En wat een prachtige gesprekken ontstaan op deze manier! Heel leuk!

Ik vraag me wel eens af wat het ongelofelijke wereldwijde succes van ‘Les Misérables’ kan verklaren. Als ik voor mezelf spreek, ik heb de musical heel vaak en in verschillende steden mogen zien, inclusief het 10-jarig jubileum in de Albert Hall en het 25-jarig event in de O2. De laatste jaren is het minder omdat ik als ik Londen ben de voorkeur geef aan het zien van iets nieuws. Neemt niet weg dat het nog steeds kriebelt als ik over Shaftesbury Avenue loop en het inmiddels iconische beeld van Cosette zie.

Wat is dan het universele gegeven dat het publiek al zo lang en op alle continenten aanspreekt ? Het is niet zo dat Les Mis een musical is in de traditionele zin van het woord maar zette in de jaren tachtig wel de trend voor de door gecomponeerde dramamusicals. Boublil en Schonberg hebben het succes van Les Mis nooit meer kunnen evenaren. ‘Miss Saigon’ kwam aardig in de buurt met een originele productie die zowel op West End als Broadway tien jaar liep en de revival momenteel nog in Londen en 2017 in New York. Ze probeerden het ook nog met het voor mij nog steeds magnifieke ‘Martin Guerre’ op West End en het jammerlijk geflopte ‘The Pirate Queen’ op Broadway.

Maar goed wat verklaart het succes van ‘Les Misérables’ ? Misschien een idee voor een volgende stelling binnen dit topic.

Voor mij is ‘Les Misérables’ nog altijd de musical van licht en duisternis, goed en kwaad, liefde en haat. En ondanks de ellendige gebeurtenissen in het verhaal is het overheersende gevoel dat van optimisme. De karakters in het verhaal zijn duidelijk neergezet zonder al te karikaturaal te worden en er is altijd wel een personage met wie je je op enig moment kunt identificeren of voor wie je sympathie voelt.

Voor mij is het ook belangrijk dat er geen oordelen worden geveld over de mensen in het verhaal en is Valjean’s gebed in ‘Bring Him Home’ even waardevol als dat van Javert in ‘Stars’. Ze bidden tenslotte tot dezelfde God. Het zou voor mij ook een mooie gedachte zijn als Javert in de Finale een plaats zou kunnen innemen tussen alle anderen die verschijnen in het hemelrijk. De makers kozen daar niet voor, maar waarom vraag ik me wel eens af.

Naast het verhaal en de muziek speelt ook het design van deze musical voor mij een cruciale rol. De strijd tussen licht en duisternis wordt perfect weergegeven in de ingenieuze baanbrekende set van John Napier, de kostuums van Andreane Neofitou en het geraffineerde lichtontwerp van David Hersey.

Het lijkt vaak alsof de scènes geschetst zijn door Rembrandt en sommige momenten zorgen bij mij nog altijd voor kippenvel. Zoals het begin van ‘At The End Of The Day’ als de paupers op het achtertoneel staan en zo dramatisch worden belicht, het begin van de Parijs scène ‘Look Down’ als we ineens tien jaar later zijn in het verhaal, of het moment dat de barricaden zich vormen na ‘On My Own’. Theatrale hoogstandjes.

Het is mooi om te zien dat Les Mis als musical ook continu in beweging blijft. In de loop der jaren is er toch heel veel veranderd ten opzichte van de origineel en ik vind het opvallend dat de kwaliteit van de productie in het Queens zo goed bewaakt blijft.

‘Les Misérables’ blijft altijd magisch. En ook als je denkt nu ken ik de voorstelling wel, op het moment dat die eerste kenmerkende maten beginnen, ben je toch weer voor bijna 3 uur verloren.

Misschien toch maar weer eens een kaartje boeken voor in het Queens Theatre ...

Ik heb de voorstelling nog nooit gezien. Het trekt eigenlijk niet zo mijn aandacht en heb me er dan ook nooit in verdiept. Maar door deze topic begin ik toch nieuwsgierig te worden. Toen de voorstelling in Nederland te zien was ging ik nog niet veel naar het theater. En in Londen hebben andere voorstellingen tot nu toe altijd mijn voorkeur. Maar ik denk dat ik het toch maar eens ga zien in Londen. En misschien krijg ik dan ook wel het les mis virus te pakken haha. Ik weet niet of het zo is maar door de vele karakters en verhaallijnen is het misschien moeilijk te volgen voor een les mis beginneling die wel engels verstaat maar niet op hoog niveau? Misschien is het aan te raden eerst de film te zien?.

