Angels in America — Toneelgroep Amsterdam
Gezien: try out, 1 maart, Stadsschouwburg Amsterdam
Tony Kushners “Angels in America†was jarenlang mijn favoriete toneelstuk. De voorstelling die Guy Cassiers en het RO theater begin jaren 90 maakten sloeg bij mij in als een bom. Een groot, angstaanjagend, grappig en ontroerend stuk vol symboliek, doodsdreiging en karakters waar ik me moeiteloos mee kon identificeren. Vijftien jaar na verschijning van het stuk komt Toneelgroep Amsterdam met een nieuwe enscenering van Ivo van Hove. Het werd tijd.
Van Hove kiest in deze nieuwe “marathon†voor een compleet kaal toneel. Er staan twee grote zwarte dozen op de vloer waaruit New Yorkse sfeerbeelden worden geprojecteerd op de achterwand. Er hangen een aantal zwarte langwerpige dozen boven de hoofden van de spelers. Meer niet en dat is in van Hove’s geval opmerkelijk. Geen publiek op de speelvloer, geen televisiecamera’s….gewoon ouderwets spelen op een kale vloer. Gelukkig wordt er versterkt gespeeld, want een leeg toneelhuis wil de verstaanbaarheid nogal eens tekort doen.
Alle aandacht ligt dus op de tekst en de acteurs en met een stuk als “Angels in America†kun je daar moeiteloos op vertrouwen. Je wordt als publiek binnen 10 minuten genadeloos het soapachtige verhaal ingezogen om meer dan 5 uur later (met 1 pauze van 45 minuten) met pijn in je hart afscheid van ze te nemen. Het stuk zit vol, overvol bijna, maar alle karakters zijn rond en hebben zinnige dingen te melden. Het woord AIDS komt nauwelijks voor, meer wordt er gesproken over de Pest. De bijbelse verwijzingen naar de zondvloed en de engel zijn soms erg Amerikaans, maar zijn in de context van dit stuk absoluut geloofwaardig. “Angels†geeft een ontluisterend beeld van de Amerikaanse samenleving en blijkt 15 jaar na dato nog even veelzeggend. Er sterven in Manhattan nog maar weinig mensen aan AIDS, maar het gevoel van verlies, het verdriet van afscheid nemen en de maatschappij en haar verschoppelingen blijven schitterend in evenwicht in Kushners fenomenale stuk.
De acteurs schitteren zonder uitzondering. Hadewych Minnis speelt een aandoenlijke en wanhopige Harper (een heel andere interpretatie dan Catherine van Bruggencate bij het Ro). Fedja van Huet is fantastisch als Louis, de jongen die zijn stervende partner verlaat. Prior, de zieke jongen is zonder twijfel de beste rol van Eelco Smits tot nog toe. Barrie Atsma zie je worstelen als Mormoon met zijn gevoelens. Hans Kesting maakt van zijn Roy Cohn een afschrikwekkende maar ook aandoenlijke man. Marieke Heebink, Alwin Pulinckx en Roeland Fernhout spelen de andere rollen op een fabelachtige manier. Hier is een ensemble aan het werk wat prachtig in evenwicht is en je moeiteloos meeneemt op de lange reis die Angels in America toch is. Maar het is een reis om van te genieten.
Na een nachtje slapen ben ik alleen nog maar enthousiaster. Mijn verwachtingen waren, na mijn ervaring bij het Ro theater, torenhoog, maar TGA lost ze hier moeiteloos in. “Angels†is een pracht van een voorstelling en wat mij betreft nu al het hoogtepunt van dit theaterseioen. En dan was dit nog maar de eerste try-out. Snel boeken die kaarten!
