Recensie

Ik lees om te dromen

"Lieve Giorgio" Het is nu drie uur 's ochtends. Ik heb over je gedroomd, een droom zo echt dat het leek of je werkelijk naast me lag. Zo droom ik elke avond over jou. Terwijl ik dit lig te schrijven, lig jij te slapen. Droom je over mij? Wat verlang ik er naar om je naast me te voelen, en te kijken hoe je slaapt. Je bent dan zo kwetsbaar, zo vredig. Soms denk ik dat een slapend mens zo transparant wordt dat je recht in zijn ziel kunt zien. Ik wou dat ik één keer in jouw ziel kon kijken...."

De eerste musical van het seizoen 2004-2005 is op voorhand al een veelbesproken. Niet alleen vanwege de beruchte openingsscene, maar Joop van den Ende Theaterproducties zou een groot risico aangaan om ‘Passion’ te produceren. Het werk van Sondheim is immers niet bij iedereen bekend en vanuit commercieel oogpunt gezien een risico. Toch waren zowel Joop van den Ende en Erwin van Lambaart er van overtuigd dat Nederland klaar was voor iets nieuws, iets anders, iets puurs en intens.

‘Ik lees om te dromen…’
Dat Passion een pure musical is, zul je al snel na aanvang van de voorstelling merken. Geen helicopters of kuddes met dieren die aan je voorbijkomen. Passion is een musical die teruggrijpt naar de eenvoud, een musical puur-sang. Zo zijn de meest opmerkelijke decorstukken de doeken op het podium. Zij zorgen voor de bewegingen in de ruimte en geven de onrust en tweestrijd weer waar Giorgio door verscheurd raakt. ‘Passion’ moet het vooral hebben van een uitgebalanceerd verhaal, het is ook meer geworden dan zomaar een liefdesverhaal. Maaike Widdershoven: “Het laat je nadenken over je relatie(s) met geliefden en vrienden, maar vooral ook over jouw rol in het leven”.
‘Passion’ speelt zich af in het Italie van 1863. Een jonge, knappe militair Giorgio wordt overgeplaatst naar een buitenpost en moet hierdoor zijn minares Clara achterlaten in Milaan. Bij zijn nieuwe regiment maakt hij kennis met Fosca, het ernstig zieke nichtje van zijn kolonel. De mysterieuze en onaantrekkelijke Fosca ontwikkelt een dwangmatige, maar onvoorwaardelijke passie voor Giorgio. Een passie die hem afstoot, maar tegelijkertijd diep raakt. Giorgio begint te twijfelen aan zijn liefde voor Clara en ondergaat een onverklaarbare strijd tussen verstand en gevoel. Er ontstaat een gepassioneerde en verscheurende relatie met dramatische gevolgen.

‘Deze liefde kies ik niet, het is mijn lot’
Sondheim wil met zijn werk het publiek zowel entertainen als uitdagen. Hij gelooft er namelijk in dat er verschillende soorten musicaltheater naast elkaar kunnen bestaan. Maar ‘Passion’ is niet alleen een uitdaging voor het publiek, maar ook zeker voor de cast.
Stephen Stephanou: “Sondheim schrijft heel intilligent, muzikaal gezien dit zo’n ontzettend moeilijk stuk. Ik ken Pia, Stanley en Vera erg goed en alle 3 zeiden ze dat dit het moeilijkste was wat ze tot nu toe hebben gedaan, juist omdat het niet voorspelbaar is maar omdat er zoveel lagen in zitten. Maar zij, en de rest van de cast, zijn zo professioneel dat niemand het beter had kunnen doen”.
Voor Pia is ‘Passion’ een kans om ook eens een andere kant van haar te laten zien. Clara is een zachte, aardse vrouw en ondanks dat Pia de rol erg goed neerzet, is het even wennen om deze zachte kant van haar te zien. Ook Stanley laat in tegenstelling tot zijn rol als Kardinaal Richellieu in 3 Musketiers een zachte kant zien. Hij is binnen het verhaal de kritieke schakel van de ketting, maar knalt er niet uit in vergelijking met Vera Mann.
Zij is dan ook de echte ster van de avond, en dat heeft ze mede te danken aan Stanley en Pia. Het was haar droom om deze musical in Nederland op de planken te brengen en de rol van Fosca te mogen spelen. Dit doet zij dan ook vol overgave, ze zit overduidelijk op haar plek in deze rol.
Als toeschouwer krijg je dan ook al snel sympathie met Fosca. Juist dat gevoel zorgt dat je later begrijpt waarom Giorgio gevoelens voor haar krijgt. Toch wordt dit gevoel nooit expliciet genoemd maar zorgt er wel voor dat Vera Mann er uit kan springen.

Naast deze 3 hoofdrollen is er een klein ensemble van 9 personen. Voor hen geen ingewikkelde danspassen dit keer, maar zij voegen heel subtiel informatie toe aan het verhaal waardoor het nog meer diepgang krijgt. Het ensemble doet het goed, maar als toeschouwer wordt je toch steeds weer teruggetrokken door de Stanley, Vera en Pia.

‘Jouw liefde leeft in mij’
De beruchte openingsscene waar Pia en Stanley naakt het bed delen is inmiddels veel besproken en wellicht dan ook niet geschikt voor een (te) jong publiek, maar dat is Passion zelf ook niet. Nog niet eerder heb ik tijdens een voorstelling het publiek zo stil meegemaakt. Er werd niet gekucht, er was geen geroezemoes. Maar na de eerste acte en aan het slot barstte er een daverend applaus los.
Regisseur Paul Eenens kan dan ook terugkijken op een geslaagde premiere: “Ik ben zo blij. Het is een droom voor een regisseur om na 10 minuten te voelen dat het dezelfde voorstelling is als gisteren en eergisteren. Dat is ook wat ik vroeg. Speel niet meer, speel niet minder, speel wat we hebben gemaakt en dat hebben ze gedaan”.

30 August 2004
Première
Den Haag
Koninklijk Schouwburg
Officiële website

Vera Man, Stanley Burlesson, Pia Dowes, Sondheim, Joop van den Ende Theaterproducties