Op naar het verhaal. Volgens één van de vele vele voorwoorden in het programma boek heeft Frank van Laecke elke overbodige seconde geschrapt. Maar volgens mij waren het een paar secondes te veel. Niet alles hoeft uitgespeld te worden, maar ik had nu het idee dat er scenes misten of dat er expositie geschrapt is.
Dingen die ik tijdens de voorstelling me afvroeg:
- Hoe slecht hadden ze het?
Sacco & Vanzetti komen aan in Amerika, Sacco trouwt, Sacco & Vanzetti komen elkaar weer tegen. Ze zetten anderen aan tot staken, een van hun kameraden wordt vermoord en dan worden ze opgepakt en begint het rechtbank drama.
Ik miste, in scene of song, iets waaruit blijkt dat hun leven in Amerika niet is wat ze gehoopt hadden. Dat komt wel terug in ‘Te Mooi Om Waar Te Zijn’, maar dat handelt meer over wat ze achtergelaten hebben en het verlangen terug naar Italië, dan over wat ze nu hebben. Hetzelfde voor ‘De dag loopt af’, ik haal daar niet uit dat het nu slecht gaat. Bijna meteen sluiten zich aan en beginnen pamfletten uit te delen. Hier mist een stap.
Ik heb ook moeite met Rosa. Waarom wil zij zo graag terug naar Italië. Eén van de eerste dingen die ze zingt, voordat ze nog zelfs maar aangekomen zijn in Amerika, is over het Vrijheidsbeeld: “Een hoer in schapenvacht.†Ze heeft meteen iets tegen het symbool van de vrijheid en nieuw leven. Wilde ze überhaupt naar Amerika?
- Vanzetti
In vergelijking met de tijd die Sacco krijgt, samen met Rosa & Dante, komt Vanzetti er bekaaid van af. Ik begon er aan te twijfelen of je Vanzetti wel een hoofdrol kan noemen. Hans Peter Jansens heeft bijzonder weinig te doen in dit stuk. Was de rol in de eerste versie groter? Van alles wat hij zingt over zijn personage in ‘Vanzetti’s Pleidooi’ zie je heel weinig door het stuk heen. Niet in daad, niet in woord.
Nou is mijn definitie van een hoofdrol altijd vrij duidelijk geweest: ‘Een hoofdrol wordt gekenmerkt door innerlijke verandering.’ Maar als je zo gaat kijken, begin ik eigenlijk ook te twijfelen aan Sacco en Rosa.
- Algemene songs
Ik mis introductie songs, I-want-songs, eigenlijk krijgt Katzman de beste introductie. Wie is hij, wat doet ie en hoe denkt de rest over hem. In 1 song duidelijk. Sacco, Vanzetti en Rosa krijgen dat een stuk minder.
Een aantal songs, gaan over een algemeen ding ipv specifiek over de situatie waar de personages zich in bevinden. Bijv. ‘Een Zwoele Nacht in Napoli’ (gaat puur over het huwelijk in het algemeen ipv dat het zich focust op Rosa & Sacco) en ‘De Dag Loopt Af’ (het is zo zweverig, had van Tim Rice kunnen zijn). In deze songs hebben de personages wel een solo couplet in, maar dat is meer echoën wat de rest van het nummer ook al aangaf. Vooral in ‘De Dag Loopt Af’ roept Rosa’s couplet meer vragen op: ‘Ik vraag niet eens zoveel, ik vraag geluk, maar met een grens, ik vraag alleen mijn deel’. Behalve dat dit nogal egoïstisch klinkt, welk deel wil ze graag hebben en wat is geluk voor haar? Ze heeft het daarna nooit meer over. Meestal volgt op dit soort clichés het volgende cliché: ‘zolang we elkaar maar hebben’. Maar zelfs die bleef uit.
- Vreemdelingenhaat
Ook de vreemdelingenhaat, wat voor de rechtszaak toch een belangrijk gegeven is, komt maar heel even naar voren, voor de rechtszaak begint. Als ze pamfletten aan het uitdelen zijn, roept er iemand dat hun banen ingepikt worden door de buitenlanders. Maar veel meer dan dat is het niet.
Als je kijkt naar Daens, is vanaf begin aan duidelijk dat Jan als Socialist anders wordt behandeld dan de anderen. Overal komt het tussendoor terug, dat ze hem niet moeten. Met als climax het Bokkenlied. En in Daens is het nog maar een klein onderdeel van het geheel.
In S&V zou het een groot issue moeten zijn. Zeker als een getuige tijdens het proces beschuldigd wordt van vreemdelingenhaat en zou dus partijdig zijn. Het hele proces was gebaseerd op het feit dat ze Italianen zijn, maar het lijkt maar minder van belang.
