Recensie

Maria! De verwarring van een diva

Met de première van Maria! Is het festival 50 jaar Musical in Nederland op smaakvolle wijze geopend.

Deze openingsvoorstelling omvat de beginjaren van de musical in Nederland, de jaren zestig en begin jaren zeventig, toen veel van de nu als klassiekers bestempelde shows voor het eerst in Nederland te zien waren. Maria! is een jukeboxmusical met liedjes uit de musicals uit deze periode, waar de nummers die zo goed als iedereen komt worden afgewisseld met wat minder bekende liedjes.
Maria! heeft een soort verhaal dat de laatste jaren erg in zwang is geraakt. Het script van Daniël Cohen is een mengeling van fictieve figuren met bestaande, en bestaande gebeurtenissen die weer uit hun eigen context zijn verplaatst naar een nieuwe. Hoofdpersoon is de grootste diva die Nederland ooit kende, Maria Stuart. We maken haar mee in het heden, als een verwarde oude vrouw, als ze met Tony werkt aan een boek over haar leven en in het jaar dat ze een Musicalaward voor haar oeuvre zal ontvangen. We beleven de band die ontstaat tussen het Limburgse meisje Maartje (Maria) die carrière wil maken in de muziek. Hoe haar vader haar eerst de mijnen injaagt, maar daar veroorzaakt ze met haar gezang een instorting. We zien hoe het klooster het niet ziet zitten als Maria erbij zou komen, en we zien het onstaan van de band met Teun (Tony) die ook muzikaal is en hoe Maria alleen naar Amsterdam trekt. Hoe Maria auditie doet bij Wim Sonneveld en de rol van Eliza krijgt. Tony en Eliza komen elkaar weer tegen bij The Sound of Music als zij Maria speelt en hij Rolf. Dan trekken ze naar Amerika, waar ze in een lokaal theater een engelse versie van De Jantjes brengen…
In het heden blijkt Tony niet de Tony te zijn die Maria denkt dat hij is. Niet de Tony van vroeger, maar een journalist die van zijn baas bij de Telegraaf de opdracht heeft gekregen te achterhalen wat er destijds bij West Side Story is gebeurt. Producent René Sleeswijk heeft deze vlak voor de première teruggetrokken, en niemand weet waarom.
Maria! is een overduidelijke jukebox-musical. Veel bekende nummers van toen komen langs, soms wat korter, soms wat langer, en dan weer als een mash-up. De mengsels van Maria uit West Side Story met Maria uit the Sound of Music. En Als ik toch eens rijk was uit Anatevka met Pikke wat je pakke kan uit Oliver zijn zeer smakelijk en vermakelijk. Maar ook Sweet Charity, Man van La Mancha, I do Ido, Fantastics (de aanloop naar het nummer bevat de tekst Zomer in Zeeland) zijn bijvoorbeeld van de partij. En mogen we tevens genieten van Cole Porter’s I’ll never fall in love again en een ongecensureerde “You’re the top”.

De hele voorstelling wordt gespeeld met 4 acteurs, en een uitstekende pianist: Frans Heemskerk, die naast uitstekend pianospelen (en het vertolken een paar prachtige echo’s) vrolijkheid en energie uitstraalt. Met Bill van Dijk in de rol van de (oude) Tony heb je een brok musicalhistorie op het podium. Hij speelde al in de oorspronkelijke Hair. Nu moet het Hair-fragment met een pruik, een gigantische dode cavia, waarvan het haar in zijn mond kwam. Hij laat in Maria! zien dat hij het acteren nog niet is verleerd. Jonkies Brigitte Heitzer en Jamai Loman zijn eveneens lekker op dreef. Ze pakken schijnbaar moeiteloos de komische momenten, en zelden valt een grap dood. Diva Maria heeft natuurlijk een hoog Norma Desmond gehalte. Carolina Mout speelt de rol naar behoren, al komt af en toe toch de gewone vrouw door de diva-schil heen. Tijdens deze première waren er ook wat versprekingen, en andere kleine dingetjes die niet helemaal goed gingen, maar juist dat maakt Maria! mede tot zo’n intieme voorstelling. Een stukje tussen de schuifdeuren, een stukje met elkaar de musicalgeschiedenis (al dan niet van Maria Stuart) beleven.

