Recensie

Soldaat van Oranje: “Je Maintiendrai”

In de TheaterHangaar op het voormalig Vliegveld Valkenburg is dé theaterervaring van de laatste jaren te beleven: Soldaat van Oranje - De Musical. Musicalworld was bij de première van de meest bijzondere voorstelling in jaren die in het bijzijn van Hare Majesteit Koningin Beatrix plaatsvond.

Evenals de overbekende verfilming van Paul Verhoeven uit 1977 is deze musical gebaseerd op het autobiografische boek dat Erik Hazelhoff Roelfzema eind jaren zestig schreef. Hazelhoff Roelfzema verwierf, met name door de film met Rutger Hauer in de titelrol, een status van nationale oorlogsheld. Zelf moest hij hier echter niets van hebben. “Hij handelde uit een enorm sterk ontwikkeld gevoel van rechtvaardigheid .... voor hem was dat vanzelfsprekendheid, geen heldendaad” aldus weduwe Karin Hazelhoff Roelfzema.

Alhoewel de Tweede Wereldoorlog ontegenzeggelijk een belangrijke rol speelt in Soldaat Van Oranje, is dit in essentie een verhaal over vriendschap én waartoe het maken van verschillende keuzes kan leiden in het leven. Dat maakt dat het verhaal boven de oorlog uitstijgt en de huidige generatie evenals toekomstige generaties net zoveel zal aanspreken als degenen die de oorlog wel zelf meebeleefden. 

Erik Hazelhoff Roelfzema leidt begin jaren ’40 een onbekommerd bestaan als Leidse rechtenstudent. Het binnenvallen van Nazi Duitsland maakt daar echter een einde aan. Hij verzet zich tegen het onrecht dat hij om zich heen ziet, eerst door het schrijven van een vlammend protest (“Het Leids Manifest”) later door vanuit Engeland het verzet te steunen. Hij overkruist diverse malen het Noordzeekanaal om het NederIandse verzet van de nodige apparatuur te voorzien. In de laatste oorlogsjaren wordt hij, ondanks zijn beperkte gezichtsvermogen, lid van de elite-eenheid van de Royal Air Force en is hij betrokken bij 72 missies die de R.A.F. uitvoert. Hij komt in Londen in contact met Koningin Wilhelmina — die een warme sympathie ondervindt voor Erik en zijn verzetsvrienden — en er ontstaat een levenslange vriendschap met Prins Bernard. Hij en zijn vrienden krijgen voor hun getoonde moed uit handen van Koningin Wilhelmina een Militaire Willemsorde uitgereikt, hij wordt door de Koningin aangesteld tot haar adjudant en begeleidt Wilhelmina en prinses Juliana bij hun terugkeer naar bevrijd Nederland.

In 1985 verbaasde Les Miserables het publiek met acteurs die op een draaischijf speelden. Nu, in het jaar dat deze musical zojuist haar 25-jarige jubileum gevierd heeft in Londen, voegt Soldaat Van Oranje hier een nieuwe dimensie aan toe door het publà­ek op een draaischijf te plaatsen. De uitdrukking “de magie van theater” is nog nooit zà³ van toepassing geweest als bij deze voorstelling. Vanaf het moment van aankomst totdat je weer wegrijdt van het terrein voelt het alsof je in een rollercoaster van ervaringen terechtkomt.

Kunnen we gelijk komen bij het enige kritiekpunt dat er in deze recensie te lezen zal vallen: de toevoeging “De Musical”. Gezien het belang dat de elementen film en toneel in de show spelen had men met evenveel recht een toevoeging als “Live filmervaring” of “Totaaltoneel” kunnen gebruiken. Het klinkt raar uit de mond van een musicalliefhebber, maar het voelt alsof “De Musical” deze productie gewoon te kort doet. Eén van de creatives gebruikt de term “multimediaal fenomeen” en dat is iets wat al veel meer in de buurt komt.  Maar goed, men heeft het nu eenmaal een musical genoemd en dan is de constatering direct evident dat er een heel blik musicalacteurs en actrices open te trekken is, die de groep die hier op het podium staat vocaal zo zou kunnen wegblazen. Ook zijn er legio musicalnummers geschreven die sneller en meer in je hoofd blijven hangen dan de score die voor deze voorstelling is geschreven. Huhm ? Toch kritiek ? Nee, juist het tegendeel. Wat deze voorstelling zo bijzonder maakt, is de perfecte balans tussen alle onderdelen (muziek, dans, toneel, projecties, zang, choreografie, decors, belichting) waaruit ze is opgebouwd.

30 October 2010
Première
Vliegveld Valkenburg, Katwijk
De TheaterHangaar
Officiële Website
soldaat van oranje, musical, recensie, premiere, TheaterHangaar, vliegveld valkenburg, matteo van der grijn, catherine ten bruggencate