Eén van de meest opvallende titels op musicalgebied dit jaar is ongetwijfeld ‘Willem Ruis — de show van zijn leven’. Er zijn generaties in Nederland die zich de televisie-icoon herinneren als een verfrissend spontaan gezicht op de televisie, maar inmiddels zijn er ook al generaties die nog nooit van de man hebben gehoord. Toch zijn er redenen te over om juist nu een voorstelling over zijn leven te maken. Daarover vertelt Janke Dekker later meer. Dat er meer zit achter de man dan het spontane televisiekarakter, maakt dat er een interessante productie over gemaakt kan worden.
Wie naar aanleiding van de Uitmarkt-presentatie verwacht dat de musical voornamelijk bewerkte bestaande nummers bevat, heeft het mis. Een groot deel van de score is nieuw, geschreven door Ruud Bos. Bos is een componist die van alle markten thuis is, en met zowel musical- als televisiemuziek (Thema uit de Fabriek blijft een topper) op zijn naam lijkt hij een gedroomde keuze. Het voorproefje wat er geboden wordt heeft een mooie jaren 80 feel, dus de eerste proef is geslaagd.
De meeste Nederlandse biografische musicals van de laatste jaren hebben gekozen voor een andere vorm dan een A-Z historiek, en ook deze voorstelling is geen opvolging van “en toen…”. De eerste akte vertelt wel het verhaal van de opkomst van de KLM-purser die ambitie had het te maken in de media. In de tweede actie vervormen worden realiteit en droom verweven, en krijgen de symbolen uit zijn shows een symbolische betekenis van zijn leven. Bijvoorbeeld de spiraal, die nog steeds in sommige spelshows terug te vinden is, als symbool voor het leven vol hobbels. Maar ook de blinde keuze uit drie opties. Waar hij kandidaten probeerde te sturen naar de beste optie, blijkt hij daar zelf niet toe in staat.
Musicalworld sprak met producente Janke Dekker over het maken en in de theaters brengen van een volledig nieuwe productie, en met spelers Xander van Vledder en Jennifer van Brenk, wat te lezen is in het tweede deel. In dit eerste deel , Maaike Widdershoven en Rick Sessink.
Rick Sessink
Na een aantal jaar ben je uit je comfort zone van Dommelgraaf & Cornelissen gekomen met eerst Anne, en nu Willem Ruis. Vanwaar die keuze?
Ik ben daar vijf jaar geleden begonnen, en heb daar heel veel verschillende dingen kunnen spelen. Nu kan ik ook de andere hoeken van het vak zien, dat is een leuke afwisseling. Het is goed om af en toe je nest te verlaten en uit te vliegen. Maar ik doe net zo graag komend seizoen weer wat bij Dommelgraaf & Cornelissen. Ik speel nu nog in Anne, een toneelstuk, en dat is ook met toneelacteurs als collega’s heel leerzaam. Ik heb het toneelspelen heel erg kunnen ontwikkelen, maar mis ook het zingen heel erg. Dus nu is het even doorbijten: ’s avonds spelen en overdag repeteren. Maar zo kan ik het ook mooi afsluiten; ik heb het nu zo’n 170 keer gespeeld. Er zijn al 300 voorstellingen van Anne geweest. Ik kan me ook niet voorstellen om nog veel langer één stuk te spelen; de Jantjes was 150 keer ongeveer, en ik vind dat enorm lang. Op een gegeven moment is de sjeu er een beetje af; je moet het vers houden voor jezelf en elke avond artistiek geprikkeld blijven. En de toneelacteurs waarmee ik nu werk zijn dat helemaal niet gewend. Toneelstukken spelen doorgaans maar zo’n 30 avonden.
En dan stap je in een show over naar ik inschat een volslagen onbekend persoon?
Ik kende de naam wel, maar moest inderdaad voor informatie googelen. Toen kwam ik erachter dat hij overleed in het jaar dat ik ben geboren. En na verdere research ontdek je dat het een hele persoonlijkheid was, die de tv blijvend heeft veranderd, en dat ook zijn leven naast de televisie zo interessant is dat je er een voorstelling over kunt maken. Het is een heel goed script geworden. We hebben het al een tijdje op de mat liggen. En dan ga je het lekker doorwerken, je rol bekijken, en dan ontdek je dat hij een heel bewogen leven had.
In de voorstelling maak ik deel uit van de crew, die bestaat uit een scriptdame, een make-up dame, de regisseur en Henk de lichtman. En die laatste rol speel ik. Wij zijn de mensen die om hem heen draaien in zijn rise als televisiepresentator; we zijn altijd heel dicht bij hem. En daarnaast speel ik kleine rolletjes als een (hele domme) kandidaat, dus het wordt een drukke avond.
Heb je enige verwachting over wat voor mensen er in de zaal zullen zitten.
Dat weet ik niet zo goed. Als ik reacties lees op de komst van de voorstelling, dan verbaas ik me over de hoeveelheid mensen die zeggen ”oh ja, Willem Ruis, dat was me er één.” De mensen hebben er heel goede herinneringen aan, dus er is wel draagvlak. Misschien dat de wat oudere mensen komen omdat ze zich hem herinneren. Maar het verhaal maakt het ook wel interessant voor de mensen die hem niet hebben gekend. Het is geen chronologisch overzicht geworden. En we hebben een hele leuke club met mensen. Dus het is niet alleen voor oudjes, zoals ‘De Jantjes’.