Toen ik het voor het eerst zag had ik geen idee! Ik wist iets over Cosette en een gevangene, haha!
Ik vond het prima te volgen, ondanks dat je er, -als je de show vaker ziet/het boek leest/ de film kijkt-, wellicht achter komt dat je niet elke verhaallijn even goed hebt opgepakt.

Behalve dat, het is wel een show waarbij enige understanding van het verhaal handig is (itt tot bijvoorbeeld Beautiful) maar ook als je niet alles meekrijgt zitten er naar mijn mening genoeg gave momenten en mooie stukken muziek in om toch een mooie avond te hebben.

Ik weet niet of het kijken van de film handig is van te voren…
Mooie film, maar andere keuzes en beleving dan de musical.
Dan zou ik eerder het boek lezen. Daar worden de karakters uitgediept.
En anders gewoon een samenvatting om een idee te krijgen.

@Theo: Bedankt voor je mooie verhaal. Lastig om een stelling van te maken, maar dit het geworden:

Het is terecht dat Les Misérables een van de meeste succesvolle musicals ter wereld is geworden.

Ik kom er zelf later op terug.

Theo, wat een mooie, mooie woorden!
Oei, lastige maar interessante stelling Martijn.
Ik vind het zelf meer dan terecht en wel om de volgende redenen.

1. Er is naar mijn mening geen enkele musical/verhaal dat zoveel invloed heeft gehad op allerlei media. (Oke, Romeo en Julia en de bijbel niet meegerekend :p). Referenties in Donald Duck, Sesamstraat, The Simpsons, Family Guy etc. dat gebeurt niet zomaar.
2. 30 jaar na de premiere staat de show nog als een huis (hoewel ik het niet kan vergelijken met 30 jaar terug), en ook in andere landen behalve UK/Londen blijven producties openen/revivallen (is dat een woord, haha!) en.. verkopen.
3. Na 30 jaar verkoopt het nog steeds uit. Dit is deels ‘Oh les Mis is een klassieker dus ik ga er heen’ wat natuurlijk alleen maar sterker wordt naarmate de show langer staat (hetzelfde gelfdt voor bv The Mousetrap & Phantom) maar deels schijnbaar ook kwaliteit. Als het al zodanig outdated was, of er werd geen tijd/geld/liefde in het product gestopt denk ik niet dat een show de dertig jaar haalt.
4. Het feit dat de rollen van Les Mis nog steeds worden gezien als ultieme rol voor een hele hoop mensen zegt ook wel wat. Wederom speelt ‘het is iconisch, dus ik wil er in spelen’ een rol, maar deels is het repertoire schijnbaar zodanig interessant voor acteurs dat vele dit stuk nog willen spelen.
5. De tijdloosheid. In het verhaal komen thema’s terug die ook in deze tijd nog zeer actueel zijn en een snaar weten te raken. Alleen daarom al vind ik het verhaal van Les Miserables zo krachtig dat ik het de faam die het heeft zeker verdiend heeft.
6. Haar eigen strijd. De eerste versie van Les Miserables flopte hopeloos. De premiere in London werd helemaal niet zo positief ontvangen, en toch heeft de show zich weten te vestigen en een publiek weten te winnen. Dat zijn wat mij betreft credits waard.

Ik ben een Les Mis fan, dus ja, biased. Maar of je er nou wat mee hebt of niet, ik denk dat de getallen voor zich spreken. (over 70 miljoen bezoekers, langst lopende musical, vertaald in weet ik hoeveel talen etc..)

Ik zou nog terugkomen op de stelling of Les Mis terecht een succes is. Ik realiseer me dat de stelling niet zo sterk is, want wanneer is een succes terecht? Succes is vooral ook heel veel geluk hebben en precies op het juiste moment komen als mensen daar behoefte aan hebben. Ik denk dat Les Mis vooral heel veel geluk heeft gehad en dat het succes dat het nog steeds is vooral leunt op het instituut dat het geworden is. Als Les Mis vandaag als nieuwe musical zou openen zouden ze het denk ik een stuk lastiger krijgen.

