Het lukt Evan maar niet om aansluiting te vinden bij zijn leeftijdsgenoten. Evan heeft geen vrienden. Hij is sociaal angstig, onzeker en eenzaam. Overtuigd dat niemand hem ziet staan en hij er niet toe doet. Evan voelt zich onzichtbaar voor anderen. Met het lied ‘Zwaaien tot het pijn doet’ wordt pijnlijk duidelijk wat dat mentaal met hem doet. Hartverscheurend. Door Danny Westerweel prachtig vertaald overigens vanuit de oorspronkelijke titel ‘Waving through a window’.
Om de zwaarmoedigheid het hoofd te bieden geeft Evans therapeut hem de opdracht brieven aan zichzelf te gaan schrijven, als een dagelijkse peptalk in een poging het zelfvertrouwen te verhogen. Als een van deze brieven in handen komt van schoolgenoot Connor Murphy, ook al zo’n loner, krijgt het leven van Evan onbedoeld een enorme wending. Evan wordt opeens gezien, hij telt mee en krijgt aandacht, liefde en de warmte die hij zo gemist heeft. Op zich een heel fijne ontwikkeling voor Evan, maar wat als dit allemaal het gevolg is van een enorm tragisch misverstand, waarbij je als het ware profiteert van het verdriet van anderen? Maak je dat dan eerlijk bekend, met het risico dat je weer terugkeert naar een staat van ‘onzichtbaarheid’? Of borduur je voort op het misverstand, met een reeks aan andere leugens, om je status te behouden? Of doe je dat (ook) om anderen te helpen? Want om het nog wat complexer te maken: de leugens blijken een helende werking op anderen te hebben. Verwarring alom voor Evan die verstrikt raakt in een web van steeds groter wordende leugens, waarbij de hedendaagse enorme druk van social media zich goed laat voelen.
De cast van deze Nederlandse Dear Evan Hansen is uitstekend te noemen. Evan wordt gespeeld door Ward van Klinken, die met puur en ijzersterk spel de verschillende lagen in het karakter van de angstige en onzekere Evan mooi blootlegt. Van Klinken beschikt daarnaast over een prachtige stem, waarmee hij de diverse hobbels in de niet zo gemakkelijke score moeiteloos lijkt te nemen. Van Klinken beleeft in Dear Evan Hansen zijn grote doorbraak. ‘Zwaaien tot het pijn doet’? Het zal hem in theaterminnend Nederland niet overkomen.
Marlijn Weerdenburg is Evans moeder Heidi, die zo druk is met studie en werk dat zij daardoor de connectie met haar zoon steeds meer verliest. Weerdenburg toont wat zij vocaal in huis heeft, zoals in het krachtige ‘Goed gedaan’. Maar hoogtepunt is het prachtig gezongen ‘Zo groot, zo klein’, een kippenvelmoment. Qua spel zou het op momenten nog wat subtieler mogen, om haar band met en oprechte zorgen over Evan nog geloofwaardiger te maken.
Connor Murphy wordt gespeeld door Pepijn van den Berg. Connor is een complexe jongen, die vol woede zit. Hij wordt gezien zijn gedrag op school weggezet als een bully, thuis als een probleemkind. Maar achter die houding schuilt een enorme pijn die er uiteindelijk toe leidt dat Connor een onomkeerbare beslissing neemt. Het personage van Connor begeeft zich in de voorstelling grotendeels in een andere dimensie, waarin hij fungeert als een soort van geweten voor Evan, als Evans innerlijke stem. Daarmee zien we ook een andere kant van Connor, al is dat in de gedachtewereld van Evan. Van den Berg zet de verschillende kanten van het karakter van Connor overtuigend neer.
Connors vader en moeder Larry en Cynthia worden gespeeld door respectievelijk Alex van Bergen en Cystine Carreon. Zwaar aangedaan door de ontwikkelingen rond hun zoon trachten zij ieder hun eigen weg naar verwerking te vinden. De aanwezigheid van Evan blijkt een grote troost. Van Bergen laat een mooi gelaagde ontwikkeling zien van een man die aanvankelijk vlucht in totale ontkenning, maar uiteindelijk breekt. Hij maakt indruk tijdens ‘Dan is ‘ie voor jou’, waarin Larry zijn oude honkbalpassie eindelijk kan delen - met Evan - omdat Connor er nooit interesse voor had. Hier wordt pijnlijk duidelijk dat een goede vader-zoon relatie helemaal niet zo vanzelfsprekend is.