Dat zijn tegenwoordig toch vooral de mensen die nog naar het theater gaan.
Ja dat is jammer, maar dat heb ik niet in de hand. Jongeren zouden meer met theater in aanraking moeten komen. Het is steeds meer dat als de ouders niet naar het theater gaan, gaan de jongeren ook niet. Aan de andere kant speel ik nu in Anne (een dertienjarig meisje) en daar zitten wel heel veel jongeren in de zaal, mede dankzij een project met scholen. Kinderen van haar leeftijd identificeren zich enorm met dat meisje; dat is prachtig om te zien.
Maaike Widdershoven
Willem Ruis, de Musical. Ze maken ook oooveral een musical van.
Ja, dat dacht ik ook. Ik ken hem natuurlijk als kind van zijn grote shows en 5 tegen 5. Ik ben zijn biografie gaan lezen toen ik hier was aangenomen als Ineke Ruis, en wat heel mensen weten is dat hij, naast die gigantische charmante en flamboyante televisiepresentator die quasi nonchalant zijn programma’s presenteerde, in zijn privéleven heel anders was, geen vrienden had. Hij heeft dagboeken bijgehouden — hij schreef alles op — en de biograaf, maar ook Janke Dekker en de tekstschrijvers van dit stuk hebben die boeken kunnen inzien. De man had privé zo’n manisch leven. Als hij thuiskwam zette hij de tv aan, en keek hij naar de ruis. Of hij ging op zijn grasmaaier zitten en reed alleen maar rondjes. Of hij keek, bijna autistisch, naar de treinbaan die hij had gemaakt. Hij was zo bezig met zijn ambities: toen hij nog steward was bij de KLM belde hij al met Mies Bouman en Sonja Barend. Hij maakte met zijn minicameraatje wel reportages als hobby. En langzaam aan kwam hij op de radio, waar hij dingetjes naar had opgestuurd. Dan vroegen ze hem wat commentaar te leveren, en dan nam hij het totaal over. En zo raakte hij steeds verder. Je hoeft de man ook niet te kennen om de musical te waarderen; Willem Ruis was een man met zoveel facetten, van dieptepunten tot hoogtepunten, zwaar manisch en depressief, een man die zijn dromen najaagt en daarin alles kapotmaakt; ook zichzelf uiteindelijk. Bij het lezen van het script dacht ik dat het een heel mooi stuk kan gaan worden. Het is als een toneelstuk geschreven, met liedjes. Ik heb natuurlijk in Stage-shows gezeten, en het is niet te vergelijken. Dat zou een finale geven met grote showtrap, en Penney de Jager ballet, waarbij Willem dan dood neervalt, met veel visueel spektakel. Dit stuk gaat naar binnen, alles wordt symbolisch. De spiraal, die zo belangrijk was in zijn shows, staat symbool voor de spanning en zijn hartslag. Bij het deurenspel moet hij nu zelf kiezen, en zijn het de keuzes van zijn leven. Achter één van de deuren sta ik, en hij kiest mij niet. Hij belandt in een waanwereld.
En jouw rol, de rol van Ineke
Die is heel fijn. Ze is een hele lieve warme zorgzame vrouw. Ze is stewardess en ontmoet hem dus ook op het vliegtuig. Hij is meteen weg van haar, en hij verovert haar. Zij adoreert hem, maar is ook wel zo intelligent dat ze nachtenlang met hem brainstormt over zijn carrière. Ze is wel verbaasd dat hij de carrièreswitch maakt, maar als het eenmaal zo ver is helpt ze hem. En als het omslaat, en hij thuis geen aandacht meer heeft voor haar, alleen maar voor zijn carrière, raakt zij ook in een isolement. Ze krijgt kinderen en mag alleen maar thuisblijven. Ze mag niet verder komen dan de supermarkt, vrienden mogen niet thuiskomen, ze mag niet naar de studio. Dus de afstand tussen Ineke en Willem wordt steeds groter, zij confronteert hem ermee, en die confrontaties worden steeds heftiger. Dat is dus wel heel fijn om te spelen. En dan komt Leo Moster (Johnny Kraaijkamp), de manager van Willem Ruis, en de enige die wel af en toe bij hen thuis komt, en daar wordt ze dan verliefd op. Er gebeurt verder (nog) niets, maar je voelt de spanning. Het is de enige mogelijkheid voor haar iets te doen. En dat komt tot een climax, en dat is heerlijk om te spelen. En dan zijn er nog een paar nieuwe liedjes, door Ruud Bos geschreven. Ik schat dat het in de voorstelling ongeveer 60 % nieuwe liedjes zijn, en 40 % liedjes uit de shows van Willem Ruis. Ik zing onder andere twee solocoupletten in Le Printemps, en ik heb een solonummer ‘Ruis’ en ‘met Xander zing ik een nieuw duet en ook ‘De Zeepbel’. Dat zong Willem in zijn show, en dat ging echt over Ineke, over iets wat kapot kan gaan.
