Amandla!  Mandela: een kennismaking

Marcel Jonker, je hebt niet de meest sympathieke rol(len)?
Nee, dat klopt. Ik word verwacht de tegenkleur te laten zien en de reden dat Mandela ook zijn strijd gevoerd heeft.Ik ben verantwoordelijk voor het grote blanke onderdrukkende deel van Zuid Afrika. Dat uit zich onder andere in het hoofd van bewaking van Robben Eiland, een agent en een student die Mandela in zijn jeugd is tegengekomen. Dit zijn allemaal serieuze rollen.

Musical en Afrika, dan denken we natuurlijk ook aan je rol in the Lion King
Dat vond ik zelf ook zo leuk. Ik dacht, ik ga terug. Ik verander natuurlijk wel van kleur. De vorige keer was ik natuurlijk de goedzak. Ik vind de cultuur fantastisch. Dat heb ik meegemaakt in het circustheater. De Afrikaanse castleden nemen zo veel van zichzelf hiermee naartoe. Ik zat in de kleedkamer naast die waar het Afrikaans koor zat en terwijl ik braaf toonladders aan het zingen was stonden zij daar te swingen. Een voordeel nu is dat ik het niet in het Vlaams hoef te doen, ik kan gewoon Nederlands spreken. Ook niet in het Afrikaans - al zitten er wel Xhosa-teksten in - want dan wordt het al heel snel een parodie.

De premiere is in Carré. Een primeur voor je?
Als premiere wel ja, ik heb mijn Carré-debuut vorig jaar gehad met Anatevka. Dat was wel bijzonder. Iedereen staat tegenwoordig in grote producties: als je achttien bent sta je in Carré, maar ik ben nooit in musical begonnen, heb het langzaam opgebouwd en mocht ik voor het eerst in Carré. Een prachtige zaal, hartje Amsterdam. Toen ik er vorig jaar voor het eerst stond en je ziet dan de kroonluchters en de enorme ronde zaal, dan denk je: Dit is het toch wel. Ik heb er heel lang niet om gegeven, met het Circustheater in het achterhoofd, maar dan sta je daar.... Het is toch een gebouw met historie. Het circustheater is wel net zo oud maar is helemaal in de restyling gegaan en Carré ziet er toch nog als vroeger uit. En wat natuurlijk ook mee speelt is "Toon Hermans". Het Nieuwe Luxor is trouwens ook wel een zaal die je gedaan moet hebben, minstens zo leuk.


Wil van de Meer, de laatste keer dat we elkaar spraken was bij Pluk redt de dieren. Dit is een hele ander koek.
Hele andere koek inderdaad, maar wel smaakvolle koek. Ik ben heel blij dat ik dit mag doen. Ik heb opgetreden in Zuid Afrika in Darling. Ik ben ooit met Inge (Bos) meegegaan naar Darling, naar een jaarlijks theaterfestival wat Voorkamerfest heet. Dat zijn drie voorstellingen in 1 pakket, en die rijden dan rond in auto's van de ene voorstelling naar de andere, en je speelt gewoon bij mensen in huis, zowel in de townships als in de grote huizen. Toen hebben we ook veel over Mandela gepraat, en heb ik gezegd: "Whatever happens, ik ga je helpen". Ik vind het zo'n nobel initiatief in de zin dat ze tegen de klippen op zo'n grote productie gaat neerzetten, die ook nog eens afwijkt van andere musicals en dat vanwege zo'n interne betrokkenheid wil maken. Dus ik wilde wel meedoen. Koen moest dat natuurlijk ook nog wel goed vinden, maar daar had ik al eerder mee gewerkt met Joe. De rol die ik speel is niet zo heel groot, maar ik ben blij dat ik zo de productie kan steunen.

De voorstelling krijgt in tegenstelling tot andere musicals vooral aandacht in de serieuzere media
Er kan niet genoeg aandacht voor zijn. De grootschaligheid van de productie vergt dat er heel veel mensen moeten komen kijken en het is ook een ander soort musical dan er normaliter in Nederland geproduceerd worden. Ik hoop heel erg dat het publiek de voorstelling weet te vinden. Ik denk wel dat de mensen de figuur Mandela en de hele situatie wel kennen, maar ook, als ik naar mezelf kijk, weer net niet genoeg. We weten wel van de apartheid, zijn gevangenschap en de afschaffing van de apartheid en hebben het beeld dat hij uit de poort liep. Maar wat er aan ten grondslag lag en aan vooraf gegaan is, de manier waarop hij dat bewerkstelligd heeft, dat is toch wel heel erg onbekend. Het zou mooi zijn als de mensen dat meekrijgen.

