Recensie

A New Brain ⭐⭐⭐⭐

Momenteel speelt op het NDSM terrein in Amsterdam Noord de eerste productie van de Kernploeg: A New Brain. Musicalworld woonde de voorstelling bij en was getuige van een uitstekend debuut, dat absoluut naar meer smaakt.

In 2016 liet De Kernploeg, opgericht door Erwin Aarts, voor het eerst van zich horen. Vernoemd naar Jerome Kern, die wordt beschouwd als de eerste Amerikaanse musical
componist. Opgericht met de ambitie om jaarlijks minder bekende stukken uit de rijke Amerikaanse musical portfolio op de planken te brengen. Producties die anders de weg naar Nederland niet zo snel zouden vinden. Waarbij het gaat om de kern van een voorstelling, daar waar het bottom line om draait: de muziek en het script. Geen grote decors, special effects of andere theatrale opsmuk, maar met minimale middelen gewoon spelen vanuit je hart.
Voor de debuutvoorstelling, A New Brain, is gekozen voor een oude hal op het industriële NDSM complex in Amsterdam Noord. Niet bepaald een gelikte locatie, maar wat zou het ook als je je richt op de kern, op het hart van een voorstelling. De locatie doet sterk denken aan de oude locaties van enkele Off West End theaters in Londen, zoals die van het Union Theatre of Southwark Playhouse: nauwelijks herkenbaar als theaterlocatie, afgelegen, oud, een industriële omgeving en beperkte voorzieningen. Met een zaalingang die twee meter voorbij de toiletten ligt, hetgeen in de situatie dat de plaatsen vrij gekozen kunnen worden en de rijen toeschouwers zich al vroeg vormen, altijd voor wat ongemakkelijke situaties zorgt. Maar op een of andere manier zijn dit wel de plaatsen waar artistieke en creatieve talenten, zowel op als achter het toneel, doorgaans zo goed uit de voeten kunnen. Terug naar de basis en niet afgeleid door de grandeur van de grote moderne theaters. Het kan geen toeval zijn dat juist op deze locaties juweeltjes van nieuwe, of bestaande maar minder bekende voorstellingen gemaakt en ontdekt worden. A New Brain, een deels autobiografische musical uit 1998 van William Finn, is daarop geen uitzondering.

A New Brain vertelt het verhaal van Gordon Schwinn, een componist. We maken kennis met hem op het moment dat hij achter de piano en met frisse tegenzin worstelt met het afschrijven van een lied voor een kindertelevisieshow, dat niet bepaald als een artistiek hoogtepunt beschouwd zal gaan worden. De deadline nadert, Gordon voelt zich creatief beperkt en ervaart een forse druk om met iets af te komen. Hij wordt daaraan vlekkeloos herinnerd door ‘Fred de Kikker’, de als kikker verklede manager en ster van de kindershow. In het bijzijn van zijn wat neurotische vriendin en tevens agent Rhoda wordt Gordon onwel en moet hij afgevoerd worden naar het ziekenhuis. Daar blijkt dat er iets enorm is misgegaan in zijn hersenen, en Gordon moet direct geopereerd worden. Een gevaarlijke operatie met een groot risico, maar een keuze heeft Gordon feitelijk niet want zonder operatie heeft hij helemaal geen kans. Gordon vreest de gevolgen van de operatie, bang te blijven zitten met een brein vol muzikale ideeën, die zijn brein nooit zullen verlaten. Op zijn ziekbed komt hij terecht in een wereld waarin hallucinaties en realiteit elkaar afwisselen, waarbij het de vraag is of Gordon ooit nog de oude wordt, zijn leven weet te herwaarderen en zich eindelijk creatief vrij zal voelen…

A New Brain behandelt een op zich zwaar thema, het hebben van zeer ernstig hersenletsel. Het is opmerkelijk dat in een week dat hersenletsel voor velen opeens zo dichtbij kwam door een tragisch voorval met een jonge Nederlandse voetballer, juist deze voorstelling in première gaat. Veel van wat deze week de media heeft gehaald, hangt Gordon boven het hoofd. Toch ligt de voorstelling, een doorgecomponeerde eenakter van ongeveer 90 minuten, niet heel zwaar op de maag. Humor en cynisme houden de voorstelling in balans, realiteit en waanbeelden lopen door elkaar heen. Het personeel in het ziekenhuis is creep en knotsgek tegelijk. Een cynische arts die tijdens het meedelen van de diagnose de grootste moeite heeft van de verpleegster af te blijven, een verpleger met roze veters in zijn witte sandalen die een interesse in Gordon toont die verder gaat dan een reguliere relatie met een ziekenhuis patiënt en tenslotte een verpleegster die Gordon op de dag van zijn behandeling zingend toe sneert dat hij toch echt een enorme kutdag gaat krijgen. Maar dat is nog niet alles wat Gordon te verwerken heeft. Wat te denken van een moeder die haar zoon op enig moment ten grave lijkt te brengen en in al haar verdriet tegelijkertijd fijntjes concludeert dat haar zwarte jurk toch wel lekker afkleedt…
Het is wel duidelijk dat de omstandigheden aan het bed van de zieke Gordon niet standaard te noemen zijn. Gelukkig zorgt Gordons vriend Vincent nog voor enige balans.

