“We hoeven niet meteen de Ark van Noach te bouwen”, is de nuchtere reactie van de burgemeester op de eerste berichten van stijgend Maaswater in Limburg. Een ambitieuze radiojournaliste mag dit naderende onheil niet verder onderzoeken, maar krijgt de opdracht verslag te doen van het optuigen van de plaatselijke kerstboom. De toon van het nieuwste openluchtspektakel Het was zondag in het zuiden is gezet: er wordt alarm geslagen, serieus nemen of niet?
In de meer dan twee uur die dan volgen wordt dit conflict rond de Limburgse watersnoodramp in 1993 uitgevochten. Of beter gezegd uitgekibbeld. Het is immers zomer, we zijn goed geluimd, we willen vermaakt worden. De conflicten zijn lief en vooral diep menselijk. We zien opgewonden standjes als de hoofdredacteur van de regionale omroep (aanstekelijk gespeeld door Raymond Kurvers) die wel heel neerbuigend optreedt tegen de verse, leergierige nieuwe redactrice Sarah Dreesens (een prachtig zingende Renée van Wegberg). Of haar zus Irene (Suzan Seegers, let op haar versie van Auto, vliegtuig) die te kampen heeft met haar uitgebluste huwelijk met Wouter (een aandoenlijke Victor Lammertijn). Zo maakt een cast van professionele en minder professionele acteurs die behoorlijk op dreef zijn, de dan nog ongrijpbare dreiging van de ramp toch nog tastbaar.
En dan wanneer de steeds bozer wordende Maas werkelijk een levensgevaarlijk monster wordt, maakt de voorstelling de term spektakel waar. Zware regenval (het toeval wilde dat het tijdens de première ook hard regende), een dijkdoorbraak, de evacuatie van een kudde schapen, twee schattige oudjes omsingeld door wassend water en zo verder. Voor onze ogen, in dat enorme decor, tientallen meters van links naar rechts, wordt dat allemaal met het schijnbaar grootste gemak van de wereld gerealiseerd. Een mooi staaltje samenwerking tussen cast, technici en niet te vergeten Martin Michel, verantwoordelijk voor de staging. En voeg daar een bijzonder mooi gezongen reeks songs van Rowwen Heze toe. Zelfs diegenen die niets voelen bij de muziek van die band, gaan overstag bij het rijkelijk met musicalsaus overgoten duet Auto, vliegtuig door Suzan Seegers en Victor Lammertijn.
Jammer genoeg vormt de basis van dit spektakel een script of een opzet dat wel wat kansen mist. Zo wordt het verhaal verteld door de Heilige Anthonius. Katholieken onder ons kennen Anthonius als patroonheilige die ze aan kunnen roepen als ze dingen kwijt zijn (“Heilige Anthonius, beste vrind, maak dat ik mijn ... vind”). In de voorstelling wordt Anthonius aangeroepen door Mie (Anne-Mieke Ruyten), de moeder van Sarah en Irene. Zij draagt Anthonius op haar dochters die altijd weg zijn, te vinden om Kerstmis eindelijk weer eens met het hele gezin te vieren. Tijdens een watersnoodramp is deze missie zelfs voor een heilige een heuse uitdaging. Deze verhaallijn geeft een extra spanningselement, een extra Zwaard van Damocles. We denken onmiddellijk terug aan het vorige spektakelstuk dat regisseur Servé Hermans ons bracht: in Dagboek van een herdershond had Erik Odekerke het ook voortdurend aan de stok met zijn engelbewaarder Angela Schijf. De nieuwe deus ex machina van dienst wordt gespeeld door Buddy Vedder. Maar hoewel Vedder hier een van zijn beste en komische rollen uit zijn carrière neerzet (wat jammer dat zijn televisiesucces hem lang heeft weggehouden van het musicalpodium) en hier en daar nog een katholiek rondloopt die regelmatig met patroonheiligen converseert, voelt deze lijn als een schrijverstruc. Vedders bravoure en controle zijn een studie waard, maar zonder Anthonius had dit verhaal ook verteld kunnen worden.
Een serieus gegeven als een natuurramp - en de bijbehorende zorgen om hoe de mens met moeder aarde omgaat - kan in een voorstelling altijd wat humor gebruiken, wat lucht. Maar in deze voorstelling komt er wel heel veel lucht aan te pas, alsof we na elke drie minuten een grap of een liedje moeten horen. Veel kansen op een beetje diepgang worden zo niet gebruikt.
Verder ontbreekt in de voorstelling een climax. De oplossing van de ramp wordt niet geforceerd door mensenhanden, geen moedige heldendaad. Het verhaal doet wel een kleine poging. Koppige Mie en haar man weigeren zich te laten evacueren, zien prompt het water tot aan de knieën naderen, terwijl dochter Sarah door weer en wind op zoek gaat. Wat een mooie reddingsactie had kunnen worden, loopt echter met een sisser af. Misschien heeft een voorstelling dat de spanning rond een watersnood beschrijft, gewoon pech: bij hoogwater kun je alleen wachten tot het water weer zakt. En dat doet het water dan ook tijdens de finale. Er wordt een loflied gezongen op samenwerking - toegegeven, we zagen in een eerdere scène een aantal mensen samen zandzakken neerzetten -, maar we zagen die samenwerking om eerlijk te zijn helemaal niet. We zagen vooral gekibbel, de personages spráken hooguit over samenwerking.
Toch, zoals gezegd, het is zomer en wie heeft er dan geen zin in een paar uur oog- en oorstrelend spektakel met uitstekende acteurs en zangers? Voor je er erg in hebt, zet je al je reserves opzij en zing je met je beste ABN Het is een kwestie van geduld mee.