Onderwerp en achtergrond zal dan ook wel een druk op de cast leggen
Je voelt wel dat het er op of er onder is, ook voor Inge. Dit is niet zomaar een voorstelling; we moeten met een bijzonder ding komen en de kans bestaat wel dat dat gaat lukken. Het script is, zo compact als een musicalscript moet zijn, wel zo dat het je iets doet, maar dat het ook wel amusement is. Amusement in de zin dat het een soort viering is; theater moet een viering zijn met veel kleur en veel geluid. Als ik de mannen hoort zingen, hou ik het niet droog. Voor mij gaat theater het er zo over dat het uit je zelf moet komen en dat wordt nog wel eens vergeten in amusement. Ik ben zelf een heel licht mens, dus dat kan entertainment zijn.
Kun je al iets zeggen over de muziek; is dat vooral de Afrikaanse stijl die we hebben gehoord
De muziek is een soort van klaar. Het is een goeie mix van Zuid Afrikaanse muziek en bijvoorbeeld de jazz die in die tijd in was. In de tijd dat Mandela naar Johannesburg ging was deze stad een smeltkroes van allerlei culturen, maar ook de jazz-cultuur. Ik vind dat Frank Uyttebroeck dat heel goed gedaan heeft. De ingredienten zijn heel erg veelbelovend. (lacht) Ik heb nog nooit in een flop gestaan.

Ik vind het wel heel fijn dat ik in voorstellingen sta die nieuw zijn.
Dus geen remake van Chicago voor jou
Nee, dat is mijn talent niet. Dat kan ik niet; daarvoor ben ik veel te uitgesproken. Ik ga dan toch mijn eigen ding doen en dat mag dan niet. Dat kunnen andere mensen weer heel erg goed en die moeten dat vooral doen. Ik moet altijd mezelf ergens in vinden om het te doen.

Noah Blindenburg, je eerste professionele musicalrol en meteen de dochter van de meest historische nog levende figuur op aarde
Ja, dat is heel bijzonder. Ik had het zelf bijna niet durven dromen om meteen in zo'n productie te mogen staan. Je hoopt 't natuurlijk wel, maar ik had het niet verwacht. Ik heb er wel enorme zin in.

In Nederland kennen we Nelson en Winnie Mandela. De dochter die je speelt (Zindzi) kennen we eigenlijk niet. Wat is zij voor een persoon
Ik ben daar nog een beetje naar op zoek. Ik heb een aantal interviews van haar gezien en daaruit geprobeerd te halen wat voor type zij is. Het gaat wel heel vaak over haar vader en hoe zij het ervaren heeft in die tijd. Maar ik ben nog heel erg bezig om er achter te komen wie zij is.
Een serieus verhaal
Ja, maar een verhaal dat verteld moet worden vind ik.Met name omdat de idealen en ideeen die hij er op na houdt zijn ook voor ons belangrijk. Ik denk dat we daar nog steeds van kunnen leren en dat dat nooit zal stoppen.
Veel van wat in de musical wordt verteld wist ik ook niet. Je kent hem als strijder voor mensenrechten. Ik heb er niet zo heel erg veel van meegekregen. Ik weet dat hij opeens vrij was, maar toen was ik nog kind. Je weet op zo'n moment dat het belangrijk is, maar wat het precies inhoudt weet je niet. Nu kom ik daar dus achter, en het is mooi om te zien dat waar hij voor staat zo ver teruggaat in zijn cultuur.

Wat heb je zelf met Afrikaanse muziek
Ik vind het heerlijke muziek. Ik ben regelmatig naar Soweto Gospel Choir geweest. Als ik er naar luister krijg ik een soort kriebelig gevoel, omdat de muziek zo veel hoop geeft. Dat betekent niet dat ik er elke dag naar luister, maar dat gaat nu natuurlijk wel gebeuren. Voor zover ik heb begrepen is wat het ensemble zingt vooral Nederlands en Engels. Ik kan nu niet zeggen in hoeverre wij bijvoorbeeld in Xhosa zullen gaan zingen, maar de klank is wel allemaal Zuid Afrikaans. (over de klak-klanken). Ik heb een jaar it's DNA gedaan Dat is een vooropleiding waar je veel van andere culturen meekrijgt en daar ook wel met een Zuid Afrikaan gewerkt en Zuid Afrikaans gezongen. In die tijd heb ik er wel eens van die klanken doorheen gegooid, maar om te zeggen dat ik dat nu onder de knie heb, nee.

Je eerste premiere is nu ook meteen in Carré. Hoe is dat
Spannend en heel bijzonder. Dat had ik een half jaar geleden niet verwacht natuurlijk. Toen was ik bezig met moet ik doorstuderen of zelf iets gaan schrijven. Je hebt nog zoveel kansen en er staan nog zoveel deuren open. En ineens is er dan iets. Ik heb er heel veel zin in.