De cast van A New Brain is ijzersterk te noemen. Freek Bartels (Gordon) heerst over het podium, overtuigend in zijn spel — aangrijpend maar niet over de top dramatisch — en fenomenaal in zang. Bij deze fijne score voelt Bartels zich hoorbaar als een vis in het water. Ook Lone van Roosendaal zet een topprestatie neer. Slechts twee weken na de finale van The Bridges of Madison County staat haar vertolking van Gordons moeder Mimi als een huis, van haar plotselinge entree op het podium — met opvallende pruik, nog opvallender strakke jurk met decolleté en met twee boodschappentassen vol met prullaria voor het ziekbed van haar zoon — tot het aangrijpende slot van de voorstelling. Van Roosendaal zet een bijzonder typetje moeder neer: opvallend gekleed, tikkie ordinair, bemoeizuchtig, en bij tijd en wijle in haar bezorgdheid een behoorlijke zenuwlijer. Van Roosendaal kan razendsnel schakelen tusssen ordinair en degelijk, tussen serieus en komisch. Na recente mooie rollen in Sky en Bridges bevestigt zij haar veelzijdigheid en laat ze in spel als zang haargrote kwaliteiten zien.
Tony Neef heeft in deze voorstelling meerdere rollen, oa die van arts en Fred de Kikker, de ster van zijn eigen kindertelevisieshow. Neef is als altijd sterk in spel en zang; hij heeft een beetje de pech dat zijn kikkerescapades in aantal in deze voorstelling wellicht een beetje too much zijn. Anderzijds blijkt de kikkersong uiteindelijk wel van vitaal belang te zijn voor Gordon.
De cast wordt gecompleteerd door Dennis Willekens en Eva Poppink als uitermate komisch verpleeg duo. Met name Willekens bezorgt de toeschouwers regelmatig een brede grijns met de door hem neergezette stereotiep verpleegkundige. Jonathan Demoor speelt Gordons partner Vincent verdienstelijk; met name zijn mooie stem is opvallend. Christanne de Bruijn is een frisse verschijning als Rhoda, vrij en brutaal in haar spel. En tenslotte een goede Peggy Sandaal als dakloze Lisa, wier rol aanvankelijk wat moeilijk te connecteren lijkt aan de overige personages en de context van het verhaal.  Uiteindelijk leert Lisa ons dat ‘geven’ niet alleen in geld uit te drukken valt, maar ook in de noodzaak van het geven van aandacht en liefde aan iemand voordat het wellicht te laat is.

Met het wegvallen van het M-Lab hielden de musicalfans, die ook oog en oor hebben voor de niet commerciële producties, aanvankelijk hun hart vast. Want waar zou het naar toe gaan met de kleine voorstellingen die als tegenhanger van de grote Broadway en West End producties door hen doorgaans enorm gewaardeerd werden. In ’t Zonnehuis heeft OpusOne inmiddels middels een aantal juweeltjes laten zien dat we ons daarover voorlopig geen zorgen hoeven te maken. Het debuut van De Kernploeg is in dit kader ook veelbelovend te noemen, en een meer dan welkome aanvulling op het huidige musicalaanbod in ons kikkerlandje.


A New Brain speelt nog t/m zondag 23 juli op het NDSM terrein in Amsterdam Noord. Voor de voorstellingen van as woensdag en donderdag is nog een beperkt aantal kaarten te koop. Gewoon doen!

14 July 2017
Première
Amsterdam Noord
ITW NDSM loods
http://anewbrain.nl/

Over de auteur

MarkZ schreef dit artikel voor jou

MarkZ

Mark is sinds 2016 redacteur bij Musicalworld. Zijn eerste musical was Miss Saigon, met Tony Neef en Linda Wagenmakers, eind jaren '90 van de vorige eeuw. De voorstelling liet een onvergetelijke indruk achter en veroorzaakte een heftige theaterverslaving, die niet meer te beteugelen bleek. Dik 20 jaar later heeft Mark inmiddels ontelbare voorstellingen bezocht, de laatste 10 jaar voornamelijk in Londen. Zijn all time favourite is Les Miserables, die hij in Nederland, Belgie, Duitsland, USA en Engeland inmiddels al in totaal zo'n 50 keer heeft gezien. Mark kan echter niet uitsluiten dat dit aantal nog zal stijgen...

Meer van MarkZ

Meer artikelen van MarkZ

Delen