Hoe meer je over musical en de theatergeschiedenis weet, hoe grappiger en leuker Maria! wordt. Dan kun je de oorspronkelijke teksten (inwendig) meezingen, je verlekkeren aan het tekstueel maatwerk van anderen, en vooral ook die kleine grapjes en verwijzingen naar bestaande personen en gebeurtenissen waarderen:  De schampere opmerking over dat studentje dat My Fair Lady mag vertalen, of de onverstaanbaarheid van de Zweedse regisseur. De inbreng van Ank van der Moer. De relatie tussen Wim Sonneveld en Friso Wiegersma, De voorkeuren van Cole Porter. De casting van Johan Heesters als kapitein von Trapp. Juist die feitelijke juistheden die in dit script aan fantasie zijn gekoppeld maken voor hen Maria! Interessant.
Maar ook de actualiteit komt met ferme aan bod. Jamai speelt zeer geestig de rol van Frits Sissing (die zelf in de zaal zit) als presentator van het awards gala. Als Tony vertelt Jamai dat hij vroeger altijd op de knie van de dorpspastoor mocht zitten. De titels van diverse andere 50 jaar Musical-voorstellingen zitten in de tekst verwerkt.  En het leven van de musicalacteur wordt nog even opgenoemd (acht keer per week optreden, ook met kerst en nieuwjaar moet je spelen). Niet zo zeer actueel, maar wel geestig. Een op de achtergrond neeschuddende Bill van Dijk als Maria verzucht: zou het kunnen, als Nederlander een hoofdrol spelen op Broadway.

Naast smaak bepaalt dus je achtergrond hoe veel je van deze voorstelling zult genieten. In de basis is het een aardige, onderhoudende show, die leuker wordt naarmate je meer snapt. Een show met momentjes die totaal over the top zijn (met als hoogtepunt het goeroe-bezoek), maar die als geheel toch charmant en glimlach-geestig blijft., en in die zin dus zeker niet lijkt op die andere M-lab musicalparodie, Urinetown.

18 May 2011
Première
Amsterdam
M-lab
jamai, bill van dijk, carolina mout, brigitte Heitzer, jamai loman, frans heemskerk, m-lab, daniel cohen

Over de auteur

Jeroen schreef dit artikel voor jou

Jeroen

Jeroen is sinds 2005 redacteur van Musicalworld. Hoewel Jeroen al jong in aanraking kwam met theater, is zijn passie voor musical pas deze eeuw tot volle bloei gekomen. Hij was zeer onder de indruk van de eerste voorstelling van Cats, en de Nederlandse versie van Oliver uit 1999, op basis van de film al een van zijn favorieten, was de eerste voorstelling die hij meermaals zag. Toch waren deze bezoeken eerder sporadisch dan frequent. Sinds hij redacteur is van Musicalworld bezoekt hij meer dan 100 voorstellingen per jaar. Jeroen is de Musicalworld-specialist op het gebied van familievoorstellingen en kindervoorstellingen. Hij is tevens de correspondent voor Vlaanderen. Ook in Duitsland en Engeland (Londen) is hij regelmatig te vinden. Hij doet ook verslag van amateurvoorstellingen die voor neutrale toeschouwers de moeite waard zijn. Tot zijn favoriete musicals behoren naast Oliver! meer musicals met kinderen in de hoofdrol. "Billy Elliot" is zijn all-time favorite, maar daarnaast moeten zeker "Whistle down the Wind", "Matilda" en "The Secret Garden" worden genoemd. Daarnaast zijn Chicago, Come from Away, Spamalot en Soho Cinders voorstelling met een ongelofelijke aantrekkingskracht. Hoogtepunten in het jukebox-genre: Our House, Ich war noch niemals in New York en Ich Will Spass? (en voorganger Doe Maar). Favoriete Nederlandse producties zijn: Ganesha (een Perfecte God), Lelies, Wat zien ik? en Kuifje. Naast het bezoeken van musicals is hij een frequent bezoeker van attractieparken. Favoriete park in Europa is Europa Park (met een uitgebreid entertainment programma). Naast deze tijdverslindende hobby is Jeroen ook nog werkzaam in de ICT.

Meer van Jeroen

Meer artikelen van Jeroen

Delen