Sophia Wezer. Het zal met het Nederlandse beeld van Winnie Mandela een hele opgave worden van haar een menselijk figuur te maken
Ja, maar de Winnie waar jullie mee geconfronteerd worden in deze show is een hele lieve zorgzame vrouw die gek is op haar man en dat ga ik proberen neer te zetten, want dat is ze ook. Ze is een heel bijzondere vrouw, en wat zij in Zuid Afrika heeft gedaan is heel bijzonder. En dat weten de meeste mensen niet, en dat is heel jammer. Want zonder haar zou het qua kinderen, vrouwen en gezondheidszorg in Zuid Afrika een stuk minder goed zijn. Zij heeft heel veel goed werk gedaan.
Ik wil zeker niet goed praten wat ze naderhand gedaan heeft, maar de manier hoe die mensen daar leefden, hoe vernederd, mishandeld misbruikt en gekleineerd zwarten daar werden dan kan ik me ook wel bepaalde dingen voorstellen. Dat klinkt cru, maar een kat in het nauw maakt rare sprongen.
Wij kunnen makkelijk oordelen, maar het niet echt eerlijk beoordelen
Ik heb zelf ook discriminatie meegemaakt. Ik ben ook geweigerd in discotheken of als ik een broek pas, dat zo'n vrouw je aankijkt met een blik van "hij is wel duur hoor". Als je dat dan in alles meemaakt en niet eens een winkel binnen mag, kleding niet mag aanraken en vanuit de deur moet aanwijzen, dat is heel erg.
Maar Winnie in de voorstelling is vooral de vrouw van Nelson, en wat ze heeft gelaten om de vrouw van Nelson te zijn. Want Nelson is natuurlijk niet gewoon een man, maar een icoon, die gelukkig nog leeft. Ik moet er niet aan denken wat er kan gebeuren als deze persoon komt te overlijden. Hij is zo belangrijk voor de wereld, voor de communicatie.

Je naam is al heel lang gekoppeld aan deze productie. Ben je voor de rol gevraagd?
Ik ben gevraagd auditie te doen. We waren met drie of vier dames, fantastische actrices. Toen ik hoorde dat ik het was geworden dacht ik "dat kan helemaal niet." Het is voor mij een hele uitdaging om dit te gaan doen, omdat ik in de musical toch vooral zang en dans deed. Hier ga ik ook wel zingen, en waarschijnlijk weinig dansen, maar meer spelen. Ik moet de rol van Winnie goed overbrengen. Daar ben ik al een hele tijd mee bezig. Het is maar goed dat ik zo vroeg gecast ben, want nu heb ik een hele tijd kunnen researchen. In de tussentijd hebben we met Koen wat scriptlezingen gehad en gepraat over wat wij van bepaalde dingen vinden. Of er dingen zijn die wij hebben gezien in bepaalde biografieen en hij niet, en hoe bepaalde dingen voor ons als donkere acteurs aanvoelden. We hebben dus wel dingen kunnen aanreiken, maar het verhaal is verder door Koen en Inge gemaakt.

Kenneth had tijdens de presentatie van het Musical Awards Gala herkenbaar de toon van Nelson Mandela te pakken. Heeft Winnie ook een herkenbare toon? Alles wat Winnie zegt is, net als bij Nelson, bevestigend. Ze zal iets nooit in een vragende toon zeggen. Als karakter maakt zij in de show een omslag van heel lief naar een stuk harder door wat haar overkomt. Ze spreekt geen Zuid-Afrikaans. Daar had ze een hekel aan, dus in de voorstelling spreekt ze gewoon Nederlands, maar wel heel krachtig en statig. Alleen als ze met Nelson is is ze heel zacht en kwetsbaar.

Heb je al met Kenneth samen gespeeld/
Op het musicalawardsgala natuurlijk. En verder Spangas. Dat was wel heel grappig. Ik was gevraagd om de moeder te spelen van Avalanche en toen belden ze op: "Ja, je bent het geworden en Kenneth Herdigein wordt je man. Die ken je waarschijnlijk wel." "Ja, dat is mijn theaterman." Felix Burleson speelt er de concierge.
Kenneth is de eerste acteur die groter is dan ik en als hij zijn armen om me heen slaat, zo'n grote statische man, voel ik me weer helemaal klein. Dat ben ik nog niet eerder tegengekomen, behalve bij mijn man. Dat geeft een lekker, warm gevoel.

Je hebt in het verleden meerdere rollen in één productie gespeeld, vaak ook wel met humor, nu een heel seizoen dezelfde
Ja, dat zal wel even wennen zijn. Voorheen waren rollen vaak voor een kortere periode. Als rol was Kala natuurlijk ook al een stuk serieuzer om te doen. Ik merk dat de rollen die ik doe heel erg samenlopen met mijn eigen leven. Dat is nu toch wat serieuzer. Als moeder de rol van Kala en nu de rol van Winnie.
Maar de voorstelling is niet alleen maar serieus. Het is een hele muzikale show met prachtige zang van de Khalisha men. Ik denk dat het alles heeft. Ik denk dat het een familievoorstelling is, Een hele toegankelijke show voor iedereen. Het is niet "keihard die apartheid", het is allemaal heel mooi. Heel warm wordt het verhaal verteld.