Perspresentatie

Jan Wolkers ontmoet de cast van Turks Fruit

Donderdagmiddag 15 september is de dag; locatie is De Visserij van Natuurmonumenten in Muiderberg. De acteurs zijn er al als de schrijver arriveert. Camera's flitsen als de man uitstapt. Zijn plek zal op het podium zijn; een plek waar hij nauwelijks meer vandaan zal komen.

Dick van den Heuvel, schrijver van het stuk, vertelt over het voortraject van de musical. Hoe hij na eerst een brief en daarna een telefoontje werd uitgenodigd op Texel, bij Jan Wolkers en zijn vrouw Karina thuis, en dat er aan de koffietafel veel is gesproken.

Drie van de liedjes worden vertolkt door Antonie Kamerling en Jelka van Houten, vocaal ondersteund door Stephanie, Nathalie, Marle en Alexandra, het ensemble van Turks Fruit.
Wat opvalt is dat de zang van Kamerling er wel op vooruit is gegaan sinds hij met ‘Toen ik je zag’ een onbegrijpelijke hit scoorde. Ook Jelka van Houten zingt zeker niet slecht, alleen bij ‘In augustus’ worden sommmige noten wel heel gevoelig geraakt. De nummers komen wat rock-achtiger over dan de meeste musicals die we gewend zijn.

Jan Wolkers hoort de nummers ook voor het eerst. Op de vraag of hij van musicals houdt is het antwoord dat hij van Amerikaanse musicals houdt. ?Echt? en daar valt het ten gehore gebrachte ook onder. Over de vermusicalisering van Turks Fruit zegt de schrijver: “Het is eerst geleefd, toen geschreven, toen verfilmd, dan kan een musical er ook nog wel bij. Straks nog een pantomimevoorstelling.”
Over de musical zegt hij “dat de makers het boek goed hebben gelezen. Er zitten zoveel lagen in het boek, maar de essentie is eruit gehaald.
De schrijver van de musical heeft het boek herontdekt toen hij het voor moest lezen; toen ervoer hij het heel anders dan toen hij het als zeventienjarige onder de dekens las. Het klonk ook als muziek.” Veel teksten zijn ook letterlijk of met kleine veranderingen in de songs terecht gekomen. Er zitten 40 a 50 liedjes in de voorstelling, althans op dit moment. Het verhaal vertelt zich via de liedjes, maar ook via de dialogen.

Uiteraard is er nog aandacht voor de activiteiten van kunstenaar Wolkers: het monument voor Rembrandt wat binnenkort zal worden gepresenteerd, het boek Turks Fruit dat in het fries is verschenen, en waarvan de schrijver zelf rode oortjes krijgt bij enkele passages. Componist Jan Tekstra, fries, leest nog een passage voor. Een boek met briefwisselingen met een jeugdvriend waaruit de schrijver zelf een stukje voorleest

Na het interview ontmoet de schrijver echt de cast van de voorstelling; en voor elk van hen zijn er zoenen. Of het nu de hoofdrolspelers zijn, het ensemble of het orkest.

Na de presentatie sprak ik met Ellen Evers, de musicalveteraan in het gezelschap, die de rol van moeder van Olga gaat spelen. In het boek komt ze er nogal slecht van af, dus mag gezegd worden dat ze de slechterik van het stuk is.
Voorheen stond ze vooral in bestaande musicals, dit keer weer in een originele.Het verschil is evident; bij die voorstelling waren de paden al platgetreden, terwijl bij deze voorstelling vanaf de bron wordt opgebouwd. Eerst het script lezen, zoeken naar de essentie, terugvallen en teruggrijpen uit dingen van haar eigen leven, zo levensecht dat de emoties soms naar boven kwamen. Iets wat bij meerdere castleden gebeurde. Want sommige karakters en gebeurtenissen waren zo herkenbaar, dat het wel erg confronterend werd. Ze herkent zichzelf soms heel erg in Olga (“was ik maar jonger, ik had die rol graag willen spelen”), maar ook haar grootmoeder in de rol die ze zelf moet spelen.

Hoewel ze bij het inlezen nog wel eens wilde terugvallen op een cliché stemmetje valse vrouw is de rol die ze gaat neerzetten niet die van ‘boze stiefmoeder’, die gewoon maar slecht is. Een vrouw die naar eer en geweten goed bedoelt, maar die uiteraard, onbewust, nogal met zichzelf bezig is. Die onbewust jaloers is op haar dochter, maar ook weer het beste met haar voorheeft, zeker in haar beleving. Die waarschijnlijk een psychiater nodig heeft om door te krijgen dat haar drijfveren niet zo nobel zijn als ze zichzelf voorhoudt. De naam van een vrouw die maar niet van de TV te slaan is met?nobelheid en oprechtheid valt om het type wat duidelijker te maken. “Maar in wezen ben ik een natuurlijk een opportuun klerewijf geworden als gevolg van eerder geleden pijn.”

De voorstelling wordt wel anders: het toneel is bijna leeg. De band staat erop, en verder is er een catwalk, met de drummer er achter. Alles wordt gespeeld met spaarzame rekwisieten die dan weer het een, dan weer het ander voorstellen. Om te zingen is deze musical relaxter dan de wat bombastische grote producties, waarin ook in de zang wat overacting zit.

Met zoveel songs zingt Ellen natuurlijk ook op een flink aantal mee. Favoriet op dit moment is een gezongen ruzie met Jelka en Sjoerd, maar ook het verleidingsnummer (waarin ze Antonie probeert te verleiden) is ook wel heel erg gaaf. Het nummer heeft een sexuele spanning, maar op een gegeven moment (in het nummer) laat ze hem staan (het moment dat hij ontdekt dat zij 1 borst heeft).

Ellen Evers geniet van de voorbereidingen; een hele interessante rol met een leuke groep. Het is afwachten hoe de ontvangst zal zijn.  Aan de inzet zal het niet liggen, aan de liedjes en teksten ook niet; de groep gelooft er heilig in. En in haar enthousiasme ben ik, ook een van de ‘moet dat nou, Turks Fruit als musical’ -mensen, in ieder geval overstag.

Credits:
Beeldhouwer: Antonie Kamerling
Olga: Jelka van Houten
Moeder van Olga: Ellen Evers
Vader van Olga: Sjoerd Pleijsier
Ensemble: Stephanie Asscher, Marle Brouwer, Alexandra Alphenaar en Nathalie Edwards
Regie: Peter de Baan
Script:  Dick van den Heuvel (op basis van boek Jan Wolkers)
Muziek:  Jan Tekstra Fons Merkies.
Liedteksten: Sjoerd Kuyper.

N.v.t.
Muiderberg
De Visserij
Turks Fruit

turks fruit, jan wolkers, antonie kamerling, ellen evers, jelka van houten, monique van de ven