We zien wel duidelijk dat Dante lijdt onder de beschuldiging aan het adres van zijn vader, maar ik had dat liever gezien tegen Sacco en Vanzetti.
- Rechtbankdrama
Dit verhaal is grotendeels een rechtbank drama. Ik miste daar spelers in. Zoals de jury. Het publiek op de tribune is er wel. Maar ik had graag iets van de jury gezien. Het bespelen van niet alleen de getuigen, maar ook de jury, was toch een wezenlijk deel van deze geschiedenis en van het Amerikaanse rechtssysteem.
- De anarchistische beweging.
Ik had graag meer geweten over de beweging en hun kameraden. Wie zijn ze, wat willen ze, wat doen ze. Behalve pamfletten uitdelen en aanzetten tot staken (ik had echt het gevoel dat we terug waren bij Daens). In ‘Bandiera Rossa’ komt dat misschien wel voorbij, maar ik spreek geen Italiaans. Iets met vlaggen en stokken in marstempo, dat haalde ik er wel uit.
- De brand
Op een gegeven moment is er brand. Wie hem in de brand gestoken heeft en waarom. Ik heb geen flauw idee. Wat Sacco & Vanzetti er mee te maken hebben, is mij ook niet duidelijk geworden. Er wordt veel heen en weer gerend. Er is chaos, maar daar houdt het ook mee op.
- Dante
Voor ‘Een teder gebaar’ zit een couplet of twee dat Dante zijn vader niet wil zien. Prachtig gegeven, voor echt dilemma. Maar ipv dat we het zien, wordt hier over verteld, Rosa zegt het tegen Sacco. Er wordt ook niet echt meer op terug gekomen. We gaan over in ‘Een Teder Gebaar’ en daarna zien we het jongetje pas weer terug aan het eind.
- Tijdsbeleving:
Er is een scene waarin iemand op krukken roept dat hij gevochten heeft in Europa. Het feit dat we een tijdssprong gemaakt hebben (een sprong van tussen de 1 en 5 jaar), was mij niet duidelijk. Het duurde voor mij even voor ik door had dat hij het had over WWI
Zo waren er meer sprongen die mij pas duidelijk waren toen iemand een jaartal riep. Bijv. als blijkt dat er 7 jaar gezeten heeft tussen oppakken en de executie.
- Wie was die vrouw bij Vanzetti?
Als het vonnis uitgesproken wordt, komen Rosa en Dante bij Sacco, maar wie is die vrouw die bij Vanzetti gaat zitten? Het enige wat we van hem weten is dat zijn moeder is dood gegaan in Italië en dat hij daarna alles achterliet…
- Wie was dat meisje aan het eind?
Ik zag niet goed wat er gebeurde, maar aan het eind rent er een meisje vanuit de groep naar rechter Thayer, geeft hem (wat ik dacht een stuk papier, een tekening of zo) en rent weer terug. Thayer gooit het in het water. Nu hoorde ik later dat het een Amerikaans vlaggetje was. Ik snap de bedoeling op zich wel, maar ik vond het nogal los zand.
En in het kader van ‘ik hoop dat er maar niemand logisch gaat nadenken tijdens die musical’:
- Dante
We beginnen in 1908, 4 jaar later wordt er getrouwd (1912) en nog een jaar later wordt Dante geboren. Dat is dus 1913. Wat betekent dat ten tijde van het oppakken, Dante 7 jaar oud is. Klopt prima met wanneer het kind op het toneel is. Maar aan het eind van het verhaal is het 1927. Dat kind is dan 14. Zo zag dat kind er niet uit aan het eind. En zo werd er aan het eind ook niet tegen dat kind gepraat. Als je dat soort artistieke dingetjes doet als de leeftijd van een kind veranderen, of een kind weglaten (volgens Wikipedia had Sacco 2 kinderen), prima, maar zorg dan dat je de jaartallen niet noemt, want dan ga ik rekenen…
- Arrestatie in je eigen auto?
De jaren 20 waren natuurlijk anders dan nu, maar iemand arresteren en dan in zijn eigen auto afvoeren naar het politiebureau? Sorry, vind ik raar.
- Nederland, Zweden, Zwitserland?
Even een klein dingetje, maar ja, het viel me op.
In de scene waaruit blijkt dat de hele wereld niet achter dit proces staat, worden steden genoemd waar er geprotesteerd werd. Steden over de hele wereld worden genoemd, maar dan heb je tussendoor 3 landen. Nederland, Zweden, Zwitserland… Waarom? Is de topografische kennis van het Belgisch publiek zo slecht dat ze Amsterdam, Stockholm/Gothenborg, Geneve/Zurich niet kennen?
En voor je het weet, ben je 4 pagina’s verder en ik heb nog het idee dat ik niet alles heb opgeschreven… Nou ja, wel een stuk dat stof tot nadenken geeft!
