Dat theater zeker niet alleen iets is voor elite die de neus ophaalt bij “lagere”cultuurvormen blijkt maar weer eens bij de musical “Volendam”, waar een gedeelte geboeid een theaterstuk volgt, terwijl een ander deel elke mogelijkheid aangrijpt om mee te klappen als waren ze publiek bij een “muziekfeest op het plein”. Soms gebeurt dat op aangeven op het podium, maar op andere momenten lijkt het een soort natuurlijke reactie. Het levert een beetje raar gevoel op. Maar er is nog iets bij deze musical wat vertwijfeling oproept. Is dit soap-achtige verhaal van Niek Barendsen, waarin je bijna elke ontwikkeling, geloofwaardig of niet, ruim van tevoren voelt aankomen nu serieus bedoeld, of zitten we naar een scherpe parodie te kijken. Op de rol van Ooitje na wordt vrijwel alles zeer serieus gespeeld, terwijl het verhaal met goed fatsoen niet serieus te nemen valt. Als we uitgaan van een parodie is Volendam de musical wel heel vermakelijk..
In Volendam keert Mary (Maaike Widdershoven) vanuit Canada terug naar Volendam om de nasleep van haar vader’s overlijden te regelen. Met tegenzin, want ze was destijds vertrokken omdat ze zwanger was van Simon (Jasper Kerkhof), maar hij was alweer met het volgende meisje gesignaleerd. Om niet de roddel van het dorp te worden moest Marietje, zoals Mary toen nog heette, naar een oom in Canada, en ondanks de daaropvolgende miskraam is ze daar gebleven. Haar dochter Rose (Kaily van Starrenburg) beleeft een kleine cultuurschok, maar vindt al snel de liefde.
Terug in Volendam komt Mary haar vroegere hartsvriendin Lea(Hilke Bierman) tegen. Zij blijkt inmiddels getrouwd met Simon, die destijds een veelbelovend voetballer was, maar nooit doorbrak. Een stevig drinkende gefrustreerde voetbaltrainer van het elftal van zijn zoon Tom (Job Bovelander) is alles wat hij is geworden. Tom heeft samen met Cees (Stefan de Kogel), Klaas (Ruud van Overdijk) en Jaap (Rick Sessink) een beginnende boyband, Zilt.
Het wordt binnenkort weer kermis, de dagen waarin het dorp verandert in een Sodom en Gomorra. Zilt mag optreden, maar zal dat goed gaan met alle verleidingen die het hedendaagse leven kent. En zal het knaap Jaap lukken zijn weddenschap met de andere bandleden te winnen en met een meisje naar bed te gaan.
Misschien lukt dat wel met de dorpsslet Annie (Ylva Wichers Schreur), de dochter van de wethouder(Metta Gramberg), wethouder van het dorp. Gramberg speelt ook de rol van Ooitje, een vrouw die zich in klederdracht laat fotograferen met de toeristen en het gebeuren beschouwt. De verwikkelingen volgen zichzelf in razend tempo op, al zijn ze op een soap-achtige wijze wel voorspelbaar. De onthulde geheimen verrassen nergens (op de meest absurde waarin Alkmaar een rol speelt na), maar ondanks dat, of misschien wel juist dankzij, boeit het verhaal wel.
Volendam de musical is zeker geen puur loflied op het dorp. De problemen die we kennen van de Nederlandse vissersdorpen, van kleine hechte gemeenschappen in het algemeen of van Volendam in het bijzonder worden al dan niet serieus aangehaald. Zo hoort bij de rampen van Volendam naast de brand ook Yolanthe, die er een paar keer van langs krijgt, en oppert de wethouder een Partij Voor Volendam tijdens een xenofobische verhandeling. Het steenkolen-Frans van Mon Amour wordt met een knipoog in het stuk verwerkt, en is mede dankzij de authentiek ogende BZN-pasjes als parodie helemaal af.
