Na talloze bewerkingen werd een eeuwenoud moralistisch volksverhaal in 1991 in één klap wereldberoemd door een geanimeerde versie van Walt Disney. Het succes werkte ook andersom: na een jarenlange neergaande spiraal was de meesterproducent van de animatiefilm weer terug op zijn toppositie. Walt Disney presteerde het met zijn tekenfilmversie een Oscarnominatie te veroveren voor beste film. Een eer die voor het animatiegenre tot dan toe onbereikbaar bleef. Drie jaar later vulde componist Alan Menken de acht songs uit de film aan met ruim tien stuks meer om er een volwaardige musical van te maken. Negen Tonynominaties volgden en overal ter wereld spin-offs. Vorig jaar nog speelden Anouk Maas en Edwin Jonker de hoofdrollen in de laatste Nederlandse bewerking.
En na een zorgvuldig geplande campagne, doorspekt met teasers, foto’s en spannende onthullingen in de media, gaat op 29 maart een zogenaamde liveactionversie in de bioscopen draaien. Voor de fans van de musical kunnen we meteen maar beginnen met een teleurstellende mededeling. De gloednieuwe versie gaat terug naar de animatiefilm uit 1991 met zijn handvol songs en is vooral geen verfilming van de Broadwaymusical.
Dat is ook te zien aan de keuze van de acteurs. Misschien is het een hardnekkige gàªne voor het musicalgenre, maar Hollywood kiest nu eenmaal liever een vals zingende Russell Crowe voor de sleutelrol van Javert in Les Misérables dan een gestudeerde musicalacteur zonder hitfilms op zijn conto. De hoofdrol van Belle (Beauty) is in handen gekomen van Emma Watson, beroemd geworden als Hermelien in de Harry Potterfilms. Ook Watson zingt de sterren niet bepaald van de hemel, haar stem mist kracht en vlucht snel naar een veilig kopstemregister, ook al klinkt ze nergens vals. Wat meer opvalt, is dat de Belle van nu niet meer de pittige hittepetit is uit 1991 of van de musicals. In het openingsnummer (‘Belle’) stapt ze niet monter tussen haar dorpsgenoten, ze lijkt haast te slenteren zonder bestemming. Het ziet er wel heel eigentijds uit en het is dat geen vrienden in het dorp heeft en dat ze een reputatie van boekenwurm heeft, we missen alleen nog het obligate mobieltje in haar hand.
Dan Stevens, van Downton Abbey, heeft de eer om het Beest te spelen. Ook Stevens is geen topzanger, maar zijn grote probleem is zijn vermomming als beest, niet eng, niet woest aantrekkelijk, vlees noch vis. Erger nog, zijn uiterlijk lijkt grotendeels door de computer getekend, waardoor je je afvraagt of niet beter het programmeursteam op de credits had moeten staan dan Stevens zelf. Dat is tot daaraan toe, als het resultaat maar levensecht was geweest. Nee dus, de kunstmatigheid van vooral het gezicht van het Beest weerhoudt ons ervan uiteindelijk van de ontvoerder van Belle te gaan houden.
Gelukkig valt er in de cast veel te genieten. Gepokte en gemazelde Kevin Kline speelt Belles vader op een aandoenlijke manier. Gelukkig voor ons is zijn rol als schattige uitvinder met zijn grenzeloze liefde voor zijn dochter een stuk groter dan in de musical. De vervloekte huisraad van het kasteel van het Beest steelt de show, net als in de animatiefilm en de musical. Fans van de musical zullen er even aan moeten wennen dat de pratende kandelaar, de theepot en de plumeau weer teruggebracht zijn tot hun oorspronkelijke grootte. Maar werd de musicalversie van bijvoorbeeld kandelaar Lumière tot een geïsoleerd stand-upnummer voor Carlo Boszard, in de film brengt Ewan McGregor de rol weer gelukkig terug tot de fijne, geestige harde werker, de spil van het kasteelpersoneel. Ian McKellen vult McGregor als klok Cogsworth aanstekelijk aan. Emma Thompson, als de theepot, doet met haar ballad ‘Beauty and the Beast’ haar voorganger Angela Lansbury grote eer aan en neemt hiermee met haar innemende cockney accent het hoogtepunt van de film voor haar rekening.
Het personage waarover de meeste buzz is ontstaan, is niet Gaston, de narcistische vlerk die vergeefs achter Belle aan zit, maar zijn malle hulpje, gespeeld door Josh Gad, bekend van de musical The Book of Mormon. In de nieuwe film is Lefou niet de tandeloze mafkees met misschien wel een geestelijke beperking zoals Nederland Jorge Verkroost de knul heeft zien neerzetten, maar een veel rustiger, meer bezonnen man met - ja, de geruchten zijn waar - sluimerende gevoelens voor zijn maat Gaston. Sluimerend is misschien niet eens het juiste woord, gaandeweg wordt de liefde voor zijn objet d’amour steeds openlijker. Wat leuke confrontatietjes oplevert tussen hem en de ‘silly girls’, die minstens zo hard werken om de gunst van hun idool te winnen. Afgelopen week berichtten kranten en andere media dat Beauty and the Beast de eerste Disneyfilm is met een belangrijk homopersonage. Dat is overdreven, er zijn talloze Disneyvoorgangers hierin geweest. Denk aan Frozen, Zootopia en laatst nog Finding Dory. En zà³ cruciaal in de verhaalontwikkeling is dit nieuwe gegeven nu ook weer niet. Het lijntje zit er heel lang net onder de oppervlakte in, totdat op het einde van de film blijkt dat Lefou niet ‘the only gay in the village’ is.
De nieuwe verfilming is dus gedeeltelijk geslaagd en dan hebben we het nog niet eens over de onnodige 3D-effecten - de torens van het kasteel lijken opzettelijk wel héél hoog gemaakt - en de houterige CGI. Met het geweldige The Jungle Book van vorig jaar nog vers in het geheugen, is het onbegrijpelijk waarom Disney genoegen heeft genomen met de getruukte, houterige wolven in deze film. Maar gelukkig zijn de songs vijfentwintig jaar na dato - ondanks de onvaste zang - nog minstens zo meeslepend als toen en heeft de moralistische les over het verschil tussen oppervlakkigheid en echte waarden en normen aan kracht nog weinig ingeboet.
