“Het is een zwaar bestaan voor ons…” Als vroeg in de eerste akte een aantal sjofel geklede meiden met een emmer opkomt, is de link met Annie snel gelegd. Toch leven de weesmeisje onder miss Hannigan in een paradijs vergeleken met deze hier, in het Magdalena werkhuis. De voorstelling is gebaseerd op een waar stukje Ierse geschiedenis, waar kinderen die thuis niet gewenst of te houden waren, werden opgevangen door de kerk. Het Magdalena-huis is een washuis, waar de meiden lange dagen moesten werken onder een waar schrikregime.
De situatie van de kinderen in werkhuizen als deze is in Ierland jarenlang in de doofpot gestopt, en nog allerminst een onderwerp waar vrijuit over wordt gepraat. Niet zo verwonderlijk als je weet dat het laatste huis pas aan het eind van de vorige eeuw sloot. Een systeem van huizen waar een schrikbarend aantal meisjes is gestorven, een systeem ook waar de daar geboren kinderen die niet konden worden geadopteerd werden vermoord. Het zal duidelijk zijn dat deze musical ook allerminst een Annie-achtige verhaallijn heeft, waar alles goed komt. Je zal Magdalena niet vrolijk verlaten, maar wat een indruk laat deze achter.
De voorstelling draait om drie meisjes die min of meer tegelijkertijd in zo’n huis terecht komen. Rose is al zwanger maar loopt ook met een teddybeer, Emma heeft een vriendje dat haar ouders niet wensen, en Sarah kan niet langer door haar vader worden onderhouden, en belandt via Walsh in een ‘internaat waar goed voor haar wordt gezorgd’. De voorstelling begint als we de kleine onschuldige Rose buiten zien, een lied zingend over steentjes op het water. Ze is bang voor haar grofgebekte stiefvader. Wat deze precies zegt in mompelend plat Vlaams is voor deze Nederlandse bezoeker niet te verstaan, dus of de flashback die in de tweede akte als verrassing bedoeld is, is mij niet helemaal duidelijk, maar vermoedelijk niet. In ieder geval is het een nare man. Vervolgens verplaatst de focus zich richt op het washuis, een aantal jaren later, waar in een nummer zowel de situatie daar wordt geschetst, als de hoofdkarakters worden ingeleid. Een nummer vol vaart, en een plaatje om te zien. Ook de situatie in het huis wordt duidelijk: de strenge zuster Margaret die iedereen onder de duim houdt, zuster Lois, die op dezelfde lijn zit, en zuster Stella, die duidelijk geen hardliner is, maar evenmin een vuist durft te maken richting de andere zusters. Dan is er eerwaarde Walsh, die toezicht houdt op het huis, maar ook een oogje heeft op Margaret, en die zich makkelijk met een kluitje in het riet laat sturen.
Als op een dag Aeden, het vriendje van Roos aan de poort verschijnt, wordt nog duidelijker hoe afgrijselijk het regime is. Als ze ’s avonds afspreken, een tijd dat Rose in bed hoort te liggen, wordt ze verraden en stevig gestraft. Aeden wil met haar vluchten, maar Rose heeft twijfels, onder andere over het achterlaten van haar vriendinnen. Als Sarah instort tijdens het werk, dreigt ook zij met de riem te krijgen, maar Emma verdedigt haar, en wordt in haar plaats gestraft. De gedachtes van Rose zijn dus goed te begrijpen.
Het script is van de Wayne Synnave, ook vertolker van de rol van Aeden, die hiermee een knap staaltje werk aflevert. Hij houdt zich dan wel niet aan de belangrijke musicalregel uit “Miss Kaandorp- Brigitte de musical”, waarin wordt gesteld dat een pauzefinale vrolijk moet zijn: “hoe vrolijker de pauzefinale, hoe hoger de baromzet.” Als dat klopt zal er deze pauze bitter weinig verdiend zijn. Maar het script zit razendknap in elkaar. De deprimerende omstandigheden in het huis worden afgewisseld met flashbacks, die wel vrolijk zijn, of bijvoorbeeld een scene van de eerwaarde met zijn misdienaren, waar hij heel jofel mee omspringt. Als publiek krijgen we op die momenten even lucht, zowaar een lach, om vervolgens natuurlijk nog harder met de realiteit van de meiden nu te worden geconfronteerd. De jongeren in de voorstelling zijn omgeven door volwassen professionals en hebben voor een aanzienlijk deel ook al in grote musicals gestaan en dat straalt er aan alle kanten af. Zo zien we dat bijvoorbeeld Dieter Verhaegen verantwoordelijk voor de vocal coaching, is Matthew Michel deels verantwoordelijk voor de choreografie en staging, en is Sam Verhoeven, wiens Lelies in vele favorietenlijstjes staat, zowel componist als muzikaal leider.
De volwassen hoofdrollen worden gespeeld door An Lauwereins als de dictatoriale zuster Margaret, en Dieter Troubleyn als eerwaarde Walsh, die wat meer lagen in zijn karakter heeft. Joke de Vos en Anne-Sophie Metselaar nemen de goed en de slechte kant van de leiding van het washuis op zich. Lien van den Bossche, Emma Vanthielen en Fien Zasada tekenen voor de hoofdrollen Rose, Sarah en Emma, en spelen die rollen prachtig. Ook scriptschrijver Wanna Synnave weet prima raad met de Jelle Cleymans-achtige rol van ietwat gladde, maar vooral spontane dromer Aeden. Maar ook kleinere rollen zoals de nare medewashuisbewoner, of het spontane broertje zijn sterk.
Muzikaal zit de voorstelling goed in elkaar, al zitten er zeker stukken muziek die bekend voorkomen. Zo doet een Iers riedeltje sterk denken aan muziek die ooit bij de Halloween-show in het toenmalige Six Flags Holland werd gebruikt. Ze is buitengewoon effectief in het vertalen van de sfeer op het podium, zeker bij het opzwepen. In script en enscenering zijn wel voorbeelden te herkennen, maar dat zijn veelal juist sterke voorbeelden, en daar niet iedereen dezelfde titels noemt, waarschijnlijk ook gemeengoed in het genre. Het lied met de drie karakters die vanuit zich zelf min of meer dezelfde gevoelens bezingen of het opzwepende introductienummer bijvoorbeeld, pareltjes in deze voorstelling. Het decor doet vooraf wat vreemd aan: vooral steigerdelen, maar dan wel weer een hyperrealistisch gietijzeren hek. Eenmaal begonnen stoort dit helemaal niet, en ga je volledig op in de show. Het gebouw zelf draagt ook mee aan de ambiance. Een krachtcentrale, gebouwd aan het einde van de negentiende eeuw is een prima decor voor een Iers washuis anno 1936.
Magdalena is een sterke voorstelling, die het verdient om gezien en gehoord te worden. Allerminst een vrolijk avondje uit, zeer zeker wel een indrukwekkende ervaring.
Magdalena is te zien tot en met 10 maart in het Zuiderpershuis in Antwerpen.