Op een feest-scene na zijn verder alle liedjes in de voorstelling in het Nederlands, wat betekent dat onder andere ‘Sailing home’, ‘Just an illusion’ en ‘One way wind’ in een op het verhaal toepasselijke Nederlands bewerking te horen zijn. De meest liedjesuit de voorstelling zijn van Jan Smit, die ongeveer de originele artiest is van een derde van de liedjes in de voorstelling. Naast the Cats en BZN zijn ook Nick en Simon meermaals vertegenwoordigd. De songs zijn in de voorstelling geen klakkeloze kopieën van het origineel, maar krijgen veelal nieuwe arrangementen, die soms verrassend anders en meestal ook erg mooi zijn. Alleen de Maribelle-klassieker “Ik hou van jou” blijft het mooist als ze klein wordt gebracht, maar eindigt in deze show in totale bombast, passend bij de gebeurtenissen, maar minder goed voor het lied zelf.
De makkelijkste manier om bestaande liedjes in een voorstelling te krijgen is natuurlijk de juiste keuze van namen. Dat een karakter Lea heet mag niet verbazen, wel dat het gelijknamige Cats-nummer er niet in zit. Wel heeft Rose eigenlijk Roseanne (“genoemd naar een comedy die jullie hier niet kennen”, waarna Rose als blijkt dat de Volendammers deze zeer goed blijken te kennen snel een ander onderwerp aansnijdt) en wordt de gelijknamige Nick en Simon hit ingezet.
De cast presteert uitstekend. Metta Gramberg heeft de zware taak voor de constante vrolijke noten te zorgen, maar krijgt de lachers duidelijk en ogenschijnlijk eenvoudig op haar hand. Ze hoeft maar in klederdracht op te komen, en de eerste lach is binnen. Ook de armetierige pogingen als wethouder om hip over te komen kunnen op veel reactie uit de zaal rekenen. De andere twee volwassen vrouwen, Hilke Bierman en Maaike Widdershoven, doen het eveneens uitstekend. Er broeit heel duidelijk iets tussen de twee, die geen van beiden naar elkaar het achterste van hun tong laten zien. Jasper Kerkhof begint als zuipschuit duidelijk onsympathiek, maar krijgt ook een menselijke kant als de voorstelling vordert. Qua zang zit hij wel een paar keer tegen zijn grenzen en dus het valse aan. Van jonge musicalacteurs verwacht je enthousiasme en speelplezier, en dat is gelukkig ook wat je bij deze voorstelling krijgt. Overtuigend acteerwerk en zowel solo als in groep vertolken ze de liedjes prima.
Wat minder geslaagd zijn de accenten de alle spelers gebruiken. De Volendamse tongval klinkt soms authentiek, maar minstens even vaak geforceerd, en dat geldt ook voor het Amerikaanse (Canadese) van Rose. Het is begrijpelijk dat de moeite wordt gedaan, en als je de keuze maakt deze ook moet worden volgehouden, maar soms stoort het en gaat het ook ten koste van de verstaanbaarheid.
Het decor is statisch; een paar gevels, een verdieping, een benedenverdieping, en een buiten-gedeelte met een Maria-beeld, na de pauze aangevuld met een reuzenrad. Geen draaischijven of “oprollende plaatsen van handeling’’ . De sfeer wordt gemaakt met licht: gewoon licht als spots en verlichting maat ook kleurige led-lcht. Het is zeer effectief; meer blijkt echt niet nodig. Soms weet het ook de humor te versterken, zoals bij het Maria-beeld dat gaat huilen. Wat rode lichtjes geven een simpel, maar leuk effect.
Wie al gelukkig wordt bij de eerste Volendamse klanken heeft met deze musical een prima avond uit en wie niet allergisch is voor traag-ritmisch meeklappen of muziek uit Volendam kan zeker overwegen deze musical te bezoeken. Volendam kent namelijk een aantal fraaie nieuwe arrangementen van bekende nieuwe en oude Palingsound-nummers, een frisse en enthousiaste cast, een flinke dosis humor en een in zijn onzinnigheid en voorspelbaarheid toch leuk verhaal. Werkt klapvee wel op je zenuwen wordt het genieten van Volendam een stuk zwaardere opgave.
