In de schaduw van Prikkebeen

Boy, voor jou is het de eerste Theater Terra voorstelling. Kun je aangeven hoe het is om een dergelijke voorstelling te spelen.
Boy: Heel leuk. Het is mijn eerste Terra voorstelling, maar het is geen typische Terra. We gebruiken poppen-elementen, en schaduwelementen, maar wij zijn als acteurs de hoofdkarakters en gebruiken handpoppen. Normaal gesproken zijn het de acteurs die de poppen sturen. Maar het is heel erg tof. Ik heb twee seizoenen geleden De Gouden Boekjes gedaan en dat had hetzelfde soort maakproces. We gingen spelen, en bijna klieren, om alles uit te proberen en alles kon. We hadden alleen een doek met een lamp erachter en dat was ons decor. En een hele stapel kartonnen platen en een schaar dus als er iemand een idee had werd er snel geknipt en voor de lamp gehouden. “ja, dat is mooi”en dan werd er weer op doorgedacht. Dat vind ik het leukste om te maken. Echt met elkaar uitvinden wat kan. En op een gegeven moment echt strak in een vorm gaan zetten en dan wordt het een heel technisch verhaal.

Babbe, jij hebt iets van acht of negen Theater Terra producties gedaan. Voor jou is het dus ineens anders?
Babbe: Ja, het is voor mij heel anders omdat ik veel meer zelf speel, in plaats van dat de pop dat doet. Het vraagt iets anders van je, maar ik vind dat heel leuk. Het werk proces was anders dan anders, maar wel van het creativiteitsniveau dat ik gewend was. Je krijgt bij Terra altijd veel eigen inbreng, en je mag altijd meedenken, maar dit was een ultiem meedenkproces; deze voorstelling is door cast en crew echt samen gemaakt. In het begin was er eigenlijk alleen het scherm en drie lampen, een stapel karton en het script... En de rollen waren min of meer verdeeld. Zo zijn we begonnen. Voor weinig dingen was er nog maar echt een idee. Theo Terra had wel al met de lichtontwerper en de regisseur al wat gekeken wat we konden doen met doeken en schaduwen, maar we hebben heel veel in de repetitieweken gemaakt en verzonnen.

Het spelen met schaduwen lijkt lastiger repeteren dan als je dat, zoals gewoonlijk, rechtstreeks doet.
Babbe: Het was wel fijn dat onze lichtontwerper Mike den Ottolander in de laatste repetitieweken heel veel aanwezig was en dat hij het daadwerkelijke licht achter al had neergezet. Dus we konden al kijken hoe het er in het echt uit zou gaan zien. Dus het is net iets technischer, en het is natuurlijk achter een onwijze puzzel wie waar wat klaarzet, want we hebben geen aparte technicus daarvoor. We hebben wel een technicus van het theater maar die doet alleen de overheadprojector, en voor de rest doen we alles zelf. Dus het is vooral een puzzel om achter alles goed te krijgen. Om je kostuum weer op de juiste plek te krijgen bijvoorbeeld, en om de borden op het juiste moment erin te zetten. Maar dat is bij Terra wel een puzzel die ik gewend ben.
Boy: In het repetitieproces is het ook heel lastig om te spelen met een schaduw: als iemand schaduw staat te zijn en jij moet daar als persoon voor gaan staan. Dat hebben we dan ook gefaseerd gerepeteerd. Eerst echt tegen elkaar spelen dat we weten wat we doen en zo interactie creëren. En dan pas achter het scherm gaan staan zonder lamp, zodat je elkaar nog steeds wel een beetje kan zien, en dan pas met licht. Maar zo'n scene blijft een afsprakenscene. Heel goed luisteren naar intonatie omdat je daar nog extra dingen aan kunt ontlenen.
Babbe: Je kan elkaar niet zien, dus je mist het oogcontact, Je moet het heel strak zetten.
Boy: Je speelt ritme en op muzikaliteit. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de Emir achter het scherm veel sneller en heftiger is in zijn tekst, en dat betekent voor de kinderen van de Emirvoor het scherm ineens een andere vader hebben waartegen ze spelen. Je blijft toch wel samenspelen, maar je moet het contact uit andere punten halen.