Dus of het succes terecht is? Wel in de zin dat het er op het juiste moment was, maar voor mij niet als het om de kwaliteit van het stuk gaat. Ik vind het zeker geen slechte musical, maar het is niet een van mijn persoonlijke favorieten.

Les Mis is een prachtige voorstelling en geweldig mooie muziek, maar als ik dan weer naar Miss Saigon kijk, is deze voorstelling op elk vlak zo veel beter maar toch een minder groot succes.

martijn-j - 02 February 2016 10:06 AM

Toevallig gaat mijn scriptie dus over Othello en hier ben ik het dan ook niet mee eens. In het stuk is de afkomst van Othello zo belangrijk tov zijn omgeving, daarom vind ik niet dat je die zomaar kunt laten spelen door een blanke man. In Les Miserables is afkomst wat mij betreft geen belangrijk onderdeel van het verhaal en kan het daarom best.

Misschien komt dit bericht te laat, maar vind het wel belangrijk om te melden. Het klopt dat het bij Othello ook om zijn kleur gaat, maar dit wordt in de tekst zo duidelijk benoemd, door Iago, de vader van Desdemona en door hem zelf, dat het dus niet hoeft te zijn.

In de tijd van Shakespeare werd deze rol ook niet ingevuld door een donkere acteur, maar speelde ze met schmink.

martijn-j - 02 February 2016 10:06 AM

Waarom dan een detail als Eponine die als kind door een wit meisje en later door een zwarte vrouw gespeeld wordt ineens een dingetje is snap ik niet zo goed. Je weet immers dat het niet dezelfde actrice is. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld een Aziatische Fantine.

Dit heeft te maken dat het op dat moment wel één karakter/personage is. Er wordt een code in het begin neergezet, dat ze bijvoorbeeld blank is en dat moet worden doorgezet, anders raak je het publiek kwijt.

Jehee1111 - 12 February 2016 05:40 PM

martijn-j - 02 February 2016 10:06 AM

Toevallig gaat mijn scriptie dus over Othello en hier ben ik het dan ook niet mee eens. In het stuk is de afkomst van Othello zo belangrijk tov zijn omgeving, daarom vind ik niet dat je die zomaar kunt laten spelen door een blanke man. In Les Miserables is afkomst wat mij betreft geen belangrijk onderdeel van het verhaal en kan het daarom best.

Misschien komt dit bericht te laat, maar vind het wel belangrijk om te melden. Het klopt dat het bij Othello ook om zijn kleur gaat, maar dit wordt in de tekst zo duidelijk benoemd, door Iago, de vader van Desdemona en door hem zelf, dat het dus niet hoeft te zijn.

In de tijd van Shakespeare werd deze rol ook niet ingevuld door een donkere acteur, maar speelde ze met schmink.

Ja, omdat ze superracistisch en seksistisch waren in die tijd 😉 Vroeger speelden mannen ook de vrouwenrollen omdat die niet mochten acteren.

Maar als het zo duidelijk in de tekst staat, wil je toch juist een zwarte acteur zien dan? Ik vond het in de versie van TGA met een blanke Hans Kesting als Othello zo verwarrend dat ze heel erg deden alsof hij een andere huidskleur had dan (blanke) tegenspeler Roeland Fernhout, terwijl dat duidelijk niet zo was.

Lotus18 - 12 February 2016 10:37 PM

In de tijd van Shakespeare werd deze rol ook niet ingevuld door een donkere acteur, maar speelde ze met schmink.

Ja, omdat ze superracistisch en seksistisch waren in die tijd 😉 Vroeger speelden mannen ook de vrouwenrollen omdat die niet mochten acteren.

Maar als het zo duidelijk in de tekst staat, wil je toch juist een zwarte acteur zien dan? Ik vond het in de versie van TGA met een blanke Hans Kesting als Othello zo verwarrend dat ze heel erg deden alsof hij een andere huidskleur had dan (blanke) tegenspeler Roeland Fernhout, terwijl dat duidelijk niet zo was.

Dit kwam omdat ‘toneel’ als iets niet eervols werd gezien en dat ze vrouwen daarvoor wilde beschermen. Zegt niet dat er in de privé kringen geen toneel werd gespeeld en gemaakt. Zeker als je de geruchten moet geloven, dat de stukken van Shakespeare eigenlijk door een vrouw zijn geschreven.

