” Zeeuwse norse dijkgraaf. Het worden geen mensen van vlees en bloed waar je compassie voor voelt.
Ook de script keuzes maken het moeilijk om met de personages mee te gaan. Marleen van der Loo speelt Willemien Scholten-Kodde, de vrouw van de burgemeester, die plotseling (op indrukwekkende wijze) haar leed bezingt omdat ze geen kinderen heeft gekregen. Ze ziet Anna, het dienstmeisje (een mooie rol van Anna Verschoor), als de dochter die ze nooit heeft gehad en raakt van slag als Anna vertelt dat ze misschien weggaat uit het dorp om met haar geliefde Johan (Robbert van Unnik) naar Rotterdam te gaan. Deze gekwetste gevoelens van Willemien zijn echter ongeloofwaardig als ze net daarvoor zelf aangeeft weg te willen uit het dorp omdat haar man de burgemeester (Filip Bolluyt) te “groot” is voor een klein Zeeuws dorp en beter op zijn plaats zou zijn op een hoge post in Den Haag. Daarbij komt dat ze Anna pas vier jaar kent.
Het ligt niet aan de spelers dat ik ze niet geloof. Ook niet aan de mooie, soms ontroerende, soms grappige liedjes. Maar aan de keuzes die gemaakt zijn in de regie en het script. De anderhalf uur die het stuk duurt voor de pauze was mij (met zijn vele decor wisselingen) te lang. Nergens werd de spanning van het naderende onheil voelbaar.
Na de pauze wordt het een compleet ander verhaal. Dan zijn de dijken doorgebroken en komt er vaart in de voorstelling. De prachtige muziek ondersteunt mooi de chaos en de wanhoop van de mensen.
Plotseling zijn er oogstrelende beelden op het toneel, zoals Ben Cramer die op de dijk schitterend de zee bezingt, en het beeld van Anna die op het dak van een huis haar heil zoekt voor het kolkende water. Er ontstaan spannende conflicten, menselijke drama’s en de niet te beantwoorden schuldvraag. Met als hoogtepunt een subliem duet van Joke de Kruijf en Marleen van der Loo!
De spelers hebben zichtbaar hard gewerkt en nemen ontroerd het slotapplaus in ontvangst. Een ontroering die ik graag ook had willen voelen.
De lijfspreuk van Zeeland is Luctor et Emergo: Ik worstel en kom boven. Of, zoals in het Zeeuwse volkslied gezongen,: Ik worstel moedig en ontzwem. En dat vind ik volledig van toepassing op deze voorstelling. De moedige worsteling van voor de pauze wordt goed gemaakt met het ‘emergo’ van na de pauze.
