Recensie

Les Misérables is thuiskomen

Les Misérables is als na een lange tijd terug thuis komen: je kent het en toch is het anders. De “moeder der musicals” zoals ze wordt genoemd, is anno 2008 opnieuw te bewonderen op Nederlandse bodem.

Met een kersverse cast van nieuwe musicalartiesten die hun première mochten spelen voor de ogen van het opkomend talent van toen. In een tot de nok toe gevuld Nieuwe Luxor mochten de Les Mis veteranen van het verleden toezien hoe hun opvolgers energiek de barricades bestormden.

Les Misérables is uitgebreid besproken in de pers. Dit leverde ook de nodige vragen op over eventuele veranderingen. Die zijn er zeker, maar subtieler dan gedacht en helemaal ten dienste van het verhaal. De subtiele wijzigingen houden de kenner alert, maar de score is vertrouwd en de ouverture overdondert. Hier en daar klinkt een nieuwe melodielijn, of een ander instrument, die er voor zorgen dat deze “moeder der musicals” onverwachte verrassingen kent en daarmee buitengewoon sfeervol blijkt te zijn.
Hetzelfde geldt voor de subtiele veranderingen in de tekst: alleen voor wie de tekst van buiten kent, valt op dat hier en daar woorden of zinnen veranderd zijn. Een enkele keer vraag je je af waarom een bepaald woord vervangen moest worden, omdat het ineens niet meer rijmt met de daarop volgende zin, terwijl dat voorheen wel zo was, maar over het algemeen zorgen de veranderingen ervoor dat de tekst duidelijker en begrijpelijker wordt. Enig minpuntje is bij tijd en wijlen de verstaanbaarheid: Les Misérables is een doorgecomponeerde musical en omdat het tempo van dirigent en orkest hoger ligt dan gemiddeld, wordt het wel haasten om de eerste akte door te komen. Met als gevolg dat de verstaanbaarheid van met name meerstemmige stukken afneemt en sommige achtergrondinformatie verloren lijkt te gaan. Maar dit is dan wel het enige mindere productie dat ik op dit gebied kon ontdekken. Les Misérables is een musical die nog altijd niet aan kracht heeft ingeboet en daarom bijna niet kapot kan. Sfeervolle plaatjes, een prachtige functionele belichting, karakters die op het juiste moment worden uitgelicht: het draagt allemaal bij aan een intense, indrukwekkende ervaring.
Als de basis goed is, zijn er alleen nog energieke mensen nodig om de basis leven in te blazen en wie deze Les Mis bekijkt komt tot de conclusie: het spul wat hier de barricades bestormt heeft alle potentie om de productie naar een hoger plan te tillen.
De eerste scène met “Omlaag Omlaag” toont al meteen een ensemble wat tot meer in staat is dan alleen het volbrengen van een straf. Krachtig, sterk, tanig. Qua muzikaliteit en meerstemmigheid weet dit meteen voor kippenvel te zorgen.
Kippenvel is een sleutelwoord wat lopende deze productie nog heel vaak terug zal komen.

Les Misérables is bovenal een zwaar dramatisch verhaal waarin de karakters veel te lijden hebben. Fantine, die wanhopig probeert de kost voor haar dochtertje te verdienen: dankzij Nurlaila Karim krijgt zij een kracht en een passie mee die niet helemaal van die tijd is, maar ondanks het contrast ook wel weer begrijpelijk. Als karakter maakt deze insteek haar met name in haar sterfscène niet overal even geloofwaardig, maar deze rol geeft haar wel weer de kans te laten zien waar ze goed in is: drama.
Eponine die lijdzaam toe moet zien hoe Marius zijn hart verliest aan Cosette, haar vroegere opponent, maar door haar dapperheid toch in zijn armen mag sterven. Céline Purcell overtuigt als jongensachtige, dappere Eponine en laat zien dat ze voor Marius een gewaagde gelijke is. Marius daarentegen is de jonge student die het liefst aan de zij van zijn vriend en studentenleider Enjolras wil vechten, maar in gewetensnood komt als hij Cosette ontmoet. Marius komt overtuigend tot leven in Jamai Loman, die zich inmiddels als waardig musicalartiest heeft bewezen, maar hiermee bewijst ook een waardige opvolger voor de rol van Marius te mogen zijn.
Cosette is een plaatje om te zien, neergezet door Suzan Seegers. Suzan bewijst hierin over een klassieke sopraanstem te beschikken. Helaas klonk haar geluid lang niet overal fijn: misschien waren het de spanningen door de première, in de tweede akte had ze veel meer rust in haar stem, maar acteertechnisch maakte ze het echter goed.
Freek Bartels is al meerdere malen genoemd als hét aanstormend talent vanwege zijn vertolking van Enjolras en inderdaad: hij overtuigt. “Postuum” zorgt hij nog voor een oprecht ontroeringmoment nadat hij is gesneuveld.

19 April 2008
Première
Rotterdam
Nieuwe Luxor Theater
http://www.musicals.nl
les miserables, joop van den ende, erwin van lambaart, cameron mackintosh, rene van kooten, nurlaila karim, celine purcell, kinderen geen bezwaar, carlo boszhard, luxor, freek bartels, londen, parijs, victor hugo, wim van den driessche, rotterdam