Meer dan een jaar geleden werd de musical door nieuwbakken producent Oatmilk Studio al aangekondigd. De ver van je bed show zou een mix worden van cabaret en musical. Nu loopt musical uiteen van The Phantom of the Opera tot Hamilton en alles daartussen en cabaret van Paul van Vliet tot Stefano Keizers en iedereen daar weer tussen. Een voorstelling van die mix was nauwelijks voor te stellen. Wanneer men de makers ernaar vroeg, konden zij ons ook niet van een pasklaar antwoord bedienen en was de boodschap: ‘Kom maar kijken’. Afgelopen zaterdag konden we dan eindelijk naar het eindresultaat van – zo heet de musical inmiddels – Ver van je bed kijken en wat blijkt? Niks mix, niks nieuws. Maar wel een goede, nee, uitstekende voorstelling.
Het ooit zo ogenschijnlijk harmonieuze gezin van Marjan (Annick Boer) staat op springen. Nog onwetend brengen dochter Hanna (Renée de Gruijl) en zoon Pieter (Martijn Kardol) een bezoek aan het ouderlijk huis in de waan dat daar het 30-jarig huwelijksjubileum gevierd gaat worden. Maar Marjan heeft in plaats daarvan slecht nieuws: vader is naar Portugal gevlucht met zijn veel jongere minnares. Hoe gaat het gezin deze klap overleven?
Over dit gegeven heen heeft schrijver Maarten Hopman een laag gelegd waarin de acteurs als zichzelf uit het verhaal treden en commentaar leveren op de gebeurtenissen. En daar zit een van de hoofdgrappen van de voorstelling: alle vier streven ze ernaar het publiek een feelgoodmusical (de tagline van Ver van je bed) op te dienen, maar hoe hard ze ook hun best doen, het verhaal wordt ‘uit zichzelf’ steeds droeviger. Terwijl het weer buiten slechter en slechter wordt, bekent dochter Hanna dat zij met haar 29 jaar nog niets heeft gerealiseerd van wat volgens haar iemand van 30 moet hebben bereikt. Geen relatie, geen vaste baan, geen eigen huis et cetera. Zoon Pieter heeft wel een relatie, maar die bevindt zich in een crisis. Vandaar dat hij een nieuw huis zoekt, maar probeer anno nu maar eens aan woonruimte te komen. Tot overmaat van ramp heeft mams haar heil gezocht en gevonden in een heuse lifecoach (Bart van Veldhoven), die voortdurend openheid en transparantie propageert.
Terug naar het begin: Ver van je bed zou een mix van cabaret en musical worden. Maar wat zag het publiek uiteindelijk op de première? Iets wat meer lijkt op een lange aflevering van een Amerikaanse televisie-sitcom. Maar wel een van het kaliber van legendarische komedies als The Golden Girls en Frasier. De setting van de keuken, de dialogen aan het keukenblok, de snelle en spitsvondige dialogen en vooral de ramp die de hoofdrolspelers aan het begin van de aflevering overkomt, die dan binnen een beperkt tijdsbestek het hoofd wordt geboden, stuk voor stuk ingrediënten van het genre. Het lijkt erop dat een jaar lang schaven en poetsen aan het aanvankelijke, vernieuwende idee een traditioneel eindresultaat heeft opgeleverd.
Niks nieuws, want haal de bingokaart van de satire op de moderne tijd maar tevoorschijn: meditatie, havermelk, artificial intelligence, online dating, over al deze moderniteiten worden grappen en grapjes gemaakt. Het onderbreken van het verhaal om even stil te staan bij de gebeurtenissen en zelfs het achteraf aanpassen van het slot hebben we vaker meegemaakt. En de talrijke liedjes van Ezra van Nassauw doen vooral denken aan het luchtige materiaal van Harry Bannink en Annie M.G. Schmidt, met een vleugje Avenue Q. Maar wat er over is gebleven van de vernieuwende plannen, is prachtig. Het is heerlijk om vier begenadigde acteurs hun talenten te zien botvieren op Maarten Hopmans strakke en geestige script vol rake verbale grappen. De liedjes mogen vertrouwd voorkomen, maar klinken fris en maken vrolijk. Nergens wordt er geschuurd of worden we verrast met een o la la-moment, maar wat kan tussen de lijntjes blijven af en toe mooi zijn.
De prestatie van de avond wordt echter geleverd door Martijn Kardol. Tot nu bekend van zijn solocabaretvoorstellingen (o.a. De situatie) debuteert hij als musicalacteur. Wij betrapten de cabaretier in de staart van zijn eigen shows al op een opvallende voorkeur voor musicalliedjes, maar Ver van je bed bewijst dat de cabaretier een aanwinst is voor het musicalgenre.
Is die beoogde mix van cabaret en musical dan toch gelukt?