Boy, je hebt veel verschillende dingen gedaan in het theater gedaan, maar zodra het musical wordt is het meestal een familieproductie
Boy: Dat is toeval, en leuk. Voor de Gouden Boekjes ben ik gevraagd, in eerste instantie als muzikant en ben dat toch gaan spelen. Bij het M-lab kwam ik terecht omdat ik tijdens de uitmarkt mijn eigen voorstelling van De Fantasten in het M-lab speelde. En toen kwam de vraag of ik niet in De Gebroeders Leeuwenhart zou willen spelen. Daarna ook De Deadline gedaan en getourd met mijn eigen gezelschap. Dankzij De Gebroeders Leeuwenhart leerde ik Dick kennen en die vroeg of ik dit wilde doen. Ik ben ooit begonnen met Tjechov en elke keer compeet andere voorstellingen maken vind ik hartstikke leuk.

Babbe, bij jou is het heel veel Theater Terra en De Efteling
Babbe: Ja, bij Terra heb ik zo'n beetje alles gedaan sinds ze poppenvoorstellingen maken, op Matroos in de Doos en Kikker 1 na. In de Efteling Tika is Jarig, De Sprookjesshow en veel andere dingen. En ik geef les aan de Frank Sanders Akademie.

Hoe is het om les te geven op je eigen school
Babbe: Fijn. Omdat je dynamiek van de school kent en weet wat voor lessen ze krijgen kun je ook referen aan andere lessen. Ik vind het heel fijn nog steeds bij die school betrokken te zijn omdat ik me daar heel erg thuisvoel. Ik begeleid daar voornamelijk projecten en ik heb daar dit jaar voor het eerst poppenspel-les gegeven. Dat was op verzoek van de vierde jaarss en zo kan ik wat ik bij Terra heb geleerd weer aan hen overdragen. Ik heb zelf nooit les gehad in poppenspel dus ik moet dan zelf een soort lesprogramma bedenken. Ik vind overigens dat je niet perse poppenspel moet leren, alleen als je het echt wil. Als je zelf in de schijnwerpers wil staan dan heeft het leren van poppenspel geen zin. De belangrijkste les van het leren poppenspelen is helder bewegen. Je kan niet een beetje frutselen met een pop, dan is het niks. Draaien, kijken, naar beneden, omhoog, tekst geven. Dat is, wat ik vind, dat werkt met poppen: heldere communicatie en één ding tegelijk. Je kan met je stem emoties geven, maar de poppen van Terra hebben meestal geen expressie-mogelijkheden. En verder is creativiteit ontlokken aan de spelers vind ik heel belangrijk. Om naar je pop te kijken en te bedenken: wat voor type zal het zijn, wat voor stem hoort daarbij en een vorm daarvoor vinden. En een stem die je ook kunt volhouden als je de rol vaak moet spelen.

Je bent met Theater Terra ook naar het buitenland geweest
Babbe: Ik ben in Canada en Amerika geweest. En verder ook in Tokyo, Hong Kong en Peking. Canada en Amerika duurde tien weken, dat was heel tof. We hebben stukken gevlogen maar ook gereden, dus soms dagen achtereen in een auto om ergens heen te gaan. In Amerika was het heel makkelijk want daar spreken we gewoon in het Engels. Maar in China was het natuurlijk anders. Een technicus is met een in Amerika opgenomen voorstelling naar China gegaan en daar hebben Chinese acteurs het gedubt, net als hier met tekenfilms gebeurt. Wij hadden een oortje met onze eigen voorstelling waar wij op speelden, en dan begin je op een gegeven moment de stemmen van de chinezen te herkennen en kun je daarop spelen. De nummers werden in het engels gezongen en die werden dan ondertiteld. Maar we hebben ook wel gespeeld met een tolk. Die kwam dan aan het begin van de voorstelling, en dan na een kwart weer om te vertellen wat ze net gezien hadden en gingen zien, en dat ging dan zo door. In Tokyo hadden ze in het Japans heel helder ingesproken, dus daar kon ik zonder oortje spelen. Maar dat is best een ingewikkelde bedoening.
In Nederland is Theater Terra echt een naam. In het buitenland zal dat toch anders zijn
Babbe: In Amerika was er wel goed publiciteit gemaakt over het algemeen. We hebben in veel uitverkochte zalen gestaan, op Broadway ook wat supergoed bezocht was. Dus dat was echt heel gaaf. Maar we hebben ook in Detroit voor 20 man gespeeld. Die vonden het wel enig, maar je vraagt je dan wel af waar je die lange reis voor hebt gemaakt.
In China hebben we in het concertgebouw van de Verboden Stad gespeeld; dat was dan met iets van 1500 of 2000 man uitverkocht. Omdat Kleine Ezel een hele visuele voorstelling is, met de grote poten van de Maraboe en een universeel thema heeft van vriendschap geeft het niet dat het een Nederlandse voorstelling is. Dit soort voorstellingen zijn vrij uniek.
Je merkt wel dat er in verschillende landen heel anders met een voorstelling wordt omgegaan. In China bijvoorbeeld lult iedereen door de voorstelling heen. “Kijk dat is een berg, en dat noemen ze in het Engels mountain” Dat je zelf denkt, ok hallo. En kinderen die gewoon allemaal naar voren naar het toneel lopen. In Tianjin zijn we begonnen met spelen terwijl we nog lang niet voorbereid waren. Niets klopte daar met de techniek. Het publiek was al drie keer binnengekomen en weer naar buiten gestuurd omdat we alles nog moesten preppen. We hadden nog geen soundcheck gedaan, maar onder dwang van de politie omdat er anders rellen zouden uitbreken zijn we toen zonder soundcheck, met voorbereidingen waar het publiek dan al bij was, gaan spelen. Dat was wel supergaaf. En op Broadway staan is natuuurlijk een droom.