Naja, ik had die behoefte niet zo tijdens de voorstelling van TGA. Ik . Daarnaast vind ik niet dat de huidkleur het belangrijkste thema is in de voorstelling. Iago is jaloers en gebruikt, in deze voorstelling, het woord moor als scheldwoord, net zoals homo nu gebruikt wordt.

Wat ik wel vind dat Othello moet hebben, is een verschil tussen de acteurs. Ik heb een keer een versie gezien dat Othello blank was en de overige acteurs gekleurd. Dat werkte net zo goed.

Sorry trouwens voor de off topic post.

Jehee1111 - 12 February 2016 11:44 PM

Lotus18 - 12 February 2016 10:37 PM

In de tijd van Shakespeare werd deze rol ook niet ingevuld door een donkere acteur, maar speelde ze met schmink.

Ja, omdat ze superracistisch en seksistisch waren in die tijd 😉 Vroeger speelden mannen ook de vrouwenrollen omdat die niet mochten acteren.

Maar als het zo duidelijk in de tekst staat, wil je toch juist een zwarte acteur zien dan? Ik vond het in de versie van TGA met een blanke Hans Kesting als Othello zo verwarrend dat ze heel erg deden alsof hij een andere huidskleur had dan (blanke) tegenspeler Roeland Fernhout, terwijl dat duidelijk niet zo was.

Dit kwam omdat ‘toneel’ als iets niet eervols werd gezien en dat ze vrouwen daarvoor wilde beschermen. Zegt niet dat er in de privé kringen geen toneel werd gespeeld en gemaakt. Zeker als je de geruchten moet geloven, dat de stukken van Shakespeare eigenlijk door een vrouw zijn geschreven.

Naja, ik had die behoefte niet zo tijdens de voorstelling van TGA. Ik . Daarnaast vind ik niet dat de huidkleur het belangrijkste thema is in de voorstelling. Iago is jaloers en gebruikt, in deze voorstelling, het woord moor als scheldwoord, net zoals homo nu gebruikt wordt.

Wat ik wel vind dat Othello moet hebben, is een verschil tussen de acteurs. Ik heb een keer een versie gezien dat Othello blank was en de overige acteurs gekleurd. Dat werkte net zo goed.

Sorry trouwens voor de off topic post.

Dat laatste ben ik ook absoluut met je eens, daarom gaf ik als voorbeeld dat ik de versie van TGA niet prettig vond. Othello is een buitenstaander, voornamelijk vanwege zijn huidskleur. Beetje ‘wij’ tegen ‘hij’ gevoel en daarom belangrijk om hem ook qua uiterlijk anders te laten zijn dan de rest van de cast. En daarom vind ik het vreemd dat mensen dan zoiets hebben van ‘het is theater, we begrijpen toch wel wat er bedoeld wordt?!’ (En ik zeg niet dat dat hier geopperd wordt hoor), in het geval van huidskleur of geslacht zijn dat soort dingen juist makkelijk op te lossen door iemand die er wel in past te casten. Vliegende tapijten en zingende draken, dat zijn dingen waarbij men zijn fantasie mag gebruiken, maar huidskleur heeft daar absoluut geen behoefte aan als het een belangrijk onderwerp is in je stuk.

Nog een stelling die ik graag zou willen bespreken:

Javert is een slecht persoon.

Mocht je suggesties hebben voor een volgende musical om over te discussiëren, dan kun je die in deze topic plaatsen: http://www.musicalworld.nl/forum/viewthread/17021/P15/

martijn-j - 13 February 2016 01:47 PM

Javert is een slecht persoon

Niet voor mij. Een paar posts hierboven heb ik ook al aangegeven dat de kracht van ‘Les Misérables’ is dat er geen oordelen worden geveld over de karakters. Javert jaagt misschien zijn eigen waarheid en gerechtigheid na, maar wordt daarbij naar mijn mening wel gedreven door zuivere motieven. Bovendien is hij vergevingsgezind als hij Valjean en Marius laat gaan na de confrontatie in de ondergrondse riolen. En hij brengt uiteindelijk het ultieme offer door, als de God vrezende man die hij is, te vluchten in de dood.