Ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van de stad Amsterdam werd in 1975 een grootse musical gemaakt op basis van het klassieke toneelstuk Gijsbrecht van Amstel van Joost van den Vondel. Jasperina de Jong schitterde in een grootse enscenering in De Engel van Amstrdam die geschreven werd door Lennaert Nijgh (tekst) en Joop Stokkermans (muziek). Na deze succesvolle opvoering verdween de musical in een diepe la. Te gedateerd, te cabaretesk en te fragmentarisch om uit te groeien tot een echte klassieker. Toch is het de laatste voorstelling in M-Lab in het kader van het festival rond 50 jaar musical in Nederland, maar men koos voor een drastische bewerking onder regie van de cabaretier Thomas van Luyn.
De musical vertelt het verhaal van Gijsbrecht, burgemeester van Amsterdam die te maken heeft met problemen die het hedendaagse publiek nog angstig bekend voorkomen. Hij wil een kathedraal bouwen op een plek waar veel mensen wonen (Noord-Zuidlijn?), heeft te maken met een overspannen vrouw, een doorgedraaide zakenman, een overheersende vader en tot overmaat van ramp verschijnt er een Engel des Heren ten tonele. Als die Engel dan ook nog een hoofddoek blijkt te dragen zijn de poppen letterlijk aan het dansen.
Je krijgt in De Engel van Amsterdam behoorlijk wat flauwekul voor je kiezen en je moet de logica maar helemaal vergeten. Toch geeft het niet. Hier staat een cast op het toneel die vooral lol wil maken en het lukt ze moeiteloos om je twee keer 45 minuten mee te nemen in de wonderlijke wereld van het Amsterdam uit 1300.
Ster van de avond is de cabaretier Niels van der Laan als Gijsbrecht, die met een prachtige, gortdroge timing de meeste lachers op zijn hand heeft. De boomlange van der Laan is getooid in kittig kort broekje met pofpijpjes, die in combinatie met een lullige stropdas meteen laten zien hoe serieus we deze burgemeester moeten nemen. Als zijn vader dan ook nog gespeeld wordt door de slechts één jaar oudere en nog veel langere Milan van Weelden en de Engel Rafael wordt vertolkt door de petieterige Suzan Seegers is de meligheid compleet.
Zo’n beetje alles wordt op de hak genomen in de voorstelling: misbruik binnen de katholieke kerk, terrorisme, honger naar geld en religieuze spanningen. In sneltreinvaart komen de grappen op je af en debuterend regisseur van Luyn (die we vooral kennen uit Kopspijkers en als de helft van het duo Mike en Thomas) leeft zich uit in een spannende enscenering waarbij mooie beelden (een prachtige vondst met fietsen tijdens de canon “Vannacht kan van Alles Gebeuren”) afgewisseld worden met grote clichés (een stroboscoop tijdens een gevecht kan echt niet meer). De voorstelling is zo “vol” dat het geheel niet helemaal beklijft. Door de overvloed aan thema’s lijkt het of van Luyn in zijn voorstelling wel heel veel boodschappen wil overbrengen. In plaats van dat de voorstelling je raakt, dreigt het gevaar van een moralistisch zoekplaatje. Gelukkig zitten er genoeg rake grappen in het ietwat chaotische script om de toeschouwer geboeid te houden.
Dat laatste ligt vooral aan de zeer talentvolle cast. Naast eerdergenoemde spelers was het een genoegen om Rolf Koster weer eens in een nieuwe rol te zien als griezel van een bisschop. Cystine Carreon speelde een verrukkelijke Badeloch en was zoals altijd vocaal indrukwekkend. Ook speelde ze nog prachtig viool. De cast was überhaupt muzikaal op dreef met bijdragen van Van der Laan op gitaar en klarinet en Koster op saxofoon. Ze tilden de prima pianobegeleiding van Marc-Peter van Dijk naar een hoger niveau. Jasper Stokman en Hilke Bierman completeerden de cast als zakenman Vosmeer en het liefje van van vader, Brechje.
Is De Engel van Amsterdam de beste Nederlandse musical uit de jaren 70? Zeker niet. Hiervoor is het script gewoon niet sterk genoeg. Maar het is fijn dat de prachtige muziek van Joop Stokkermans weer is te horen. De score bevat enkele heerlijke walsnummers (Mijn Hoofd draait Om en Om en Voor Elkaar) en het schitterende “Heimwee naar de Hemel”. De muziek is allesbehalve gedateerd. M-Lab nam een gok met deze productie en deze gok is het aanzien meer dan waard. De voorstelling is tot en met 4 juli te zien.
Scenefoto’s: Bob Bronshoff