Cynthia is de moeder die wanhopig probeert haar gezin bij elkaar te houden, wat bijna onmogelijk is gezien de dynamiek tussen de verschillende gezinsleden. De dramatische ontwikkelingen rond Connor hebben haar intens getroffen en in tegenstelling tot vader en dochter blijft ze aandacht vragen voor de mens achter Connor, de mooie dingen. Haar verwerking wordt voor een belangrijk deel door Evan ingevuld, tot haar ook in dat proces enorm verdriet wordt aangedaan. Cystine Carreon neemt het publiek ademloos mee in deze gevoelsreis en laat ook in deze voorstelling zien dat zij zich zo goed in een rol kan inleven dat het te spelen personage levensecht wordt.
Dan Zöe Murphy, Connors zus, gespeeld door Lisa Schol. Schol maakt diepe indruk als de sterke, op het oog wat harde zus die enorm worstelt met haar gevoelens voor haar broer, ontstaan vanuit een sterk gevoel van afwijzing. In het mooie lied ‘Requiem’ beschrijft ze dit treffend en laat ze meteen horen wat een geweldige stem ze heeft. Door de gebeurtenissen groeit Zöe naar Evan toe en laat zij langzamerhand ook haar gevoelige kant zien. Schol speelt die karakterontwikkeling overtuigend.
Dave Rijnders zorgt als Jared Kleinman met een fijn gevoel voor timing voor de broodnodige comic relief in de voorstelling. Jared helpt Evan zijn leugen(s) te verbloemen, wat steeds moeilijker wordt als de digitaal fanatieke en ambitieuze schoolgenoot Alana Beck, energiek gespeeld door Naima Bayo, de speurneus gaat uithangen en steeds meer vraagtekens gaat stellen bij de eindeloze stroom aan onwaarheden die Evan met hulp van Jared het internet op slingert.
Dear Evan Hansen schetst de tragiek van jongeren die het sterke gevoel hebben nergens bij te horen en niet gezien worden en uiteindelijk - in het nauw gedreven - niet altijd de juiste keuzes maken. Met verstrekkende gevolgen voor zichzelf maar ook hun naaste omgeving. Het is heel gemakkelijk om daar snel en snoeihard over te oordelen - het internet staat vol van ongezouten meningen van toetsenbordridders zonder zich ook maar te verdiepen in het ‘hoe en waarom’ - maar deze voorstelling helpt om gemaakte keuzes beter te kunnen duiden doordat je de gebeurtenissen vanuit verschillende perspectieven beleeft. Met als gevolg dat je meer inzicht krijgt in de gevoelens en worstelingen van de diverse personages en beter begrijpt dat een keuze maken moeilijker kan zijn dan dat het misschien lijkt.
Nog meer dan in de vaste West End-productie is in deze reizende productie voor een uiterst sober decor gekozen. We zien grote houten blokken zoals we die ook bij Come From Away zagen. Er wordt af en toe wat geschoven maar meer is het niet. En ook de vele tv-schermen en projecties zoals we die in Londen zagen, zijn hier meer gedoseerd. Het blijkt geen verkeerde keuze. Dear Evan Hansen heeft namelijk helemaal geen opsmuk nodig. Het fundament van de voorstelling is een indringend verhaal vol drama en aangrijpende hedendaagse thema’s, die je bij de strot grijpen en tot nadenken stemmen. Met gelukkig ook nog een hoopvolle boodschap voor hen die het gevoel hebben er niet bij te horen: Ook al ben je eenzaam en lijkt alles uitzichtloos, je staat er niet alleen voor, “Je wordt gezien”. Ook al zo treffend vertaald vanuit de originele titel “You will be found”.
Deze Dear Evan Hansen raakt diep in het hart.
Mark Zijdemans
foto’s: Set Vexy
