Enthousiasme valt musicalproducent Michael van Hoorne absoluut niet te ontzeggen. Al zijn voorstellingen kenmerken zich door een aanstekelijke vrolijkheid. Zo aanstekelijk, dat het je bij zijn nieuwste musical The Wiz bijna zou ontgaan dat je naar een van origine ronduit zwakke voorstelling aan het kijken bent.
Natuurlijk, The Wiz gebaseerd is op het aloude gegeven van The Wonderful Wizard of Oz uit 1900, later onsterfelijk gemaakt door de verfilming met Judy Garland in 1939. Maar wat bijna iedereen vergeten is, is dat de musical The Wiz in de jaren 70 is ontstaan: het tijdperk van de zogenaamde blaxploitation. In de slipstream van de Black Power-beweging en Black Panther eisten zwarte Amerikanen hun plek op in films. Films als Shaft en Superfly waren geen toppers, zaten vol met clichés, maar de succesverhalen van zwarte superhelden fungeerden vooral als opsteker voor zwarte burgers na jaren van onderdrukking.
En in die lijn kwam in 1974 een ‘all black’-versie van Amerika’s lievelingsboek en -film uit van The Wizard of Oz: The Wiz, toen nog met de ondertitel The Super Soul Musical “Wonderful Wizard of Oz”. Dorothy was een zwart meisje geworden en wordt - geholpen door zwarte vriendjes – op het eind een trotse zelfstandige vrouw. Zuinige recensies waren het resultaat, maar de koppeling van Amerikaanse folklore aan het teruggewonnen zwarte zelfrespect voorzag in een behoefte. Dat de voorstelling brokkelig, overhaast en te simpel was, vergaf zelfs de Tony Award-jury de makers, want The Wiz won indertijd 7 Tony’s.
En nu is The Wiz terug in de Nederlandse theaters. Nog steeds racet de voorstelling in een moordend tempo door het al zo matige verhaal. De beroemde vriendschap tussen Dorothy en haar kneusjes – Blikkenman, Laffe Leeuw en Vogelverschrikker – wordt binnen twee zinnen gesmeed. Een nachtje erover slapen is er niet bij. We zien bovendien op het toneel wel een lange Yellowbrick Road, maar in een vloek en zucht staan we al voor de poort van Smaragdstad. De hoofdrolspelers hebben dan nauwelijks een stap gezet op de legendarische gele stenen. De emoties die getoond worden, komen uit het Jan Klaassen en Katrijn-register en variëren van hysterisch in huilbuien uitbarsten tot hysterisch gillen en terug. Het dieptepunt is het lied van Sadista, waarbij nota bene een gewaardeerde Songfestival-deelnemer aangezet wordt te zingen volgens het stramien schel-scheller-schelst. Het was dat het gordijn was weggetrokken, anders was minstens de helft van de zaal erin gesprongen.
Dit alles is misschien een kwestie van smaak, maar het is ronduit jammer dat de nieuwe versie zich heeft losgemaakt van de geschiedenis van de voorstelling. Het scherpe, strijdbare karakter van de “all black”-aanpak heeft plaats moeten maken voor de kampvuursfeer van een regenboogboodschap: iedereen, dus jij ook, doet ertoe. Dus laten we elkaars hand vastpakken en samen zingen. Mooie levensles, maar zo alledaags en gezapig. Heeft deze nieuwe visie ook ervoor gezorgd dat de ooit zo swingende soulmuziek (denk aan Brand New Day en Ease on down on the road) in deze voorstelling een versie op klompen heeft gekregen?
Je zou door bovenstaande bijna vergeten dat op het toneel een paar begenadigde acteurs fantastisch spel leveren. Mickey Vermeer laveert ons dapper en geloofwaardig door het overhaaste verhaal. Kelvin Wormgoor heeft als The Wiz slechts twee scènes, maar weet zijn beperkte speeltijd ten volle te benutten. Zijn demasqué van machthebber naar zwakkeling verloopt dan wel in het genoemde moordtempo, maar verdient een plek in de boeken. En Marcel Visscher als Laffe Leeuw is ondanks zijn lange loopbaan een (her)ontdekking. Visscher weet feilloos raad met alle oneliners die Martine Bijls vertaling hem ingeeft. En wie ondanks de haast toch de tijd weet te nemen om op het ensemble te letten, zal Jelmer Engelaar ontdekken, die zijn ondersteunende rol op de achtergrond met enorm veel inzet speelt. Alsof hij Hamlet neer aan het zetten is.
