Van tevoren had ik totaal geen idee naar wat voor stuk ik ging. Ik kende het boek niet. In het theater aangekomen zag ik allemaal ouders met kleine kinderen in de foyer en ik dacht: “dit wordt afzien” (ik sta niet bekend als ‘s werelds grootste kindervriend). Maar toen ik de zaal inliep en de speelruimte zag dacht ik gelijk, ‘dit kan nog wel eens leuk worden’.
Er stond een podium (dit is het paleis) waarop prominent een oude koning op zijn troon zat. De koning is een levensgrote pop, die door de acteurs gemanipuleerd kan worden en acteur Oscar de Boer voorziet hem van zijn stem. Een stem die wat weg heeft van Herman van Veen in timbre en intonatie. Achter de koning was een groot rood doek gedrapeerd.
In de zaal zit het publiek op vier tribune-eilanden in een halve cirkel. In deze cirkel staat nog een speelvlak (dit is het bos): het is een tafel die veel weg heeft van een boomstronk, waarom heen stoeltjes staan. Vaak zitten de acteurs rond deze tafel als een soort van ridders van de ronde tafel. Deze ridders vechten echter niet voor hun koning met wapens, maar met verhalen.
Door deze setting kunnen de acteurs door het publiek lopen, op- en afgaan en hun direct aanspreken. Dit maakt de voorstelling erg dynamisch.
Het verhaal speelt zich af in een dierenrijk, waarvan de koning ernstig ziek is. Diverse dieren moeten de koning zijn leven redden door hem verhalen te vertellen, zodat zijn hart gestimuleerd blijft totdat de wonderdokter het sleutelkruid heeft gevonden wat hem kan genezen.
In het verhaal van Scherezade (1001 nachten) moest zij verhalen aan de sultan vertellen om haar leven te redden, hier worden verhalen aan de koning verteld om hem in leven te houden. De musical benadrukt de primaire levensbehoefte om verhalen te horen en te vertellen. In nog twee andere toneelstukken die ik onlangs heb gezien was dit ook al een groot thema. Someone Who’ll Watch Over Me van Frank McGuinness in Londen, waar het vertellen van verhalen drie ontvoerde westerlingen in leven houd in een Libanese gevangenis, en The Pillowman van Martin McDonagh (die ik op dezelfde dag als het Sleutelkruid zag bij de Theatercompagnie), waar het o.a. puur gaat om de kunst van een goed verhaal vertellen. Blijkbaar hunkeren theatermakers naar een tijd van goede verhalen. Het Sleutelkruid vertelt haar verhaal zoals de mensheid dat al in de oertijd deed, door in een cirkel te zitten en verhalen te vertellen. Wat de musical ook duidelijk maakt is dat iedereen wel minstens een verhaal in zich heeft.
De diverse personages worden op een indrukwekkende manier tot leven gebracht door een getalenteerde en kleurrijke cast, bestaande uit Sabine Beens, Oscar de Boer, Yvonne van den Eerenbeemt, Hein Gerrits, Ara Halici en Ghieslaine Tijsterman. Sommige van hen rollen van de ene in de andere rol in een fractie van een seconde. Ze doen dit niet alleen d.m.v. stemmetjes, maar lijken wel een heel leven voor elk personage te hebben bedacht. Dit merk je aan subtiele karakterbewegingen die elk personage meekrijgt. Iedereen zingt prachtig, zowel individueel als in koor en ... je verstaat elk woord (ook dankzij de goede techniek). Iedere acteur heeft zijn of haar moment(en) om te schitteren en dat doen ze dan ook.
Het verhaal is knap tot zijn essentie gedestilleerd door schrijver Allard Blom, die zo slim is geweest om kinderlijk taalgebruik te mijden. Er zit veel humor en actueel taalgebruik in het stuk. Zo wordt o.a. verwezen naar de SM-riem van de dwerg (die tot zijn frustratie steeds kabouter wordt genoemd), een leeuw met een vakbond, moven, bling en de reclameslogan ‘drank maakt meer kapot dan je lief is’. Blom zijn liedteksten vormen een vaste eenheid met de melodieuze muziek van Rhody Matthijs, die mooi door een drietal musici wordt uitgevoerd.
Paul van Ewijk zijn zelfverzekerde regie is effectief. Hij is zo moedig om te vertrouwen op de fantasie en intelligentsie van zijn publiek. De musical zit vol met simpel, maar daardoor zo effectief, geensceneerde momenten. Een van de theatrale hoogtepunten is de finale voor de pauze waarin een deken (letterlijk) van sneeuw het dierenrijk bedekt, waardoor het moeilijker wordt om het sleutelkruid te vinden. Ook de finale mag er zijn als een kaars licht brengt (vanachter het rode doek) in het meest duistere moment in het Koperenpaleis, waarna het hele doek oplicht.
Aan het eind van deze musical waren zowel kinderen en volwassenen betoverd door de magie die deze getalenteerde theatermakers hebben gecreerd, van een slissende heks (een geweldige creatie van Yvonne) en haar tot slaaf gemaakte draak zonder vleugels (Oscar) tot tappende muizen (Ara & Hein), met als hoogtepunt de buikdanstap van Hein. De show deed me denken aan ingenieuze musicals als Once On This Island (tekst: Lynn Ahrens/muziek: Stephen Flaherty) en Honk! (tekst: Anthony Drewe/muziek: George Stiles), die je doen verlangen naar meer theater wat niet lijkt op een pretpark of Las Vegas.
Ik kan dit stuk niet genoeg prijzen en adviseer iedereen om als de wiedeweer naar het Werktheater te gaan (zoals de Amerikanen zo mooi zeggen: haul ass!), want de voorstelling speelt nog maar tot en met 12 mei. Jammer want het verdient een breder publiek. Volgende week volgt een interview met de cast en schrijver.
Speeldata:
8, 9, 11 en 12 mei om 19:30 uur en 11 mei om 14:30 uur in het Werktheater (Amsterdam)
Reserveren: 020-3308832
Cast v.l.n.r. Ara Halici, Sabine Beens, Hein Gerrits, Yvonne van den Eerenbeemt, Oscar de Boer
Midden: Ghieslaine Tijsterman