Prikkebeen lijkt meer dan andere voorstellingen volwassen grapjes en dingetjes erin te hebben zitten. Is dat een bewuste keuze
Babbe: Dat zit voor een groot deel in het script, en deze voorstelling is 7+ in plaats van 4+. Het valt mij ook op.
Boy: Een hoop is uit improvisatie ontstaan in de sfeer die gecreëerd was. In het script waren eerst de vlinders een soort Amsterdamse arbeidersfiguurtjes om het een beetje te ontheiligen. “Het sal je moar gebeure met soon wijf in de buurt” We hebben ervoor gekozen om die vlinders weer wat sjieker, heiliger, netter, sprookjesachtiger te maken en zoa was er ineens ruimte voor de andere karakters om weer wat rauwer en volwassener te kunnen zijn. Ik vind het zelf erg leuk als het een familievoorstelling met een verhaal en beelden voor kinderen ook grapjes voor volwassenen heeft waarvan de kinderen ze niet begrijpen, en andersom, dat kinderen dingen leuk vinden die volwassenen niet begrijpen. Je hoeft kinderen ook niet met fluwelen handschoenen aan te pakken: ze kunnen best wat hebben.

Wat zijn voor jou de leukste dingen in de voorstelling
Boy: Ik hou van grappen, maar ik hou niet van grapjes maken. Het is heel leuk om te doen, maar een mooi lied zingen is dat ook, of iets gewoon heel goed uitvoeren. En lastig schaduweffect dat goed lukt bijvoorbeeld. Samen zingen en spelen en doen, al die elementen zijn tof. Ik vind humor leuk. Als beeld vind ik de lichteffecten die tijdens de repetitie zijn ontstaan heel mooi. Oorspronkelijk zouden alleen de vlakken steeds een kleur krijgen, en toen kwamen we erachter dat als we met de ene lamp een bolletje maakten en met de andere lamp een blauw scherm en weer een andere wat sterretjes dat je ineens een zon kan laten opkomen. En dat was gaaf. Toen zijn er dus nog meer lampen achter gezet; nu zijn het er vijf. En één van de mooie plaatjes is nu dat de zon opkomt in het havengebiedje met donkere lucht die overvloeit naar zon met daglicht. En aan het einde dat we kunnen vliegen omdat we wolken omhoog en naar beneden kunnen bewegen, dat vind ik wel heel erg gaaf.
Babbe: Dat is voor mij hetzelfde. De voorstelling heeft een extra dimensie gekregen toen we dat hele gave licht kregen. Een van mijn favoriete momenten is nog steeds dat Prikkebeen Pieternel vangt met een vlindernet wat daarna haar bruidssluier wordt. Ik vind dat goed gevonden. De visuele dingen zijn heel kicken om te doen. En zelf geniet ik enorm van de grenadiers-scene. Die vind ik heel leuk om te spelen. De hele voorstelling is leuk om te doen, maar dat zijn de onderdelen waar ik me het meest op verheug.


Scenefotos: Boy Hazes