Spijt. Het is een van de bekendste verhalen van Carry Slee. Het leverde een populaire film op, en nu is er de musical. Omdat het verhaal al zo bekend is kiest deze theaterversie ervoor om het schokkende verhaal als gegeven te presenteren. Al heel snel in de voorstelling is duidelijk wat er met Jochem gaat gebeuren. Nou ja, wat er is gebeurd. Schuldgevoel, en bewust zijn van schuld. Had ik niet wat moeten doen? Heb jij er dan niets van gemerkt? Het zijn vragen die terugkeren in deze ‘Spijt’, het verhaal dat verteld moet worden.
In de voorstelling speelt een schrijfster en een aantal personages. Een collage van terugblikken, spelmomenten en acteurs die primair reageren volgt, en zorgt voor een fascinerend geheel. Zo wordt er knap gespeeld met de emoties van het publiek. Er kan volop worden gelachen, om vervolgens keihard een emotionele dreun te krijgen. Die tranen van het lachen zijn dan ineens hele andere tranen geworden.
Op het podium staat een jonge, sterke cast. Robin van den Heuvel is veelal het geweten. Als schrijfster is ze soms verteller, maar ook in de rol van moeder van David, of als ze in een bijrolletje (moeder van Jochem, de slappe lerares mevrouw Bouwma) manipuleert ze soms de andere rollen. Bjorn Wilbers speelt Jochem, de jongen die wordt gepest, onder andere omdat hij dik is, en dat allemaal over zich heen laat komen. Marco Hoving is David, de jongen die het af en toe wel voor Jochem opnam, maar vaak genoeg ook niet, en uiteindelijk op een schoolfeest een verkeerde keus maakte. Hij is heel herkenbaar in zijn puberaal gedrag. Hij is verliefd Vera, gespeeld door Rose-Anne van Elswijk, en dat is wederzijds, maar ze draaien continu om elkaar heen. Daan Smits speelt de wel heel erg joviale klassenleraar, en krijgt, zeer tot zijn verontwaardiging, van de schrijver ook andere rollen te spelen. Lisanne Schut is het pittige meisje Sanne, dat zich nogal agressief naar anderen opstelt, en de voornaamste pester in de klas. Mike Levens is de meeloper Justin, die maar zelden van haar zijde wijkt. Zonder uitzondering worden de personages heel geloofwaardig vertolkt. Er staan mensen van vlees en bloed, met hier en daar kleine karikaturale trekjes, die niet storen. Omdat ze als het ware geregisseerd worden door de schrijver, ontstaan er hilarische momenten. Zo zien we bijvoorbeeld een liefdesverklaring met een buitengewoon soapgehalte, en een speler die helemaal geen zin heeft een andere rol te speler. “De dierenarts laat even op zich wachten”, zegt de schrijfster vervolgens droog. Deze comedy werkt buitengewoon goed bij het dramatische onderwerp. De dramatische elementen komen daardoor alleen nog maar harder binnen.
Het decor is minimaal. Een stellage voor de belichting, waar ook in kan worden geklommen, en een enorme hoeveelheid kisten, die geregeld in andere posities worden neergezet. Het plaatje dat hiermee wordt gecreëerd is vaak niet een herkenbaar iets, maar het werkt uitstekend. Net als de gave dansbewegingen in de voorstelling, die aan het verhaal weinig bijdragen, maar wel zorgt voor energie en vaart. Leuk detail: als de hele groep aan het dansen is blijkt de docent overduidelijk opgegroeid in de negentiger jaren. We zien hem tussen de wild bewegende jeugd lekker ‘hakkuh’.
De theaterbeleving is slechts een deel van een groter geheel. De website Pezzep die in de show als schoolkrant begint, bestaat ook daadwerkelijk, dus er is ook een on-line platform over dit onderwerp aan verbonden. Er wordt een krant uitgedeeld met verhalen, en er is zelfs een lesprogramma beschikbaar. Er wordt niet over één dag ijs gegaan.
Bij een voorstelling als deze ben je door het onderwerp al snel geneigd om te roepen dat iedere puber de show moet gaan zien, ongeacht de kwaliteit ervan. In dit geval wil ik zeggen dat iedereen dit moet gaan zien. Het maakt je pijnlijk bewust van de effecten van pesten, en hoe ook hele kleine onschuldige opmerkingen in context pijnlijk kunnen overkomen. Dat pesten compleet de wereld uit geholpen zou kunnen worden is een illusie, maar deze voorstelling zou daadwerkelijk kunnen helpen bij een stukje bewustwording. En zo de wereld een klein beetje mooier maken. De voorstelling doet dat sowieso al: dit is theater op z’n allerbest. Mooi, ontroerend, grappig, maar ook genadeloos. Een voorstelling die bijna onbeschrijfelijk goed is. Elke stoel die onbezet blijft tijdens deze tournee (Spijt speelt tot en met 6 februari 2016) is er één te veel. Dat Homemade Productions bij een volgende show een zware dobber gaat krijgen aan het evenaren van deze voorstelling, dat zal een zorg voor later zijn.
